şahpur

• sasani imparatorluğunun kurucusu erdeşir'in (ardeşir de derler) oğlu ve erdeşir’in ölümünde sonra yerine geçen sasani hükümdarı 1. şahpur. şapur da derler... tüm sasani hükümdarları gibi şehinşah (krallar kralı) unvanına sahiptir. m.s. 240-271 yılları arasında tezgahın (imparatorluğun) başındadır. sağlığında roma’ya kan kusturmuş ve roma’nın doğu anadolu’daki gücünü önemli ölçüde yok etmiştir. mani ile aynı dönemde yaşamış ve kendisiyle iyi geçinmiştir. mani, şahpur’un dostluğu ve bu dostluğun getirisi imtiyazla dönemin en güçlü imparatorluğunun topraklarında mesajını rahatlıkla yayabilmiştir.
  
  şahpur'un ölümünde sonra yerine oğlu behram geçmiştir. sasani imparatorluğu 652 yılındaki çöküşüne kadar 2 tane daha şahpur şehinşah olmuştur. ama en önemlisi 1'ncisidir.
• mani ile olan münasebetlerini keyifli bir anlatımdan okumak isteyenler, amin maalouf'un ışık bahçeleri'ni es geçmemelidir. bu sabah bitirdim ve yine tadı damağımda kaldı.
  
  öte yandan, bu adamın adaş torunu şahpur 2'nin çok amma çok enteresan ve kendine has bir özelliği vardır. adam dünyada muhtemelen en uzun hüküm sürmüş kişidir. imparatorluğu yönettiği dönem 309 ile 379 yılları arasıdır. bunu görüp de şaşırıp nasıl lan dediğimde açtım baktım wikipedia'dan meğerse adam doğumundan ölümüne kadar hükümdar olmuş, hatta tacını o henüz doğmadan önce anasının karnının üstüne giydirmişler. eh o da hakkını vermiş, sasanilere 2. altın çağını yaşatmış. helal ossun şahpur'uma.
• “orta doğu özgüveni”nin temsili bir pers imparatoru. orta doğu hükümdarlarına has bir büyük dağları ben yarattım özgüvenine sahiptir.
  bir kitabesinde evrensel hâkimiyet iddiasında olduğuna dair güzel bir örnek olarak şöyle buyurmuş:
  
  “ben iran'ın ve diğer ülkelerin krallarının kralı, mazda'ya tapan, tanrıların soyundan gelen iran krallarının kralı ardeşir'in oğlu ve papak'ın torunu şahpur'um”
  
  ahmet yaşar ocak, bu kitabedeki cümleleri kanuni'nin ı.françois'e yazdığı meşhur mektuptaki ifadelere benzetir. akad kralı naran-sin'in kendini tanrı ilân etmesi, doğu roma hükümdarlarının hristiyanlığın tek doğru din iddiası ve onu dünyaya yaymakla görevlendirildikleri düşüncesini,hatta hristiyanlık öncesinde dahi doğu roma hükümdarlarının kendilerine “dünya hükümdarı” anlamına gelen “cosmocrator” ve zamanın hükümdarı anlamına gelen “chorocrator” demeleri ve kendilerini tanrı olarak görmelerinin bu coğrafyaya has bir evrelsel hâkimiyet iddiası olarak dikkat çekici olduğunu ifade eder. doğu roma'nın bu ünvanlarının da osmanlı sultanları, yavuz selim, fatih sultan mehmed, kanuni için kullanılan “sahibu'z-zaman, padişah-ı cihan” ünvanlarını da çağrıştırdığını ekler.
  
  `:kaynak : ahmet yaşar ocak: osmanlı imparatorluğu ve islâm`
  
  esasında bu evrensellik iddiası germen ve slav devletleri hükümdarlarında da nispeten görülmekle beraber orta doğudakiler kadar cihanşümul değillerdir. orta doğu özgüveni diye bir şey var ve ben uydurdum şu an. evet tam şu an.