zafer toprak

• türkiye ; değerli bir akademisyen, tarihçi ve yazarını kaybetti. hatırası önünde saygıyla eğiliyorum.
• şu anda yayında olan eski defterler isimli programda, özellikle yusuf hakan erdem ve cemil koçak'ın, son derece klasik olduğu üzere, ha bire cumhuriyet ve dolaylı olarak atatürk'e laf sokma girişimlerine son derece ustalıkla cevap verip, derin bilgisi ile karşı tarafı susturan iktisat tarihçisi. nerden lafa girseler cevaplarını alıp oturdular, şurada içimin yağları eridi yeminle, ağzına, diline sağlık; yoksa bu üçü bir araya geldiğinde kendi başlarına çalıp oynuyorlar meydanı boş buldukları için.
• dün akşam 4 gibi marketten poşetleriyle apartmana girdiğinde bir halsiz görmüştüm hocayı. uzun süredir kütüphanesi olarak kullandığı dairesinde yaşıyordu, apartmanda her karşılaştığımızda binnaz hoca mı kovdu hocam, diye sulu şakalar yapardım da asilliğinden taviz vermeden kambur bir bakış atardı. hakikatli bir ömür yaşadı, ömrünün hakkını verenlerdendi.
• tarihi ağzından salyalar saçarak yargılayanlara teleolojinin ne büyük bir hata olduğunu anlatmaya çalışırken, "kafatası ölçümlerini normalleştirmekle" suçlanması doğaldır. gerek taraf gazetesi, gerek akp çizgisi gibi farklı siyasi tarafların itinayla "kurduğu" bugünkü tarih algısı, tarihsel bilgiyi umursamayan, dönüp bakma gereği bile duymayan, bugünün siyasi meselelerini tarihi anlamak için yeterli zanneden bir algı. üstelik bu algıyı kuranların cevap almaya tahammülleri olmadığı gibi, buna alışık da değiller: "faşist, ırkçı tek parti yönetimi" dışında bir şey duymak istemiyorlar. paradigmalarını altüst edebilecek nitelikte bir kitap zafer toprak'ın cumhuriyet ve antropoloji kitabı. dahası, zafer toprak'ın milli iktisat ya da ittihat ve terakki ve cihan harbi gibi kitaplarının bugün alanlarında nasıl temel kitaplara dönüştüğüne bakarsak, toprak hakkında ileri sürülen küçümseyici sözlerin seviyesizlikten başka bir şey olmadığını görürüz. cumhuriyet ve antropolojiakademik ortamda uzun yıllar tartışılacak, ancak bu seviyesizlik gazetelerde, televizyonlarda ve sosyal medyada yine ana-akım olarak köpükler saçarak tarih tartışmaya devam edecek.
• kitapları ıcın 150 metrekarelik bir ev tutan, eskı kıtap hastası ulvi kisilik.
• kendisinin hicbir makalesini okumamis, adini duymamis kisilerin benimle ataturk, turkiye tarihi, gec donem osmanli tarihi tartismasina, konusmasina, hatta mevz-u bahis acmasina tahammulum olmayan; degerini bilemedigimiz, tanimadigimiz, tanitmadigimiz, okuzlugumuze doymayalim - tanismadigimiz bir arastirmaci, ogretmen, profesordur.
  
  bu makalesini okumayanlari tarihten sinifta birakiyorum aha da entrysini girdim
  yapacak birsey yok, kendim host edecegim artik dokumani. oradan buradan silinip duruyor - neden acep?
  https://www.dropbox.com/…r_bir hayal urunu.pdf?dl=0
  
  [addendum] sagolasin sofuckingspecial "link cokuk" uyarisi icin
  [addendum] sagolasin sakallibebek "link ucmus yine" uyarisi icin
• şu anda koç üniversitesi'nde derslere katılan boğaziçi üniversitesi'nin değerli akademisyenlerinden biri. bü'nin bölümlerinden biri atatürk enstitüsü (the atatürk ınstitute for modern turkish history) bölümünü, türkiye genelinde atatürk ilke ve inkılapları adlı bölümlerden tamamıyla değiştirmiş ve yepyeni bir sosyal bilimler bölümüne dönüştürmüştür. bu anlamda toprak'ın çok büyük katkısı olmuş ve klasik ınkılap tarihleri bölümlerinin etkisini azalttığı söylenebilir. bunun yanında toplumsal tarih gibi alanında çok önemli olan bu derginin kuruluşunda yer almış ve hala yönetimde bazı görevleri üstlenmektedir.
  boğaziçi üniversitesinde doktora diplomasına sahip olmadan, bü tarafından akademisyen olması için davet gönderilmiş ve akademisyen olarak burada ders vermeye başlamıştır. kariyerinin ilk yıllarında lisans eğitimi alırken her ne kadar sol kanada daha yakın dursa da, bü geçtikten sonra bu duruşunda kırılmalar meydana gelmiş ve daha liberal bir duruş sergilemiştir.
  yazılarında her ne kadar kemalist olmadığını söylese de, bence kesinlikle (ulusalcı olmasa da) büyük bir atatürk hayranıdır. özellikle akp ile birlikte bu yöne kayış çok net kendini göstermektedir. "darwin'den dersim'e cumhuriyet ve antropoloji" adlı kitabında çok net bir şekilde mustafa kemal hayranlığını ortaya çıkarmış ve dönemin ırkçı tartışmalarına karşı savunucu ve meşrulaştırıcı bir tutum takınmıştır. bundan dolayı fazlasıyla eleştiriye açık bir akademik eser ortaya koymuştur. yine kürt sorunu mevzusuna yaklaşımı da bir bu kadar hatta daha fazla eleştiriye açıktır ve bu konularda yazılarını okuduktan sonra toprak'ın objektifliğinden şüphe etmemize neden olmaktadır.
  teorik yaklaşımında modernist ve aydınlanmacı yaklaşımını başlangıçtan bugüne hiç kaybetmemiş ve koyu bir aydınlanma savunusu yaptığı iddia edilebilir. belki de atatürk'e hayranlığı da bu noktada çözümlenebilir. atatürk'ü, türkiye'de batı tarzı modernizasyonun başlatıcısı olarak görmektedir.
  türkiye tarihini modernizasyon çerçevesinde ilerlemeci, aydınlanmacı ve aynı zamanda presentist bir şekilde değerlendirmektedir.
• çok iyi ve büyük bir tarihçiydi. cumhuriyet ve antropoloji, türkiye'de kadın özgürlüğü ve feminizm (1908-1935), türkiye'de yeni hayat (1908-1928), atatürk ve kurucu felsefenin evrimi gibi aşılması çok zor kitaplara imza atmıştı. "atatürk ve kurucu felsefenin evrimi" bana göre şevket süreyya aydemir'in, tek adam'ı ile birlikte yazılmış en iyi atatürk biyografisiydi. olaylardan çok olaylardan sonra yapılanları düşünsel olarak irdeleyen ve epey sağlam yorumlamaları olan bir eserdi. zafer toprak hocanın son kitabıydı.
  
  ekranlarda görünmeden, popülizm yapmadan, safsatalara ve boş konuşanlara cevabını kalemiyle vermiştir. tarihçiliğin ne demek olduğunu kitaplarıyla göstermiştir. ışıklar içinde huzurla uyusun. çok değerliydi. bu ülkeden bir zafer toprak geçmiştir.
• vefat ettiği söylenmekte. ülkemizin önde gelen tarihçilerinden biriydi. allah rahmet eylesin.
• 1946'da doğdu.1969'da ankara üniversitesi uluslararası ilişkiler bölümü'nü bitirdi. 1971'de londra üniversitesi'nde alan araştırmaları konusunda yüksek lisansını tamamladı. 1981'de londra üniversitesi'nde ekonomi doktorasını verdi.halen boğaziçi üniversitesi'nde ekonomi ve toplum tarihi profesörü olarak görev yapmaktadır. tarih vakfı'nın başkan yardımcısı ve boğaziçi üniversitesi atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi enstitüsü'nün kurucu başkanıdır.türkçe, ingilizce, fransızca ve almanca olarak basılmış, on dokuzuncu ve yirminci yüzyıllarda osmanlı imparatorluğu ve türkiye cumhuriyeti'nin ekonomik, sosyal ve kültürel tarihleriyle ilgili yüz elliden fazla makalesi bulunmaktadır.
  
  eserleri( bazıları)
  1908-1918 yılları arasında türk milli ekonomisi, ankara, 1982; türkiye'de tarımsal yapılar 1923-2000, ankara, 1988; sümerbank: kurumsal bir tarih, istanbul, 1990; ulusal ekonomi - ulusal burjuvazi, istanbul, 1995; ittihat ve terakki ve devletçilik, istanbul, 1995; imparatorluk borçlarından global arzlara - istanbul menkul kıymetler borsası'nın yükselişi, istanbul, 1995; geçmiş için bir gelecek - akbank'ın kurumsal tarihi, istanbul, 1998.