kurt tucholsky

• "sanatta tek ölçüt vardır: tüylerin ürpermesi" diyen yazar^*.
• (bkz: augen in der grossstadt)
• güncesine üc basamakli bir merdiven cizip ilkine yazmak, ikincisine susmak, ücüncüsüne ölmek yazarak yaninda tasidigi zehiri icip isvec'te intihar eden musevi kökenli büyük mizah yazari.
  weltbühne dergisinde ilk yazmaya basladiginda "nasil yazayim" diye sorar yaziisleri müdürüne.
  o da "konustugunuz gibi" yanitini verir. o günden itibaren herkesin anlayabilecegi cok yalin, ama "humor" dolu ve düsündürücü yazilar yazar. fransiz lisesini bitirmistir, hukuk fakültesi mezunudur.
  
  5 sene sonra gelen ek: o meshur merdiveni surada görmek mümkün
  
  http://www.tucholsky.net/tuchtrep.jpg
• "bana neye ihtiyacın olduğunu söyle, sana
  hemen bir nietzsche özdeyişi söyleyeyim.” demiştir.
  
  doğru demiştir.
• 1890'da berlin'de dogup, isvec'te olen sair. tek romanini 1933'te isvec'te yazmis, bir sure sonra alman vatandasligindan atilmis ve kitaplari naziler tarafindan yakilmistir. devamli hastaliklar icinde yasamasi, iki basarisiz evliligi ve ustune ustluk hepsinden cok dert ettigi ve ''almanya'nin zehirlenmesi'' dedigi fasizm yuzunden kendi hayatina son vermistir.
• tren zoologischer garten garinda durdugunda kentin merkezindeki hayvanat bahcesini
  gezmekten vazgecip tiergarten parkina yönelirseniz, mevsimlerden yaz ise üstelik,
  parktaki heykellerin, agaclarin arasindan dalga dalga yayilan dumanlari görürsünüz.
  biraz yaklastiginizda hic de yabancisi olmadiginiz kebap kokulari sarar etrafinizi.
  
  cimenlerde kosusan cocuklar, izgara köfte, cig köfte, sis kebap yapan yetiskinler
  „yesillik burnunun önündeyse, uzaga gitmek niye“ düsüncesiyle sayfiye yeri olarak
  burayi secmislerdir.
  
  karniniz toktur, bahnhof’ta „currywurst mit pommes frites“ yemissinizdir, yolunuza devam edersiniz.
  
  alt-moabit’i gecip turm caddesine vardiginizda lübecker sokagi karsiniza cikar.
  hemen dalarsiniz sokaga. birinci, ikinci, ücüncü bina derken 13 numarali evin önündesinizdir artik.
  tucholsky bu binada dogmustur. ön mü, arka mi, yan binalardan birinde mi- mechul.
  onu hatirlatan, duvardaki levhadir. ev sakinlerinin, en azindan bir kitabini okuduklarini tahayyül etmek gereksizdir. burasi tiergarten semti, burada isciler yasar, issizler ömür tüketir.
  
  tucholsky ailesi sık sık ev degistirir.
  kücük kurt, stettin’de (szczecin, simdi polonya’ya ait) ilkokula baslar.
  15 yasina girer, babasi ölür.
  
  “savas, imtiyazli ölümdür” yazar, baba tucholsky bir mektubunda. kime yazmistir, bilinmiyor.
  ogul tucholsky, babasinin pasifist düsüncelerinden etkilenmis midir?
  belki.
  
  orta ögrenimine berlin’de fransiz lisesinde devam eder.
  weimarer republik döneminde alman gazeteler icin paris’ten yazilar yazar.
  fransizcayi cok iyi bildigi halde “ben fransizca konusmaya baslamdan önce sagima,
  soluma bakarim, bir fransiz var mi diye” der, “ben paris’teyken”cileri hatirlatircasina.
  okulda pek basarili degildir, okul icin ögrenmez, yasam icin ögrenmeyi tercih eder.
  henüz 17 yasindadir, ulk dergisinde bir masali yayinlanir.
  
  önce berlin, sonra cenevre, tekrar berlin’e dönüp hukuk egitimini sürdürür.
  daha üniversite ögrencisiyken “rheinsberg- asiklar icin bir resimli kitap”i yayinlanir.
  bu ask hikayesini “unseren lieben frauen -sevgili kadinlarimiza” ithaf eder.
  
  yazarlik kariyerinin doruguna “weltbühne”deki makaleleriyle ulasir.
  
  (devami gelebilir)
  
  kurt tucholsky
  gesamtausgabe, 22 bde. (toplu eserleri, 22 cilt)
  rowohlt yayinevi
• "mizahin siniri nedir“ sorusuna verdigi yanit:
  
  mizahin yukarida bir siniri vardir: buda (buddha) dahil degildir.
  mizahin asagiya da bir siniri vardir: almanya’da iktidar sahibi fasist gücler.
  ama degmez – o kadar alcaga kursun atmak mümkün degil.
  
  (tarihi dönem: 1930’lu yillar)
• peten pan ile pembe panter'den karistirip uydurdugumu dusundugum peter panter ismini yillar once mahlas olarak kullanan yazarmis ayni zamanda.
  
  http://www.textlog.de/tucholsky-peter-panter.html
• '' bütün askerler katildir '' gibi büyük bir sözü zamanında söylemiş, nazi karşıtı politik yazar.
  ölmeden 6 yıl önce yazdığı 'endişe' adlı yazısında ama bana ölmeyi kim öğretecek diye hayıflanır. sonrasında amacına ulaşır. bir kutu veronal' ı midesine götüren tucholsky, bir de not bırakır:
  '' sakın beni kurtarmaya çalışmayın! sesizce yaşamdan ayrılmak istiyorum. tıpkı sıkıcı bir film gösterisini terk eden biri gibi. başkalarını rahatsız etmemeye dikkat ederek. ''
• "politika, ekonomik hedeflerin yasa koyucunun yardimiyla hayata gecirilmesidir" sözüyle bir gercegi ifade etmistir. keske biraz daha yaşasaydın, tucho!