• aiskhylos'un oyunu..1968 yiilinda azra erhat ve sabahattin eyuboglu tarafindan dilimize cevrilmistir..
    soz degil artik bu olayin ta kendisi.
    sarsiliyor yer
    ta derinlerden
    sesler geliyor gok gurultusu gibi
    kıvrim kivrim sariyor gokleri yildirim
    bir hortum kaldiriyor tozu topragi
    birbirine giriyor havanin butun soluklari
    ruzgarlar ruzgarlarla savasiyor
    gokler denizlere karisiyor
    bu iste besbelli zeusun
    beni korkutmak icin cikardigi kasirga
    ey yuce anam benim
    ve ey sen
    dunyaya isik salarak donen gokyuzu
    gor ugradigim haksiz belalari..
    (gok bir daha gurler ve kayaliklar devrilir..prometheus,okeanos kizlari ile gozden kaybolur)
  • tanrılıktan tiksinir ve kendini insana daha yakın hisseder prometheus. oysa bir titandır. bu nedenle tanrılardan atesi calarak insanlara armağan eder. bu uğurda zeusu bile karşısına almayı göze alır. ates bilinci simgelemektedir. yani aslinda tanrılara göre insana tanrılık armağan etmiştir. tanrılar onu* affetmezler. dağın tepesinde zincire vururlar. kartallar gelip karaciğerini yemeye başlar. oysa karaciğeri yenildikçe çoğalır. eksildikçe artar. acısı hiç bitmez. onu bu sonsuz acıdan heraklesin kurtardığı söylenir. insan gibi acı çekmesini engeller.
  • prometheus atesi caldigi icin zeus tarafindan cezalandirilmistir. hayir! boyle hirsla unlem koyduracak kadar buyuk bir kandirmaca, zeus un diktasini hakli gostermek icin uydurdugu bir nedendir bu.

    prometheus en klasik anlamda "devrim kendi cocuklarini yer" soylemine bir gondermedir. promete atesi caldigi icin degil, kronos u devririken zeus a yardim ettigi, onun butun guclerini ve eksikliklerini bildigi icin hapsedilmistir. promete, kardesi ve karsiti epimetheus (son dusunce, songoru)un tersine zeus un dususunu de gorebilecek, kronos un yenilmesine yataklik ettigi gibi, ayni ayarda bir despot olan zeus un iktidarina da son verebilecegi riski dusunulerek zincire vurulmustur. prometheus gercek anlamda asimile edilmek istenen sagduyunun, ve hakli muhalefetin semboludur.

    klasik anlamda kahraman in tanimi, haktanir, adil, ve dengeli bir kisilik olarak tanimlanagelmisse de gercek anlamdaki klasik eserlerde boylesine bir kahramana rastlamak mumkun degildir. promete de boylesine kendi hatalari ve dogrularindan menkul bir kahramandir, kusursuz, sorunsuz, piril piril degildir.

    yazildigi donemin politik manevralarina gonderme yaptigi kabul edilen bu eser de, prometheus kabul edilmis "klasik" kriterlerinin aksine tavrindaki uclara yonelme, marjinal olma sevdasi sebebiyle de elestirilir. okeanos tayfasi da bu yuzden prometeye tam destek vermek konusunda kararsizliga duserler, onu yunan etigi cercevesinde belirlenmis "karar noktasi"na cekmeye calismaktadirlar.

    promete de bir asi ve bir devrimci olarak olgunlastigi muddetce gercek anlamda sagduyunun destegini arkasina alabilecektir.
  • (bkz: prometheus unbound)
  • (bkz: ozgur prometheus)
  • aiskhylos'un günümüze kalmış 7 oyunundan bi tanesidir kendisi
  • hesiodos 'un verdiği tanrıların, insanların ve dünyanın oluşumu üzerine fikirlerden hafif sapmalar gösteren oyundur. sevgili otisabi 'nin değişik bir yönden incelemesi ve özünden kopması, yanlış dallara veyahut sızıntı deliklerine sapması sonrası prometheus üzerine zihindeki bulanıklaşmayı değerlendireceğim bu entiride.

    bir kere prometheus, eski çağ destanlarında, türkülerindeki cezalandırılmaya ve işkenceye maruz kalmıştır. yani bağlanmış, ve kuşlar tarafından iç organlarına saldırılmıştır. bu tanrıların, işkence biçimidir. (bkz: orpheus) (bkz: metamorphoses) (bkz: hades) yani insanı cezalandırma ve zihinlerde olabilecek -ki sonraki tek tanrılı dinlerde de bu sistem geçerlidir; misal islamiyet'te, insanları dine yönlendirme, ve tek tanrıya çekme için altından malikhaneler, sürekli akan nehirler, elmastan ev eşyaları, cennet tasvirine yerleştirilmiştir, insanın anlayabileceği ve inanabileceği şey olursa din, din olabilir ancak, şunu da unutmamalı ,islamiyet'teki geçmişe, günümüze ve geleceğe gönderilmiş olduğu iddiası, işte bu noktada çok iyi anlatılmalı veya sorgusuz kabul edilmelidir, aksi takdirde dinsizlik gelir.- haddini aşma eyleminin veya sınırını bilme hadisesinin en güzel örneğini prometheus 'ta görmekteyiz.

    prometheus sınırını aşan bir varlıktır, ve cezalandırılmıştır.

    evvela tanrıları kandırmaya çalıştı, tanrıların önüne koyduğu et yığınında, kemikli kısımları zeus'a sundu, zeus, bunun farkındaydı, ama onu denemek için sorular sordu, prometheus'un yola gelmesini bekledi, ama o gelmedi, işte mitoslardaki en insancıl öğe de burada devreye giriyor; mesajlar veriliyor efendim;

    1- hata yapabilirsin ama hatandan dönebilirsin.
    2- sana şans verilir, hatandan dönebilirsin.
    3- hatandan dönmezsen ceza çekersin.

    homeros ve hesiodos hikayeleri , kanımca bu 3 maddenin üzerine kurulmuştur. bu 3 maddede ne azra erhat hocamın ne de otisabi usta 'nın dediği gibi bir 3. devrim veyahut teşebbüs söz konusudur. bilmem hangi entiride, prometheus için "sosyal demokrattı.." demiştim. burada şunu kastediyorum; prometheus diğer kardeşleriyle birlikte cezalandırılmıştır, yani haddini aşan kardeşlerleriyle birlikte, dünyaya mesaj yollanmıştır.

    bakınız kadın/#8324613 entirimde ne demiştim;

    "..şair, (hesiodos) işler ve günler adlı eserinde; prometheus 'un malum davranışından sonra; erkeklere, prometheus 'un suç ortaklarına ve tabi ki kendisine kadını ceza olarak yollamıştır ki; çenesinden, dırdırından, dedikodusundan bugün bile hala bir iki kendini bilmezin davranışının vebalini üstlenmiş durumdayız; aslan gibi bir erkek olmama sağmen, sözlük içi hiç bir bayana selam etmeden bu mevzuyu açıklığa kavuşturayım efendim;

    zeus emrettiğinden;

    * hephaistos, toprakla suyla yoğurur kadını, çekici mi çekici bir şey çıkar ortaya.
    * bu çekici şeyi, athena uyumlu bir beden ile süsler ki erkeklerin kafası daha bir bulansın..
    * aphrodite, bu şeyin yüzüne zerafet ve dayanılmaz bir biçim verir, istek serper.
    * tanrıların habercisi hermes, bu şeye şeytani bir zeka ile kandırma yetisi üfler. yetinmez konuşma özelliğini de ekler ve erkek milleti ne çekerse, hatun dırdırından çeker, gidin hermes 'i dövün, sövün aslan parçaları..
    * hermes 'in ona, son olarak pandora adını verir. "tanrılardan bir armağan" [evet kadınlar bize tanrıdan bir armağandır. dır dır..]

    zamanında prometheus, kardeşi epimetheus 'a "sakın zeus'tan hediye alma kardeşim.." demiştir, ama kardeşi onu dinlememiştir. hermes 'in ona yolladığı bu pandora 'yı kabul etmiştir. pandora / kadın 'nın çekiciliği, epimetheus 'u deli eder adeta, ve bu pandora küpünü açar.

    yıkıcı kötülükleri kaçıverir.

    yeryüzü daha önce görmediği bir felaketle karşı karşıyadır artık. acılar, halsizlikler, ağır hastalıklar, ölüm getirecek boyutta dünyaya yayılır. insan soyu çoğalır da çoğalır, üreme üremeyi takip eder, kötülükler de peşinden tabi. zengin olma savaşları, insanları tanrılardan soğutur, zeus sinirlenir ve insan soyunu su yoluyla yok etmek ister.

    ıslak kanatlı yelleri salar ortaya.

    pınarlar, ırmaklar, göller, denizler ortalığı birbirine katar, insanlar, hayvanlar, evler sürüklenir bu su cezasıyla. deniz denize eklenir. "

    dediğim üzre; yeryüzüne kadın ve aşk kavramları prometheus ile birlikte, normal insana indirgenmiştir. prometheus büyük ya da küçük bir günah işlemiştir, ama bu devrim değil de, mesajın yollanması açısından mühimdir. zira başka bir entirimde bunu da sordum..

    eski çağ insanları mitoslara inanmışlar mıydı?
  • aeschylus'in tarihi belirsiz olan bu oyununun en onemli ozellikleri, yazarin zeus'u seyirciye tam bir despot ya da zalim olarak sunmasi ve zeus'un yonetim tarzina getirdigi elestirilerdir. zaten cizilen bu despot zeus portresi yuzunden klasik cag uzmanlari bu oyunun, dini gorusleri belli olan aeschylus'a ait olmayabilecegini dusunurler.
  • ayrica (bkz: kolları bagli odysseus)
  • cihan ünal'mış meğerse.
    http://www.iletisim.bahcesehir.edu.tr/…docs/473.pdf
hesabın var mı? giriş yap