solon yasaları

• bu yasalara göre özgür doğan bir atinalı'nın zorla köle yapılabildiği tek durum bekar kadınların bekaret kaybıydı.
• bu yasalara göre baba yeni doğan çocuğunu siteye "tanıttıktan" sonra onun yaşamına ve ölümüne karar verme hakkını kaybedecekti. yani babanın yeni doğmuş çocuğunu siteye tanıtana kadar onun yaşamına ve ölümüne karar verme hakkı vardı. bazı kaynaklarda bu tanıtma süresinin 10 gun olduğu belirtilmektedir.
• m.o. 6 yuzyilda, draconian anayasayi lagvetmek ve atina toplumunun sosyal-ekonomik siniflari arasinda yasanan catismayi bastirmak icin sehir idaresinin basina gecen sair ve devlet adami solon'un yazdigi ve yururluge koydugu yasalar.
  
  buralarin bir zamanlar kutsal bilgi kaynagi olmasinin hatrina binaen, solon yasalari:
  -zira yukarida siralanan kaynaksiz kureksiz ibareler daha ziyade draco yasalarinin solon basa gelmeden onceki son yorumlarini hatirlatiyor-
  
  draconian (ana)yasa dedigimiz sey, draco adli m.o. 7 yuzyil idarecisi draco'nun yururluge koydugu, sozlu gelenek ve asillerden olusan 9 kisilik bir idareci grubunun tek tarafli yorumlamasiyla atina toplumunda bir siniflararasi catisma baslatmis, adaletsizligiyle meshur bir yasal sistem. draco'nun yasalarina gore, neredeyse tum suclar icin olum cezasi ongorulurken, solon yasalari cinayet haricindeki suclarda cezayi daha orantili ve insanca kilmistir. ingilizceye de gecmis ve adaletsiz, kan emici, acimasiz anlamlarinda kullanilan draconian kelimesinin orijini de bu hikaye zaten.
  
  solon'un anayasasini o yuzden oyle iki satirlik iddiayla curutmek yok. yazili anayasa geleneginin ve hatta modern vatandaslik kavraminin sekillenmesinde mihenk tasidir bu metin. cagdasi lygurcus yasalari (sparta anayasasi) gibi mutlak esitlik prensibine dayali militarist bir cumhuriyet ongormedigi gibi, solon yasalari sinif ayrimini tanir ve vatandaslik kavramini sinifsallik uzerinden insa eder. bununla da kalmaz, politik katilim ve ozel mulkiyete dayali sinif ayrimlarinin otesinde, tarihte gocmenlere vatandaslik hakkini taniyan ilk yazili metindir.
  
  solon yasalari ayrica mevcut is karisikliginin sebeplerinden biri olan ekonomik krizle ilgili duzenlemeler yapmistir. borclari yuzunden kole kategorisine dusmus atinalilarin borclarini siler. sinifli toplumu ortadan kaldirmasa da dogustan gelen ayricaliklari reddeder. bu sayede, draco yasalarinin aksine, tum atina vatandaslari icin mahkemeye basvurma, dava acma, ve temyize gitme hakkini tanir. solon'un 9 kisilik soylular meclisi yerine yazili yasa yoluyla kurumsallastirdigi genel meclis, takip eden yuzyilda atina demokrasisinin yukselisinde onemli yer oynamistir.
  
  yukarida belirtilen zina ile ilgili duzenlemeler yalandir, draco yasalarinin duzenlemeleridir (insana aksam aksam antik yunan devlet adami savundurtuyorsunuz, inanilmaz). cocuklarin dogumdan sonra oldurulmesi duzenlemesi, toplumsal yapinin dogustan gelen haklar ve ayricaliklara dayali oldugu draco yasalarinda mesrudur. solon bu duzenlemeyi zinanin tanimini ve cezasini hafifleterek cozer. ha bunu yaparken -isteyerek ya da istemeyerek- zinayi ve para karsiliginda cinsel iliskiyi yasallastirir, o ayri mevzu.
  
  bu arada, gunumuzde hangi ulkeler draconian yasalara sahip olmakla itham ediliyor biliyor musunuz? seriatla yonetilen, kadinlari taslayarak olduren, araba kullanmalarina izin vermeyen ulkeler filan.
  m.o. 5. yuzyildan sevgiler!
  
  polemikle degil tarihle ilgilisine bazi kaynaklar:
  raaflaub, kurt a. "democracy, oligarchy, and the concept of the" free citizen" in late fifth-century athens." political theory 11, no. 4 (1983): 517-544.
  
  ostwald, martin. from popular sovereignty to the sovereignty of law: law, society, and politics in fifth-century athens. univ of california press, 1987.
  
  everson, stephen (ed). aristotle: the politics and the constitution of athens. cambridge university press, 1996.
  
  hölkeskamp, karl-joachim. "what's in a code? solon's laws between complexity, compilation and contingency." hermes 133, no. 3 (2005): 280-93.
  
  kalyvas, a. "solonian citizenship: democracy, conflict, participation." (2012) [bu bir konferans sunumu, ilgilisine yollanir]
  
  kalyvas, a. (2010), "an anomaly? some reflections on the greek december 2008." constellations, 17: 351–365.
  
  cole, susan guettel. "greek sanctions against sexual assault." classical philology 79, no. 2 (1984): 97-113.
  
  lysias, on the murder of eratosthenes
• bu yasalara göre tecavuze uğrayan kadıni kocası boşamak zorundaydı. aksi halde kendisi vatandaşlığını kaybederdi. elisabeth meier tetlow, women, crime and punishment in ancient law and society: volume 2: ancient greece s.52. tecavüzcüyü de 100 drahme para cezası verilirdi. plutarch, the rise and fall of athens. s.65.
• solon'un arkhon olduğu dönemde en büyük toplumsal sorunlar; attika bölgesinde çeşitli yerlerde baş göstermeye başlayan tiranlık ve halkın önemli bir kısmını etkileyen köleliktir.
  köleler parayla dışarıdan satın alınan, feth edilen yerlerden esir alınan insanlar değil bizzat; bir süre sonra aldığı kredilere karşılık gösterecek teminatları ( toprak, taşınabilir varlıklar ve hatta kendi çocukları) kalmayan atinalı vatandaşlardı. solon'un ilk yaptığı iş (bkz: seisakhtheia) denilen ölçeği getirmek olur. seisakhtheia ile kişinin borç olarak kendi bedenini göstermesi yasaklanır. bu yasak kendinden önceki dönemi de kapsamaktadır. ayrıca atina dışında da borç yüzünden köle durumuna düşmüş eski atina vatandaşları vardır. solon getirdiği sistemle bu insanların borcunu da bizzat devlet bütçesinden karşılayarak, onlara özgürlüklerini geri verir. ama solon'un getirdiği yasalar kimseyi tam anlamıyla mutlu etmez. çünkü borçlar tamamen silinmez sadece borca karşı olan kölelik yasaklanır. ayrıca yoksulların beklediği toprakların yeniden paylaşılması gibi ütopik şeyler de sadece temenni olarak kalır.
  
  solon'un kölelikle birlikte yaptığı bir diğer önemli değişim, atina’daki politik toplulukları yeni temellere göre yeniden örgütlemek olur. o zaman kadar konseyde hizmet edebilmeniz ya da memur olabilmeniz tamamen aristokrasiye yani kimlerden olduğunuza bağlıdır. solon'un yeni yasaları ile kurallar tamamen değişir: artık, konseylerde herhangi bir makama gelebilmek, insanların maddi durumuna bağlı olmaya başlamıştır. maddi durum derken bunu para olarak düşünmemek gerekir. çünkü o dönem atina'sında para henüz yoktur. buradaki maddiyat ölçüsü tarımsal ürünlere (sıvı ya da katı fark etmez) dayanmaktaydı. solon bu ürünleri medimnoi denilen bir ölçü birimine göre kategorize eder. ve insanların politik hayat ve devlet kadrolarına girebilmesini bu ölçü biriminde ne kadar tarımsal üretim yaptıklarına bağlar. bu sınıflar ve yıllık medimnoi üretimleri:
  
  1) pentakosiomedimnoi: 500 medimnoi ve üstü.
  2)hippeis (atlılar): 300-500 medimnoi.
  3) zeugitai (küçük çiftçiler): 200-300 medimnoi.
  4) thetes (fakir köylüler, toprağa bağlı köleler ve işçiler): 200 medimnoi altı.
  
  1. ve 2. sınıftaki yurttaşlar yüksek devlet memurluklarına (arkhonluk )ve areopagos’a (aristokratlar meclisi); 3. sınıf yurttaşlar ufak memurluklara ve dörtyüzler meclisi’ne (bule); 4. sınıf yurttaşlar ise halk meclisi’ne (ekklesia) ve heliaia’ya (bir tür halk mahkemesi) seçilebiliyorlardı.
  
  görüldüğü gibi solon atina'da tarımsal üretime dayanan yeni toplumsal sınıflar oluşturur ve bu durum doğal olarak eski aristokratları oldukça huzursuz eder.
  kaynak
  
  ekleme: 1 medimnoi=38 kg ya da 50 litre.
  bir kişi normal olarak yılda sekiz medimnoi buğday tüketirdi; karı—koca ve üç çocuktan oluşan aile ise yılda yaklaşık 25 medimnoi buğday tüketirdi.
• (bkz: aristoteles) solon’un reformlarının en önemli yönünün sıradan atinalıları güçlendirmek olduğunu söyler. örnek olarak da borç karşılığı bedenin rehin verilmesi uygulamasının sona erdirilmesini, ihtilaf çözme ve adalete erişim araçlarının güçlendirilmesini öne çıkarır.
  
  aristoteles solon yasalarıyla ilgili şu noktalara dikkat ceker:
  
  solon’un getirdiği devlet düzeninde halkın lehine olan çok önemli üç düzenleme vardı. bunların ilki ve en önemlisi, yurttaşların bedenlerini rehin vererek borçlanmalarının yasaklanmasıydı. ikinci değişiklik birileri haksızlığa uğradığında isteyen herkesin onların lehine dava açabilmesiydi. halkın durumunu çok güçlendirdiğine inanılan üçüncü değişiklik de, mahkeme kararlarına itirazın halkın huzurunda görülebilmesiydi.
  
  burada aristoteles’in varlığından bahsettiği şey, yasaların herkese eşit uygulandığı ve sıradan yurttaşların adalet aramak için mahkemelere başvurabildikleri bir tür “kanun önünde eşitlik” ilkesidir.
  
  solon bir yol boyunca (bkz: arkhon) oldu. kendi yasalarının ayarlarıyla oynama güdüsünden kaçınmak için görevi bittiğinde on yıllığına sürgüne gitti. koymuş olduğu yasalarının 100 yıl boyunca değişmemesi gerektiğine inanıyordu.