uranyum

• türkiye'nin bir yıllık elektrik ihtiyacının sadece 5 kilosuyla karşılanmasına yetecek kadar güçlü bir enerji kaynağı olan element.
• atom numarası 92 olan radyoaktif bir elementtir. dünya kabuğu içerisindeki ortalama konsantrasyonu kobalt, kurşun ve molibden gibi 2-4 ppm^* arasındadır.
  
  endüstriyel olarak uranyum elde edilen mineraller;
  
  oksitler, hidratlar, basit silikatlar halinde;
  mineral : peşblend (pitchblend), uranitit, koffinit, uranotorit
  
  nadir toprak elementli uranyum oksitlerin kompleks rezervleri halinde;
  mineral: brannerit, betafit, davidit
  
  uranyum içeren ikincil mineraller;
  mineral: uranophane, şroekingerit,karnotit, antinite, tyuyamunit
  
  birde gerçek uranyum minerali olmayıp içinde uranyum barındıran minaraller mevcuttur. kalmi, tukolit, asfalt ve ya asfaltit gibi…
  
  endüstriyel olarak en önemli iki mineral uranitit ve peşblenddir.
  
  uranyum bileşikleri, son derece yüksek yoğunluklu olduklarından, devasa boyutlardaki araçlarda ağırlık dengesini ayarlamak amaçlı seyreltilmiş olarak kullanılmaktadır. örnneğin bir boeing jumbo jet, 360 kg’ a kadar uranyum bileşiği içerebilir. aynı şekilde büyük uçak gemilerinde de inşa sırasında uranyum bileşiklerinin kullanıldığı bilinmektedir.
  
  ülkemizde mta tarafından yapılan çalışmalar sonucu bulunmuş olan uranyum yatakları mevcuttur. bu yataklar aydın, yozgat, manisa ve uşakta olup toplam görünür rezervin yaklaşık 9 000 ton olduğuna inanılmaktadır.
  
  saha adı-----------------------------ortalama tenör(%u3o8)-------------- rezerv (%u3o8) (ton)
  manisa – köprü başı ------------------- 0,04 - 0.05 ----------------------------------- 2852
  uşak - fakılı --------------------------------- 0,05 --------------------------------------- 490
  aydın – küçükçavdar ---------------------- 0,04 --------------------------------------- 208
  aydın – demirtepe ------------------------- 0,08 --------------------------------------- 1729
  yozgat – sorgun --------------------------- 0,10 --------------------------------------- 3850
  ------------------------------------------------------------------------------------toplam :9129 ton
  
  mta'nın dar bir alanda yaptığı çalışmalar neticesinde bulunan rezervlerin, kuzeybatı anadolu ve doğu karadeniz bölgelerinde yapılacak daha kapsamlı araştırmalar ile daha da artacağı düşünülmektedir.
  
  ülkemizin manisanın salihli beldesinin köprübaşı bucağında aralık 1974’te başlayan uranyum zenginleştirme çalışmaları sonucu ocak 1975’te ilk sarı pasta (%60 dan yüksek uranyum içerir) üretilmiştir. bu tesiste 1982 yılına kadar deneyler sırasında 1200 kg sarı pasta üretilmiştir. deneyler sonucu yıllık 50 – 60 ton u3o8/ yıl kapasiteli pilot çapta bir sarı pasta tesisi kurulmasının gerekliliği çalışmaların ilerletilmesi açısından mta raporlarında belirtilmiştir.
  
  özellikle son yıllarda metal fiyatlarındaki keskin yükselişlerle uranyum fiyatları da artmıştır. bu artışla beraber ülkemizdeki uranyum yatakları da oldukça ekonomik bir hal almıştır.
• demir görüntüsünde, şiir gibi, bir güzel kimyasal elementtir. atom numarası 92'dir. 1800 derece'ye doğru ergir. simgesi "u"dur. ismi uranüs'ten gelmekteyse de, doğada daima diğer elementlerle birleşmiş halde bulunur, ışık altında rengi deişir...
• irak tanklarinin zirhlarini delmek icin normal mermilerin kaplandigi, topraga, havaya, suya, tarim urunlerine ve zamanla vucuda da karisan ve etkisi hemen gecmeyen, su an irak'ta binlerce cocugun kanser olmasinin nedeni basbelasi madde...
• en yaygın kullanılan nükleer yakıt uranyumdur.
  - önce, uranyum cevheri saflaştırılır.
  - bundan sonra, özel bir uranyum izotopunun atomları buna eklenir. buna zenginleştirme denir ve nükleer bölünmeyi kolaylaştırır.
  - son olarak da , zenginleştirilmiş uranyum topaklar haline getirilir. ve bu topaklar birleştirilerek çubuklar oluşturulur.
  - bu çubuklar santralin koruna yerleştirilerek yakıt olarak kullanılır ve enerji üretirler.
• çok küçükken ben bu elementi yeşil ve gaz halinde sanırdım. insanlar bundan kaçardı falan dokununca dört kollu olunan birşeydi çizgifilmler öyle gösterirdi. sonra biraz daha büyüyünce bunu yeşil ışıldayan bir çamur gibi zannederdim. artık orta okula geçerken yeşil ve fıstık büyüklüğünde parıldayan bir çubuk zannederdim. radyoaktif demek yeşil demekti o yaşlarda.
  
  neyse nihayetinde metal renginde bir elementtir bu. ve bildiğim kadarıyla saflaştırılmış uranyum çubukları çıplak elle tutulamaz. artık eli ışınımdan dolayı kızartıp mı yakıyor yoksa radyoaktiviteye maruz kalmamak için mi bilinmez.
• enerji üretmede (elektrik) kullanilabilecek en seckin elementtir. zentrierfugen (centrifugal) yada diffusion yöntemi ile 235u zenginlestirilir ve atom ünitelerinde yakit olarak kullanilmaktadir. buraya kadar temiz ve üretken bir madde olarak gözüksede, 235u isotop ayrisiminda isin yaymaktadir. alpha ve gamma isinlari yayan bu element evrendeki her madde gibi enerjisinin az olmasi icin cabalar. neticede yaydigi isinin yüzyillar aldigini düsünürsek, bu tehlikeli elementi saklamasi ve stoklamasi en zor istir.
  
  avrupada en ideal saklama yeri tuz yataklaridir. secim sebebi ise cok basittir cünkü tuz yataklari kurudur (h2o). ruslar ise bu isi daha basit cözmüstür, ural daglari arasinda kusun kervanin gecmedigi yerde acikta barindirimaktalar.
  
  lafin kisasi bu elementi atom yakiti olarak kullanmak mesele degildir, sorun atom cöpüdür, bu cöpe atom unitesi ve icerisindeki bütün aksamda dahildir. bugüne kadar bu pis isten uzak durmus türkleri bu isin icine ceken tekkecilerin sergiledigi durus ise basli basina bir trajedi. bilimine teknolojisine birikimine sahip olmadigin bir konuda atip tutmakta ancak onlara yakisir.
• alfred hitchcockun notorious filminde sarap siseleri icinde saklanan cary grant abimizin gozunden tabiki kacamayan element. filmi izlerken heyecana kapilip kendisine dikkat et carycigim uranyum bu sisede durdugu gibi durmaz demek istediysem de diyemedim. saka bi yana isi asli su ki alfred efendi filmi cekerken robert millikandan bilgi almaya calismis uranyumla ilgili ama millikan sadece teorik olarak elementin siseye girebilecegini soylemis. yaa..
• tübitak isimli karikatur dizisindeki efsane bayram efendinin, "uranyondan anahtarlık yapmışdım ışıldıyo" diyerek karanlıkta kalanlara yardım etmesini sağlayan hede..
• nerde bunun kimyasal ozellikleri derseniz de..
  
  elektronik konfigurasyonu: [rn].5f3.6d1.7s2
  kabuk yapisi: 2.8.18.32.21.9.2
  elektronegatiflik: 1.38 (pauling birimine göre)
  elektron ilgisi: bilgi yok
  atomik yaricap: 175 pm (hesaplanan -- pm)