• yalnizca olimpiyatlar tarihininin degil, belki de spor tarihinin en tartismali, en olayli, en efsanevi maclarindan biridir..

    1972 eylul'unde duzenlenen olimpiyatlar kara eylul orgutunun olimpiyat koyune baskin duzenleyerek israil'li sporculari oldurmesi sonucu sekteye ugramis, ancak komite oyunlarin devami kararini vermistir..

    o ana kadar 8 kez ustuste altin madalya sahibi olan abd basketbol takimi yine kendinden emin bir sekilde efsaneyi surdurmek icin gelmistir olimpiyatlara.. ruslar ise belki de ilk kez bu kadar yuksek bir ozguven ve inancla oradadirlar ve dusundukleri tek sey abd'yi maglup etmektir.. abd zorlanmadan yari final kadar gelir ve yari finalde de italya'yi farkli yenerek finale yukselir.. sscb takimi ise yugoslavya'ya karsi zorlanmis olsa da yari finalde kuba'yi rahat yener ve finale cikar..

    belki de o seneki olimpiyatlarin en cok merak edilen maci amerikalilar da seyredebilsin diye gece yarisina yarim saat kala baslar.. oyunun basinda, ruslar tempoyu istedikleri gibi dusurup ustasi olduklari set oyunu sayesinde ustunluk kurarlar abd'ye karsi.. ozellikle guardlari sergei belov muthis oynamaktadir..

    ikinci yariya sscb onde baslar ve ilk ciddi gerginlik yasanir.. bir ribaund mucadelesi sirasinda kavgaya tutusan bir rus ve amerikan oyuncu oyundan atilirlar.. daha sonra, bir hava atisi sirasinda amerikalilarin planli yapilmis oldugunu iddia ettikleri bir hareket neticesinde abd'nin uzunlarindan birisi (adini hatirlamiyorum) sakatlanir ve oyunu birakmak zorunda kalir..

    oyunun yavas yavas ellerinden kaydigini goren abd'li oyuncular gaza gelir ve var gucleriyle tam saha prese baslarlar.. pres sonuc veriri ve sscb'li oyuncular saskin bir halde surekli top kaybi yapmaya baslar.. abd 10 sayiya kadar cikan farki kapatir ve 7 saniye kala sscb 49-48 ondedir..

    hucum hakki sscb'dedir ancak dip cizgide ikili sikistirmaya ugrayan sscb'li oyuncu, belov bosta olmasina ragmen topu ona dogru iletmek isterken cok kotu bir pas verir ve bugunlerde washington wizards'in kocu olarak tanidigimiz doug collins araya girip bu topu kazanir.. topu surer, sscb potasina dogru yuklenir ve haliyle sert bir faulle durdurulur.. oyunun bitmesine 3 saniye kala, sscb 49-48 ondedir ve doug collins iki serbest atis kullanacaktir.. faulden dolayi hafifi bir sakatlik gecirir ancak kocunun, 'yuruyebilecek kadar iyiysen, bu atisi da kullanirsin' demesi uzerine gaza gelip oyunda kalmaya karar verir.. birinci atis girmistir, 49-49.. collins ikinciyi de sokar ve abd 50-49 one gecer.. 3 saniyesi vardir sscb'nin, hemen oyuna baslarlar, ancak isabetsiz bir pas ve sure sona ermistir.. saha amerikalilar icin bayram yerine doner ama o sirada bir seyler olur, tribundeki fiba yetkilileri sahaya iner.. ortalik karismistir..

    mesel sudur ki, o gunku kurallar dahilinde bir takim yalnizca mac saati islemiyorken mola alabilir ve molayi isaret etme yetkisi olan tek kisi de takimin kocudur.. elindeki elektronik bir zimbirtiya basarak hakemi uyarmak suretiyle mola istenmektedir.. collins'in birinci serbest atisi sonrasi mola talep eder sscb kocu.. onlara cok yakin oturan fiba yetkilileri de mola talebini fark etmistir.. ancak, nedendir bilinmez, hakemler tepki vermezler bu istege ve collins ikinci atisini kullanir.. kurallara gore, collins ikinci atisi kullanmak icin eline topu aldigi andan itibaren hic kimsenin mola alma hakki yoktur ve son 3 saniye hemen oynanacaktir.. yine garip bir sekilde, tam collins ikinci atisi yaparken molayi duyuran su meshur 'voorrrkk' sesi gelir ama kimse umursamaz, zira is isten gecmistir..

    iste butun bunlara tanik olan fiba yetkilileri sscb'ni hakkinin yendigini dusunduklerinden hakemlerle konusurlar.. ama asil meseleyi cozen edward robinson adli fiba genel sekreteridir.. o kesmekes esnasinda masa hakemlerine eliyle 3 isareti yaptigini yakalamistir kameralar ve bunun anlami 'mac saatini 3 saniyeye ayarlayip oyunu yeniden baslatin'dir.. abd'liler anlam veremez olan bitene, isyan halindedirler.. ancak, fiba'nin dedigi olur ve ruslar'a son bir sans verilir..

    ivan edeshko, kendi potasi altinda topu eline alir ve uzun bir pas icin hazirlanir.. duduk calinir, topu elinden cikartir edeshko ve top daha yari sahaya ulasmadan mac biter.. abd'li oyuncular bir kez daha kudurmus durumdadir sevincten.. onlar ziplayadursun orta yerde, ortalik bir kez daha karisir.. rus teknik heyeti itiraz etmektedir ve itirazin sebebi de skorboard'un yanlis calistigi iddiasidir.. ve itiraz sonuc verir.. zira, 3 saniye oynanmasi gerekirken birinci saniyede macin bitisini bildiren duduk otmustur..

    sevincten deliye donen abd'lilerin bir kez daha kafasi karisir.. once, devam etmeyip soyunma odasina gitmeyi dusunurlerse de, fiba sekreterinin 'altin madalyayi istiyorsaniz sahada kalin' uyarisi uzerine vazgecerler ve dunyanin en uzun 3 saniyesini bir kez daha oynamak icin sahada yerlerini alirlar..

    ivan edeshko yerini alir pota altinda.. takimin en uzunu aleksandr belov rakip pota altinda iki abd'li oyuncunun arasinda gelecek uzun pasi bekliyordur.. edeschko'yu bloke eden abd'li oyuncunun kollarinin cizgiyi gecmesi uzerine macin macar hakemi kendisini uyarir ancak bu uyariyi yanlis anlayan oyuncu iki metre geri cekilip edeshko'ya rahat bir gorus alani birakir.. (sonradan abd'li oyuncu hakemin kendisinden geri cekilmesini istedigini iddia edecek, hakem ise 'ben ingilizce bilmiyorum ki nasil boyle bir sey soyleyebilirim' diyecektir)

    duduk oter, edeshko uzun bir pas icin hazirlanip var gucuyle gonderir topu salonun obur ucundaki belov'a.. belov, iki amerikali arasinda cok iyi yukselir, topu alir ve bana kalirsa dunyanin gelmis gemis en muhim, en kiritik, en anlam yuklu basketlerinden birini sokar.. rus spiker, 'zafer bizim' diye bagrimaktadir.. belov'un basketinin hemen sonrasi maci bitiren duduk duyulur ve macin sonucu:
    sscb:51 abd:50

    mac bu kez gercekten bitmistir ve efsane sona ermistir.. sscb dunya sampiyonu olur..
  • (bkz: 1980 lake placid abd sscb buz hokeyi maci)
  • bu efsanevi mac sonrasi, haksizliga ugradiklarini dusunen abd takimi gumus madalyayi reddeder ve seremoniye cikmazlar.. bugun bile, o macta oynamis olan tum abd'li youncular aslinda altin madalyayi hak ettiklerini ve butun her seyin planli oldugunu dusunmektedirler.. ben de onlara mutemadiyen, 'mizmizlanmayin lan, kabul edin iste, yenmek de var yenilmek de' diye seslenmekteyimdir..
  • pek muhim bir ayrintiyi es gecmisiz.. abd, mac sonrasi fiba'ya itiraz eder macin gecersiz oldugu iddiasiyla ve fiba da olayin gorusulmesi icin kendi icinden objektifliklerine guvendigi bes kisiden olusan bir heyet olusturur ve onlara birakir karari.. heyet italyan, portorikolu, polonyali, kubali ve macar uyelerden murekkeptir.. uzun suren gorusmeler neticesinde heyet 3'e karsi 2 oyla abd'nin itirazini reddeder ve sscb'nin madalyasini onaylar..

    abd bu sonuctan da memnun kalmaz.. zira, onlara gore politika on plana cikmis ve kuba, polonya ve macaristan temsilcileri haliyle oylarini sscb'den yana kullanmislardir.. iyidir guzeldir de, abd'nin es gectigi bir nokta vardir ki, macarlar'in 1956'daki budapeste olaylarindan sonra sscb'den ne denli nefret ettigi bir tarafa, komitenin macar uyesi bu nefretini orada burada yuksek sesle de dile getirmis bir adamdir ve buna ragmen oyunu sscb'den yana kullanmistir..
  • o son saniye basketini atan alexander belov yillar sonra sscb'ye kacak blue jean sokmaktan dolayi tutuklanir ve sibiryaya surgune gonderilir. ve yanilmiyorsam eger orada olur. kaynak:stv belgeselleri
  • http://youtube.com/watch?v=5smx65y3wpc
  • http://www.youtube.com/watch?v=w9coebgjvoi
  • amerikalıların bir başka iddiası ise, edeshnko'nun belov'a tarihi pası yollamadan önce ayağının çizgiye basmış olduğu yönündedir. görüntüler orijinalse ne yalan söyleyeyim, ucu ucuna bir temas da var gibi görünüyor. tam telegol'lük...
  • bu maçla ilgili 20 yıl sonra amerikalıların yaptığı bir belgesel var. olayı o gün oynamış olan abd'li sporcuların ve amerikan koçun gözünden anlatır. amerikalılar hala haksızlığa uğradıklarını iddia ediyorlar ama son 3 saniyede büyük taktiksel hatalar yaptıklarını da kabul ediyorlar. amerikanın son serbest atışlarını kullanan oyuncu ikinci atış için topu eline aldığından sonra mola isteyen düdüğün çalındığını iddia ediyor ve burda haklı. çünkü siren 2.atışı yapmadan birkaç salise önce çalınıyor ve bu durumda sovyetlerin mola isteme hakkı yok. ancak sovyet koçu gerçekten de iki serbest atış arasında mola istiyor ama masa ile hakemlerin çok garip bir şekilde anlaşamamasından ötürü siren çok geç çalıyor.
    mola hakkından sonra maçı hemen başlatmak isterlerken bu kez kronometre yanlış olarak 3 saniyeye değil 1 saniyeye ayarlanıyor ve amerikalılar 2.kez şampiyonluk sevinci yaşarken oyun bir kez daha 3 saniye kaladan başlatılıyor. burdan sonra da amerikalıların hataları başlıyor.

    1 saniye kalaya ayarlı oyunun başlaması esnasında abd'li oyuncu mc millen sovyet oyuncunun hemen önünde engelleme yapmaktadır ve sovyet oyuncu uzun pas atamadığından yandaki arkadaşına topu aktarır . o da topu elinden çıkarmaya çalışırken zaten 1 saniye biter. ama hata farkedilince top tekrar çizgideki sovyet oyuncuya verilir. ve hakem mc millen'a biraz geri çekilmesini söyler. mc millen aslında 1-2 adım geri çekilse yeterli olacaktır ve sovyet oyuncunun uzun ve isabetli bir pas atma şansı yoktur. ama oyunun 2 defa yeniden başlatılmasıyla herkesin sinirleri laçka olmuştur ve mcmillen kendi ifadesiyle hakemin teknik faul çalmasından korkarak 5 metre kadar geri çekilir. böylece sovyet oyuncunun önü kabak gibi açılır o da abd potası dibindeki belova istediği gibi pası atar. amerikalıların 2.hatası da burda devreye girer. 5 amerikan oyuncudan 3'ü sscb yarı sahasında ikisi ise kendi potaları altındadır.ve burda belov'u tutan 2 abdli takımın en kısa elemanlarıdır.halbuki abd benchinde tom burleson isimli tecrübesiz ama çok uzun boylu bir oyuncu vardır. (2.18 metre) amerikalılar bunu oyuna sokup belov'un başına dikse bir hava mücadelesinde topu rahatlıkla alacak yada çelecek ve belov'un topla buluşmasına mani olacaktır. ama amerikalılar bunu akıl edemez. ve belov 2 kısa amerikalının arasında topu rahatça alıp sayıyı yapar.

    ancak abdli oyuncular bu maçta kötü oynadıklarını ve sovyetlerin daha iyi olduğunu da itiraf ediyorlar. gerçekten de son 3 saniyedeki çift serbest atışa kadar maçın başından beri sscb skorda hep önde olmuştur. amerikalılar sadece 3 saniye kala 50-49 öne geçebilmiştir.
  • spor neden hiçbir zaman sadece spor değildirin en önemli göstergesidir bu maç

    http://tr.eurosport.com/…972_sto3357600/story.shtml
hesabın var mı? giriş yap