1984 reklamı

• apple'ın, ilk macintosh'u tanıtmak için ridley scott'a yaptırdığı reklam. tv, sinema veya benzeri ortamlarda hiç gösterilmemiş olup, sadece bir kereliğine super bowl'da oynatılmış, ve efsane olmuştur. reklam, orwell'in ölümsüz distopyası 1984'e dayanır ve aslında bir ibm alegorisidir. kitabı canlandıran bir atmosfer, makineleşmiş, istem dışıymışcasına yürüyen bir birinin aynısı erkekler, ekranlarda big brother'ın söylevini dinlemektedirler;
  
  "today we celebrate the first, glorious anniversary of the information purification directive! we have created, for the first time in all history, a garden of pure ideology, where each worker may bloom secure from the pests of contradictory and confusing truths. our unification of thought is a more powerful weapon than any fleet or army on earth! we are one people. with one will. one resolve. one cause. our enemies shall talk themselves to death. and we will bury them with their own confusion! we shall prevail!". bu, sistem'in birinci yılının kutlamasıdır.
  
  birden, renkli giysiler içinde, tişörtünün üstünde apple logosu olan, sarışın bir kadın, elinde bir çekiçle koşarken görülür -arkasında onu takip eden komandomsu birliklerle birlikte. kız, söylevin verildiği, bir dev ekranın olduğu mekana gelir, ve çekici sallayıp, ekranı patlatır. etrafı bir aydınlık ve rüzgar kaplar. ve bir ses, "on january 24th, apple computer will introduce the macintosh. and you'll see why 1984 won't be like '1984'." der.
  
  download etmek ve daha fazla bilgi edinmek için:
  http://www.apple-history.com/1984.html
  http://www.isd.net/cmcalone/1984.html
  http://www.uiowa.edu/…stud/adclass/1984_mac_ad.html
  http://www.duke.edu/~tlove/mac.htm
• genel olarak macintoshun marka imajını yükseltmek için yapılmış bir reklam olsa bile, o dönem piyasaya sürülmüş (bkz: apple lisa) modelinin satışlarını arttırmış reklam.
• macintosh'un, ve dolayısıyla 1984 reklamının 20. yılı şerefine, steve jobs'un 2004 macworld expo'daki keynote konuşmasında ilk defa tekrar gösterilen, ve ardından apple.com'dan download'a sunulan reklam. ancak bu defa çok güzel bir detay eklenmiş durumda; devrimci apple kızımızın bir de ipod'u var! bunu, aslında apple'ın kendisiyle dalga geçmesi olarak da gorebiliriz; apple'ın 1984'te çektiğı reklama ipod eklemesi, 1984'te tarih'in manipüle edilmeye müsait olup, sık sık değiştirilmesine göz kırpıyor.
  reklamın yeni halini izleyebilmek için:
  http://www.apple.com/hardware/ads/1984/
• yuzyilin reklam tarihine vurdugu belirgin damgaya gore fazla gosterilemeyen reklam
  fazla yayinlanmamasi ise basta bir tercihdir, ellerindeki butceye gore atilacak tek kursunu en cok izlenen yere gondermisler.
  daha sonra yayinlanmamasi ise apple in macintosh devrimini yaptiktan sonra yedigi darbelerden kaynaklanir
  ufak bir garajda 2 arkadasin dunya devi ibm le rekabeti, siradan insanlar icin bilgisayar yapma hayali ile baslamisti... (bkz: personal computer) (bkz: pc)
  kredi almak istedikleri banka mudurlerinin ve compaq gibi firmalarin gulerek ciddiye almadiklari, algilayamadiklari donemlerdi. ogunlerde bilgisayarlar koca odalara sigiyordu, sadece belirli kurumlar sahip olabiliyordu. sonraki donemde elde ettikleri basarilarla ibm in tarih olacgini dusunuyorlardi ve dinazor olarak goruyorlardi.
  macintosh un lansmani ile dunyanin artik eskisi gibi olmayacagina inaniyorlardi
  bu onlarin attiklari en buyuk adimdi, bir garajda baslayan rekabet dijital bir devrime donusmek uzereydi
  steive jobs sahnedeki dev ekranda bu reklam filmi oynarken en buyuk rakibi ibm e karsi kazanacagi zaferi kutluyordu,
  en buyuk kozlari ise kisisel bilgisayari insanlarin hayatlarina yasamlarina sokacak olan mouse ve grafiksel kullanici arayuzunu yani pencere ve ikonlari ile macintosh tu ve yepyeni birsey veriyorlardi. ne varki apple lansmani yaparken sahnede apple tshortu giymis bill gates de vardi. macintosh a software yazmak icin steive jobsu ikna etmis ve isletim sisteminin bazi kodlarini almis, prototip ve orneklerini cok onceden gormus bill gates. o reklam filmini dev ekranda izlerken steive in hic aklinda olmayan bir sey oluyordu. uzakdogudan gelen bilgisayar paketlerini acan apple gorevlileri, kendi isletim sistemlerinin kotu bir kopyasini ibm uyumlu bilgisayarlarda buluyorlardi.
  
  daha sonraki donemde apple bu krizi kolay atlatamadi ve sonucda kuruculari sirketden ayrildilar
  steive jobs "next" adindaki yepyeni bir bilgisayar ve isletim sistemi uretti ama kitlelere yayilamadi, fakat diger kurdugu sirket "pixar" oldukca basarili oldu, bu deneyimler, yenilmis kaziklar, yepyeni bir isletim sistemi ve eski deneyimlerle
  tekrar apple in yonetimine gelen steive le birlikte apple da yepyeni bir donem basladi.
  bugune baktigimizda, gecen 20 yildan sonra apple ruhunu tekrar yakalamisti, halen microsoft apple i arge gibi kullanip kopyaliyordu.
  20. yilinda, eskiden grafik dunyasinda yaptigi devrimi bu kez muzik dunyasinda yapmaya calisan apple icin tekrar hazirlanan reklamdaki kizin uzerindeki ipod da adeta bir sembol gibiydi.
  
  en buyuk rakip olarak ibm i goren apple in islemcilerini bugun ibm uretiyor. (bkz: power pc) ibm kendi urettigi bilgisayarlarda intel in islemcilerini kullaniyor. dunyayi degistirmek, insanlarin evlerinde kullanacagi bilgisayarlar uretmek icin yola cikan apple, buyuyup koca bir firma olmasi sebebiyle organizasyon yapisi ve hareket kabiliyeti olarak kendisi ibm lesti. baska birinden satinaldigi dos un uzerine alelacele konulmus olan windows tum dunyada yaygin kullaniliyor ve gitgide dosdan kurtulup. ayri ve stabil bir isletim sistemi haline geliyor. windows mac in yaptigi herseyi yaparak pc olarak maclesiyor. apple in pc leri ise en buyuk ozelliklerinden kolay kullanim ve kullanici dostluguna bu reklamla yiktiklari komut satirini unix le ekliyorlar. siradan insanlar icin tasarlanmis, supercomputer lariyla herzaman dikkat cekiciliklerini ve onculuklerini surduruyorlarlar.
  
  apple ozel bir donem yasiyor, bu reklam filmide bu ozel durumu kitlelere anlatabilmek icin hem guzel bir yol
  hemde bagirmadan soylemenin bir baska yolu. ya apple bunun farkinda degil yada turkiyedeki ortaklari.
  ayrica o reklam filminin turkiye de yayinlanmasi, abd de yayinlanmasindan da daha kolay...
  
  film keske turkiye de de en azindan bir kere yayinlansaydi
  hem mac kullananlar hem pc kullananlar, sonucta hepsi pc...
  mouse, gui, kablosuz internet, ilife, ipod, scsi, firewire, 64bit, gibi sinirsiz teknolojiyi hayatimiza kazandiran apple i birazdaha tanirdi.
  neyse bir sonraki 20 seneye kadar bazi jetonlar duser
  yada apple o kadar basarili olur ki gucu turkiyeye kadar ulasir
  komsumuz yunanistan itunes music store a girdi bile...
  
  apple in en azindan turkiye gibi baska ulkelerde kendini iyi ifade edemedigi ortada, ilk turkce isletim sistemi gibi ilkler olsada pek de ortalarda gorunmedi, kisitli ama ozel bir kitlenin ozel cabalariyla birseyler yapti, neyseki kose basindaki bazi bilgisayarcilarimiza girebilen amiga, apple in yoklugunu bir nebze ve fazlasiyla kapatti. amiga nin da reklam filmlerini televizyonda gormedik ama, bu reklam filmini televizyonda gormemiz, windows 95 in lansmanindaki dev ekrandaki mavi ekrani yada sokakda bill gates in kafasina pasta atilmasini daha farkli yorumlamamizi saglayabilirdi.
  
  reklam filmi ve reklam stratejisi, marka konumu gibi reklamin kendiyle ilgili olan alanlarda,
  reklam basariliydi cunku apple i iyi ifade ediyordu ve rakip ve urun konumlandirmasi da cok basariliydi ancak
  rakipleri degismisti. apple hata yapmisti.
  
  reklamcilik kitaplarinin hic bir reklamci yapacagi reklamin sonuclarini onceden bilemez hatirlatmasi ni hatirlamakta fayda buluyorum.
  
  ayrica ipod disindaki reklamlari turkiyede henuz gosterilmeyen apple in
  bircok reklam filminde ve sinema filminde ki sahnelerde bulunmasi ni ise ( turkiyede de )
  marka deyerinin yuksekligine ve apple la ozel bir bag kuran ve apple in yaraticiliklarina kattigi bilincin farkinda olan ve apple dan ilham alan yaraticilara baglamak gerekir.
  
  bu reklam filmi olmamis olsaydi
  kim bilir belki david beckham ipod un reklamlarinda hic para almadan oynamazdi.
  
  ayrica internet, cep telefonu gibi devrimlerden sonra
  bilgisayarlar insanlarin gundelik yasamlarina girmeye daha elverisli durumdalar.
  herseyin birbirine daha da baglandigi yeni dunyada
  sanirim daha cok bigbrother showlari izleyecegiz.
  
  ve bu reklamda 1984 le beraber, daha cok hatirlanacak
• (bkz: superbowl)
• reklamcilik tarihinin kilometre taslarindan biri kabul edilen reklam. kimine gore en basarilisi, kimine gore en cok bilineni...
  
  * ridley scott bu reklami yonetme teklifi aldiginda blade runner'i henuz bitirmisti.
  
  * reklami hazirlayan ajans chiat/day'dir. ajansin kreatif direktoru lee clow, daha sonra energizer tavsani ve taco bell chihuahua reklam kampanyalarina da imza atmis.
  
  * reklam once ekim 1983'te apple'in yillik satis toplantisini yaptigi hawaii'de genis bir izleyici kitlesine gosterildi. satis takimi ve yonetimin tepkilerinden hareketle superbowlda yayinlamak uzere iki reklam araligi satin alinmisti. ancak, yonetim kurulu reklami begenmemisti ve satin alinan araliklarin geri verilmesini istemislerdi. ancak reklami izleyen steve wozniak, parayi kendi cebinden odeyerek reklamin 22 ocak 1984'te superbowl ikinci yari baslama vurusundan sonraki ilk reklam kusaginin ilk tanitimi olarak yayinlanmasini sagladi. 1984 reklami boylece ulusal televizyonda sadece bir defa yayinlanmis oldu.
  
  * reklamin maliyeti ve yayin ucreti 800 000'er dolardi.
  
  * reklam ulusal kanalda sadece bi defa yayinlanmis olmasina ragmen, 1983 reklam odullerine katilabilmek icin twin falls idaho'daki bir yerel tv kanalinda 15 aralik 1983 tarihinde; ve daha sonra 17 ocak (1984) ile baslayan hafta sinema salonlarinda da gosterilmisti.
  
  * bu sinirli gosterime ragmen reklam inanilmaz bir medya cilginligi yaratmisti ve nielsen ratinglerine gore reklamin superbowl'da yakaladigi izlenme orani %46,4'tü. (erkeklerde %50, kadinlarda %36)
  
  * bu rakam ve taktikler, 1984 reklami'nin etkinlik pazarlamasi^*nin ilk ornegi olarak kabul edilmesini saglamistir.
  
  * reklam ayrica, bugun bildigimiz superbowl reklam cilginligini da tetiklemis ve sekillendirmistir.
  
  * reklamda big brother'a cekici savuran kadin, atlet ve model anya major'dir. big brother'i david graham canlandirmistir, reklamin sonundaki dis ses ise edward grover'a aittir (ki sahsi fikrim sesi malcolm macdowell'inkine cok benzemektedir.)
  
  * reklam populer kulturde buyuk yer edinmistir. fight club'taki project mayhem aktivitelerinden biri olan apple macintosh bilgisayarlarinin parcalanmasi, filmin tam 84. dakikasinda yer alir.
  futuramanin 3. sezonunda yer alan "future stock" isimli bolumde reklamin parodisi yapilmistir: http://youtube.com/watch?v=4tgsurjvnro
  grand theft auto vice city stories oyununda radyo istasyonlarindan birinde yer alan "fruit lc" reklami dogrudan 1984 parodisidir.
  2006 yilinda barack obamanin baskanlik kampanyasi birebir 1984 kopyasidir ve big brother, hillary clinton olarak gosterilmistir: http://youtube.com/watch?v=6h3g-lmzxjo
  
  bu entry wikipedia sponsorlugunda yazilmistir: http://en.wikipedia.org/…84_(television_commercial)
  
  edit: imla.
• apple'ın epic games ile olan çekişmeden dolayı fortnite'tan güzel bir parodisi gelmiş olan:
  
  https://www.youtube.com/watch?v=euishuaw6q4