hürriyet müsavat uhuvvet ^*

• fransız ihtilali'nin liberte egalite fraternite kavramlarının etkisiyle ikinci meşrutiyet dönemine damgasını vuran slogan. bu coğrafyanın insanı, özgürlük eşitlik ve kardeşlik üçlüsüne bir de adaleti eklemiştir. yani hürriyet musavvat uhuvvet ikinci meşrutiyet döneminin dört temel kavramından üçüdür.
• <hürriyet müsavat uhuvvet>
  
  1908'de ii. meşruiyetin ilanı vesilesiyle bastırılan bir afiş. afiş, sotirios hristidis (1858-1940) tarafından çizilmiş.
  
  valla ben yazmadım bu satırları. 1908 devrimi'nin sloganı da olan "hürriyet müsavat uhuvvet" üzerine hazırlanmış afiş var ortada yane. toplumsal tarih (sayı 151, temmuz 2006) ek olarak vermişti. transkripsiyon ve çeviriyi de edhem eldem yapmış. tırnakla devam edelim:
  
  "resimdeki meleğin taşıdığı bez üzerinde 'hürriyet, müsavat, uhuvvet (özgürlük, eşitlik ve kardeşlik) ve bunların yunanca karşılıkları yazıyor. sağ üst köşede ise 'devlet-i âliyye-i osmaniye'nin ihyası' ibaresi göze çarpıyor.
  
  ön plandaki dört kişi soldan sağa: midhat paşa, prens sabahaddin, fuad paşa, namık kemal. zincirleri kırılarak kurtarılan kadın, hürriyeti temsil ediyor. mermerin üzerinde zincirleri kıran ise niyazi bey ve enver bey (çekici tutan). resimde, 1876 kanun-ı esasi'nin ilanında etkili olmuş midhat paşa ve namık kemal da çizilerek ii. meşrutiyet ile aralarında bir bağ kuruluyor.
  
  ön plandaki taşın üzerinde, yaşasın kanun-ı esasi!; <yunan alfabesi çikmiyur ühü>; vive la constitution ibareleri; bunun altındaki taşın üzerinde ise sanatçının imzası yeralıyor: sot. hristidis.
  
  afişin en altında ise, 'devlet-aliyye-i osmaniye'nin ihyası' sözünün yunanca ve fransızcası yazıyor: <gene çıkmıyur>; la régéneration de la turquie."
  
  gugılda kısa bi araştırma yapıldığında, meşruiyetten sonra aynı resim ile kartpostallar basıldığını görürsünüz. bunlar renksiz ve "devlet-i âliyye-i osmaniye'nin ihyası" (la régéneration de la turquie) başlıklarını taşıyor. sanırım, osmanlı bankasi arşiv ve araştırma merkezi'nde de böyle geçiyor (link). kısaca afişin ismi, böyle olabilir. araştırmacılara duyurulur :p
  
  işte o kartpostal
  
  p.s. sotirios hristidis hakkında hiçbi fikrim yok. gugılda araştırınca türkçe sonuç çıkmıyor. yunanca çıkıyor ama fazla değil. örneğin bi yunanlı yazar(lar?) tarafından 1995'te yayınlanmış biyografi mevcut olduğunu söyliyim.
• hasanpaşa mahallesi'nde u yapacak şekilde birbirini kesen üç sokağın adı. tam olarak doğuş üniversitesi'nin hemen alt tarafında (fikirtepe'ye doğru) kalır. sokaklara bu adın verilmesinin, hemen yan taraftaki gayrimüslim mezarlıklarıyla bir alakası var mı bilmem.
• (bkz: hürriyet müsavet neşet)
• 1908’in umdeleri.
  
  fakîrin koleksiyonunda bulunan ve 1908’de kullanılmış kırmızı bir kol bandındaki bu umdelere, “hürriyet”ten sonra bir de “adalet” eklenmiş.
• (bkz: özgürlük eşitlik kardeşlik)
• yakınçağ osmanlı tarihiyle ilgili derin bilgi sahibi olmak isteyenlerin muhakkak incelemeleri gereken kavramlar. vatan, millet, nizam ve ümmet kavramları da bunlara dahildir.
• fransız masonluğu'nun üç temel ilkesi vardır. bunlar, tarih boyunca süregelmiş ve günümüzde de süren bir "insanlık özlemi"ni dile getirir:
  
  "hürriyet (özgürlük), müsavat (eşitlik), uhuvvet (kardeşlik)"
  
  bu üç temel ilkenin her biri, diğer ikisinin bütünleyicisidir. herhangi birinin noksanlığı bir boşluk yaratır. bu nedenle de ortaya kaçınılmaz bir üçleme çıkar.
  
  yeryüzünde özgürlüğü, eşitliği ve kardeşliği birer temel ilke olarak benimsemeyen mason kuruluşu yoktur, ancak anglosakson masonluğu'nda bu üç ilke bir araya getirilip bir üçleme biçiminde söylenmez. bunun nedeni, öteden beri "düzensiz (masonik niteliğini kaybetmiş)" olarak nitelenen fransız masonluğu'ndan bir alıntı yapmış olma durumuna düşmemeye özen göstermektir.
• ittihâd ve terakkî ile bir beşleme şeklinde devam eder.