*

  • (bkz: cogging torque)

    mıknatıslı elektrik motorlarında stator dişleri ile mıknatıslar arasındaki etkileşimden kaynaklanan parazitik momenttir.

    elinize mıknatıslı bir elektrik motoru alıp şöyle elinizle çevirmek isterseniz rotordaki mıknatısların etkisini hissedersiniz. belli açılarda daha zor döndürürsünüz motoru. işte o açılarda rotor öyle bir konumdadır ki mıknatıs kaynaklı manyetik akılar yolunu stator dişleri üzerinden en düşük relüktanslı yoldan tamamladığından dolayı o konumdan ayrılmak istemez, bu nedenle zorlanırsınız. rotoru çevirmek istediğinizde size karşı gelen momenti hissedersiniz. işte bu vuruntu momentidir. mıknatısların ve motor laminasyonunun geometrisine bağlıdır. hassas konumlama ve hız kontrolü (servo motor gibi) yapılan uygulamalarda hiç istenmez. özellikle düşük hızlarda/momentlerde yüksek titreşim (titreşimden ziyade sarsıntı* gibi) yaratır, hatta motorun kalkışına engel bile olabilir. ayrıca mıknatıslı elektrik motorlarında gürültü kaynaklarındandır.

    mıknatıslı bir elektrik motorunuz var ise vuruntu momentinden kaçamazsınız (not: "slotless" denilen, oluksuz, dolayısıyla stator dişleri ferromanyetik malzeme olmayan mıknatıslı motorlarda vuruntu momenti olmaz ancak bu motorlar büyük çoğunlukla oyuncak kıvamındaki küçük güçlü motorlardır.) ancak onu olabildiğince azaltıp etkisini neredeyse sıfırlamak mümkündür. tabi bunu ancak tasarım aşamasında yapabilirsiniz:

    1. skew, mıknatısların bulunduğu rotora ya da sargıların olduğu statora ya da her ikisine skew yapmak (türkçesi kaykı gibi bir şey). örnek

    2. mıknatıs sayısı ve stator diş sayısını öyle bir sayıda seçmek ki mıknatısların ve dişlerin 360 derecelik bir dönüşte etkileşimde olduğu dilimi (buna cogging period denir, 360/ekok(stor diş sayısı, kutup sayısı) ile bulunur.) minimum yapmak. bu en etkili yöntemdir ancak beraberinde kesir-oluk sargı yapısını ve düşük sargı faktörlerini de getirecektir.

    3. mıknatıs ve stator diş geometrisini üstün bir beceriyle optimize etmek. bu da oldukça önemlidir. 3. olarak yazdım ancak diğer iki yöntem uygulansın ya da uygulanmasın geometriyi uygun şekilde optimize etmek şarttır.
hesabın var mı? giriş yap