yozgat sürmelisi
-
sözleri için dersini almista ediyor ezbere bakabilinecek türkü...
-
yozgat şehri 1760 yılı başlarında bozok yaylasının, yeşillik, etrafı ormanlarla çevrili içinde binbir çeşit kuşun ötüştüğü bir sahada kurulurken; yozgat halkı o zaman yarı göçebe ve sürülerini besleyerek hayvancılıkla uğraşır, hayatlarını bu yoldan sağlarlardı.
bozok yaylasında otlayan bu sürülerin birini de sürmeli bey adında bir türkmen yörüğü otlatırdı. halk tarafından sevilen bu yanık sesli halk ozanı elinde kavalı, sırtında sazı yozgat'tan akdağmadeni'ne uzanan ormanların içinde sürüsünün içinde dolaşırdı. bazen bir çamın dibine rastlanır. sazının tellerini konuşturur bazen bir derenin kenarında kavalını çalar, aşık olduğu gönlünün sevgilisini düşünürdü.
o sevgili ki güzelliği bozok yayla'sına yayılmış, ahu gözlü, sürmeli kaşlı, ayyüzlü bir dilberdi. babası bir türkmen beyi idi ve çok sert bir adamdı. sürmeli bey, ailesini salarak, babasından sevdiğini istetir, mağrur adam, kızını bir çobana vermeye yanaşmaz. araya beyler, ağalar girer ama boşuna, bir türlü gönlü olmaz kızın babasının ve iki sevgili birleşemezler.
üzüntüsünden sürüsünü bırakan sürmeli bey alır sazını eline beş çamlar mevkiinde kendine bir dergah kurar. aşkını, yanık türküleriyle dağlara ağaçlara anlatır. küser otağına, obasına ve akdağlar'a kadar uzanan çamların arkasında onu bir daha gören olmaz. dertli kavalına üflediğ, işli sazına söylettiği nameler kalır geriye. o gün bu gündür dillerde yankılanır sürmeli bey'in türküleri. -
yozgat'ta sürmeli adında bir sürü şey vardır. sürmeli festivali, sürmeli kebap, sürmeli ilaçlama şirketi ve yaklaşık 200 öğrencili sürmeli lisesi. türküyle ne ilgisi olduğunu bilemeyeceğim
-
yozgat'ın milli marşıdır. yozgat düğünlerinde çalınma sayısı alkol oranıyla doğru orantılı olarak artar.
-
tam şiiri *devasa boyutlarda olduğu için kırpıla kırpıla söylenen 4 4 lük yozgat türküsü. trt arşivlerinde sabahınan esen seher yeli mi olarak geçer, "yozgat sürmelisi"nin esas adı olması kuvvetle muhtemeldir.
trt repertuar no: 0136
yöre: yozgat (bkz: yozgat türküleri)
kaynak kişi: hamdi tüfekçi - fevzi akyol
derleyen: nida tüfekçi
notalayan: nida tüfekçi / kemal koldaş
sözleri:
(of of of)
sabahınan esen seher yeli mi
benim gönlüm divane mi, deli mi
durup durup yar göğsünü geçirir
yoksa bugün ayrılığın günü mü (aman)
aman sürmelim aman
garip bülbül, gül dalına konuyor
hangi dala konsa, dallar kuruyor
güller bile kadersizi biliyor
kader senin ile davam var benim (aman)
aman sürmelim aman
gel yar, senin ile bir kavl edelim
kavilden karardan dönmemesine
ikimiz bir dala yuva yapalım
başka daldan dala konmamasına (aman)
aman sürmelim aman
bülbül havalanmış inmez havadan
benim has bahçede gülüm var deyi
nazlı yarim gelmez ordan buraya
güzeller içinde yarim var deyi (aman)
aman sürmelim aman
yozgat seni deli delik delerim
halbur* alır toprağını elerim
üç günece nazlı yarim gelmezse
koyun olur ardı sıra belerim (aman)
aman sürmelim aman
bülbülü tuttum da güle bağladım
bülbül feryad etti, ben de ağladım
ben gönlümü bir sevdalıya bağladım
yarimi elimden el aldı gitti (aman)
aman sürmelim aman
şeker pınarında yudum elimi
kime arz edeyim garip halimi
gurbete gönderdim nazlı yarimi
ciğerim hançerle deldi de gitti (aman)
aman sürmelim aman
bülbüle su verdim altın tasınan
çok günler geçirdim kara yasınan
ben seni severim ne havasınan
başın pınar ayakların göl olsun (aman)
aman sürmelim aman
yedi kaleminen yazı yazarım
aslım yozgatlıdır gurbet gezerim
bir yüksek mevkiye kazın mezerim
görünsün memleket, anam ağlasın (aman)
aman sürmelim aman
bahar aylarında bülbüller öter
yeşerir çimenler menevşe biter
yarimin dilleri bal bana yeter
datlı dillerine kurban olayım (aman)
aman sürmelim aman
bülbül daldan dala eder bir sekiş
bülbül ah ediyor gülünen çekiş
aşkın ateşiyle dikilen dikiş
kıyamete kadar sökülmez imiş (aman)
aman sürmelim aman
bahar aylarında bülbüller ağlar
yeşerir çimenler menevşe bağlar
yariminen sefa sürecek çağlar
esdi bir rüzgar ayırdı bizi (aman)
aman sürmelim aman
giderim giderim ben de giderim
bülbülü konmadık dalı niderim
gider bir güzele hizmet ederim
belki bilir benim kadir kıymetim(aman)
aman sürmelim aman
ağzının içinde dişlerin akdır
al yanak üstünde benlerin çokdur
yanına gelmeye mecalim yokdur
ya sen gel buraya ya ben varayım (aman)
aman sürmelim aman
çağladım çağladım suyum akmadı
çok yuva bekledim yavru çıkmadı
ben vefadan, yar cefadan bıkmadı
gönül seni ezim ezim ezerim (aman)
aman sürmelim aman
sabah olmayınca kapı açılmaz
güneş doğmayınca benler seçilmez
nazlı yar gelmezse bade içilmez
içelim badeyi gel yavaş yavaş (aman)
aman sürmelim aman
gel beri gel beri ben adam yemem
saklarım sırrını ellere demem
cenneti alaya ben sensiz girmem
cehennem narına bile yanarım (aman)
aman sürmelim aman
ufacık taşınan kale yapılmaz
çıkıp çıkıp yar yoluna bakılmaz
bir ben ölmeyinen dünya yıkılmaz
ben ölürsem sen yarini tazele (aman)
aman sürmelim aman
urganım atmadık dallar mı kaldı
başıma gelmedik haller mi kaldı
bana acımadık eller mi kaldı
ya ben ağlamayım kimler ağlasın (aman)
aman sürmelim aman
enginli yüceli dağların karı
eridi kalmadı yüreğin veri
beni can yürekten sevmeyen yari
bir dahi sevmeyim tövbeler olsun (aman)
aman sürmelim aman
kara koyun yeşil çama sürünür
sayrı koyun ona bakar yerinir
vefasın görmedim yar mı görünür
şimden geri eller sürsün sefanı (aman)
aman sürmelim aman
geceler oniki saat birin uyudum
gözümün yaşıyla yüzümü yudum
aşkın divanında sabırla durdum
aşkın acısını çekenler bilir (aman)
aman sürmelim aman
yazmalar içinde oyalı yazma
mektubun yazarsan kahirli yazma
bensiz o yerlerde eğlenip gezme
intizarım dutar vefasız seni (aman)
aman sürmelim aman
soğluğun* başını duman basmaz mı
kusuru olanı devlet asmaz mı
bir yiğidin iki yari olursa
birini severse biri küsmez mi (aman)
aman sürmelim aman
güzel güzel akar derenin başı
dertli dertli öter gurbetin kuşu
ayrılık denilen ölümün eşi
ayrılık acısın çekenler bilir (aman)
aman sürmelim aman -
kayıtların çok eski olması vede benim cahillim hasabiyle "anonim" adamlar tarafından çok güsel performanslar vardır lakin temiz bir kayıt için, şu sıralar her dalda oynayan yavuz bingölün daha ziyade"adam" olduğu türkücü kimliğiyle ifa ettiği yorum, türkü kadar şıktır, şükeladır.
-
neşet ertaş yorumuna bayıldığım türkü. bu 8 dakika 38 saniyelik şaheserde ustamın bir "of" çekişi vardır ki, beni benden alır, ciğerimi söküp götürür. ustamın dilinden sözleri iste şu şekildedir:
(of of of)
yozgat ellerinde garip garip gezerken
göründün gözüme büktün belimi
gariplik elinden candan bezerken
nasıl arz ederdim garip halımı
aman aman aman aman aman sürmelim aman
(of of of)
yüğsek binalarda yeşil perde
sen yüksek yerdesin ben ise nerde
senin aşkınınan tutuldum derde
kırdı felek kanadımı kolumu
aman aman aman aman aman sürmelim aman
(of of of)
gel beri gel beri ben adam yemem
saklarım sırrını ellere demem
cennet-i alaya sensiz giremem
ben bilirim cehennemin yolunu
aman aman aman aman aman sürmelim aman
http://www.dailymotion.com/…yyozgat-surmelisi_music
edit: link ölmüş yeni link: https://www.youtube.com/watch?v=nnpbi455soa -
şah-ı eser niteliğindedir. gelecek nesillere bırakılacak kültürel mirasımızdaki en güzel türkülerden biridir.
-
başlık birleştirilmiş olsa da sabahınan esen seher yeli mi sürmeli çeşitlemelerinden sadece biridir, en iyisidir. bunu eskiden abdallar düğünlerde çalardı; çoğunlukla da cümbüş, keman ve darbuka eşliğinde. tadı da bir başka olur ama kayıt bulmak pek mümkün değil.
tezene tavrı açısından yozgat'ın karakteristiğini en net yansıtan türküdür; bol bol 64'lüklere, 128'liklere rastlanır. aslında abdalların icra ederken yaptıkları çalgı tercihlerine bakacak olursak bu nota dizilişinin çıkışı da kısmen tahmin edilebilir gibi; yine de net bir bilgi yok.
türküyü derleyen nida tüfekçi bir başka yorumlar, yorumlanması gerektiği gibi. her dinlediğimde de anneannem gelir aklıma, ağlarım.
edit: imla. -
en orijinal yorumu gene nida tüfekçi'ye ait bu türkünün.
http://youtu.be/31t1cun0gbw
"benim dert çekmeye dermanım mı var?"
not: neşet yorumu ayrı tabii. yorum yapmak istemiyorum ona.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap