nikolay leskov

• 1831-1895 arasında yaşayıp rus cemaati hakkında öyküler yazan, diğer rus devleri arasında pek adı sanı duyulmasa da hani olur ya dışarda pek tanınmaz ama içerde yere göğe sığdırılamaz öyle bir ambiyansı vardır leskov'un. bizde sait faik gibi diyesim geliyor ama bilemem tabi. misal benjamin onun hakkında uzun uzun fragmanlar çıkmıştır hikaye anlatıcısı diye. anlatı mirası itibarıyle destan ve efsanelere yakın bulur onu benjamin, ama denir ki bu zat ortodoks kilisesiyle de argüman içindedir öte yandan. türkçede yok gibi ama zamanında meb çevirmiştir kimbilir.
• okuyan us yayınevinden çıkmış, "mtsensk ilçesi'nin lady macbeth'i" isimli öyküsünden başka türkçeye çevrilmiş eseri bulunamayan, bu nedenle türk okurları için gizemini koruyan, tolstoyların, dostoyevskilerin döneminde yaşamış rus yazar. artık ne zaman birinin aklına eser de bir eseri daha dilimize çevrilir, biz de bu yazarı az çok tanıma şansını elde ederiz bilemiyorum. diğer yandan, "balzac külliyatının bile yarısından azı çevrilmişken sıra leskov'a mı gelecek" diye de insan düşünmüyor değil.
• kayhan yükseler çevirisiyle ikinci önemli kitabı büyülü gezgin; ??????????? ???????? ; the enchanted wanderer everest yayınları'nca çıktı.
• hakkında toltsloy'un "leskov, ekonomik ilerlemenin yetersizliğine işaret eden ilk yazardır... dostoyevski'nin bu kadar çok okunması gariptir... buna karşılık, leskov'un okunmamasını bir türlü anlamıyorum. leskov, hakikate sadık bir yazar." dediği ve överken dostoyevski hakkındaki fikrini açık etmesine vesile olan yazar.
• walter benjamin, "bir şeyi lâyıkıyla hikâye edebilen insanlara gittikçe az rastlıyoruz artık. birisi hikâye dinlemek istediğini söylediğinde utanıp sıkılanlara ise gittikçe daha çok. sanki kesinlikle bizi olan, kaybedemeyeceğimizden emin olduğumuz melekelerimizden biri, deneyimlerimizi paylaşma yeteneğimiz elimizden alınmış gibi. deneyim kaybetti. üstelik daha da kaybedeceğe, dipsiz bir uçuruma düşeceğe benziyor" diyerek kendisi hakkındaki düşüncelerini anlatmaya girişir, son bakışta aşk kitabının içinde.
  
  walter benjamin, "hikaye anlatıcısı- nikolay leskov'un eserleri üzerine düşünceler" son bakışta aşk, çeviren nurdan gürbilek , 1993, istanbul, metis yayınları, 77.
• tolstoy kendisi için "en rus olanımızdır" demiştir.
• "oysa deneyim aktarma melekesi edebiyatın öteki adıdır. benjamin bu düşünceyi, xix. yüzyılın sonunda ve xx. yüzyılın başında rusya'daki yaşamı bir romandan daha üstün biçimde bir tür günce-roman kurarak anlatan rus romancı nikolay leskov'a hürmeten geliştirir." helene l'heuillet - gecikmeye övgü