okuma yazma

• birini bilenin diğerini de bildiği ikili.
• okuma bilip yazma bilmeyen insan varmıdır dedirten başlık.
• dünyada şu seviyededir:
  
  http://upload.wikimedia.org/…rldmapliteracy2011.png
• böyle bir toplumda okuma yazma biliyor musun diye sorulsa cevap vermekte tereddüt edeceğim soru, içeri mi atacaklar acaba, atabilirler çünki
• ok ve yay köklerinden gelir.
  
  ok atmak, oklamak nesneyi hedefe ulaştırmaktır. okuduğumuz yazan bilgiler hedefe, zihnimize ulaşır.
  
  yay is oku yerleştirmeye yarar. yazı yazmak da zihne ulaşacak hedefleri yerleştirmek demektir.
  
  yay-yaz arasındaki y-z dönüşümü batı türkçe-doğu türkçesi arası geçişlerde çok yaygındır.
  
  hatta azerbaycan dilinde mevsimler yay-yaz-güz-kış şeklindedir. toroslar'daki yörükler de öyle konuşur. bunun sebebi yay-yaz mevsiminin göçebe türkleri yeni bir hedefe yönelten mevsim olmasıdır: yaylak -> yayla
• insan beyninin nasıl bu yeteneğe sahip olduğu hala belli değil. eldeki verilerle bunu yapamamız gerekiyor ama işte 5 bin yıldan beri çatapat da olsa beceriyoruz okuyup yazmayı.
• küçük hanım yıllar öncesine götürdü beni okuma yazma çabalarıyla.
  sistem farklı ama minik yavrunun büyüyüp de okumaya başladığını görmek insanı çok mutlu ediyor. ve aslında hiçbirşeyin kolay olmadığını.
  ilk adımdaki gibi bir keyif.
  şimdi ne kitaplar okuyacak onun yerine heyecanlanıyorum.
• basara yöntemi ile edinebileceğiniz bir beceri. tüm okuma yazma öğretme yöntemleri iki ana unsur üzerine kurulur. basitçe ya bütünden yola çıkarsın ya da parçadan. ikisi de bir biriyle harmanlanarak kullanılabilir. bu yöntemde temelde önce ünlüleri öğretirsiniz. sonra işlek hecelere göre belirlenen heceleri ,kelimeleri ezberletirsiniz. hafleri birleştirmek değil görünce söylemek yani ezberletmek esas alınır. ezber deyince akla hemen ön yargılar gelmesin. ezber de bir yetenektir doğru kullanılırsa. bu yöntemde en önemlisi ünlü harflerin pekişmesidir. yazma sonraki hedeftir yöntemin olumsuz yanlarından biri yazma becerisinin ikinci planda olmasıdır. öğrenci ünlülerden sonra heceleri ve kelimeleri emir cümleleri şeklinde bol bol okur böyle böyle bütüne varılır. bol bol okuma yapılır başlangıçta ezbere söylediği düşünseniz de öğrenci zamanla mantığı kavrayacaktır. bu yöntem daha çok özel eğitim öğrencilerimizde kullanılır. elbette burada kaba taslak anlattığım bu yöntem için eğitim almanız gerek. ancak pandemi şartlarında ünlü harfleri öğreterek mutlaka fayda sağlarsınız. söz konusu yöntem için görsel okumalara, kelimenin resminin altına eksik harflerle tamamını yazdırma etkinlikleri oldukça faydalıdır. basara yöntemi üzerine tavsiye edebileceğim en yetkin kitap : resimlerle okuyorum adlı kitap zaten incelediğinizde başka pek bir kaynak olmadığını göreceksiniz.( yazar burada reklam yapmamakta mevcut durumu ifade etmektedir.)
  
  son zamanlarda hep harften yola çıkarak öğretiyoruz çocuklara. ancak gözlemlediğim kadarıyla bu sürecin çok yorucu ve uzun zaman aldığını düşünüyorum.
  mesleğimin altıncı yılındayım ve bir şekilde hep birinci sınıfları okuttum. bahsettiğim yöntemi kullandığım öğrencilerimde daha hızlı ve etkili öğrenme süreci geçirdik. bu yazıyı uzaktan eğitim sürecinde çocuğu birinci sınıfta olan okuma yazma sürecindeki veliler için yazıyorum . okulda yüz yüze eğitimin yerini tutmaz ancak birinci sınıf çocuklarımızı hazırlamak ve kayıpları azaltmak için yapacaklarımız var hala. birinci sınıf olup bu süreçte okula başlayacak çocuğunuzun okuma yazma eğitimi üzerine endişe ediyorsanız yapmanız gerekenler:
  - öğrenciyi zorlamadan sevdirerek yola çıkın her şeyden önce.
  -doğru kalem tutma bu konuda yanlış öğrenirse maalesef ileride düzeltmede sıkıntı yaşıyoruz.
  - ünlü harfleri öğretin,siz a dediğinizde a ile başlayan bir şey söyleyebilir mesela. ya da a harfinin görselini görünce seslendirebilir. iki harfi birleşirmeye çabalamayın öncelik sadece ünlü harfleri öğrenmek olsun.
  - yazma için konudan uzaksanız çok müdahale etmeyin çünkü her harfin yazılış kuralları var ve yanlış öğrenilenleri düzeltmek çok zor.
  -pandemi süresince temel kavramları bilmeli çocuk,renk,çokluk ,sağ ve sol gibi.
  -her çocuk 1 den 10 a kadar sayar ancak bunu yaparken önemli olan sayı çokluk ilişkisinin kavranmasıdır. yani 5 in 4 ten büyük olduğunu bilmeli. şöyle yapabilirsiniz 5 ten başla, 6 mı çok 4 mü gibi yönlendirici sorular sorabilirsiniz.
  - çocuğun yazısı düzelsin diye bir harften yüz tane yaptırmayın bu olumsuz etki eder. az ama özenli yazmasını önerin. unutmayın yazı güzelliği genetik bir durum çocukları inci gibi yazması için zorlamayın, el kaslarını geliştirici faaliyetlere yönlendirin. özenli ve temiz ve okunaklı yazması yeterli ilk etapta.
  - ritmik saymalar matematiğin temelidir aşinalık olursa ileride faydasını görür.
  - çocuğunuzun ilgi alanları olmasını sağlayın bunun için pekiştirmelerde bulunun bu durum onun daha disiplinli olmasını sağlayacaktır.
  -asla çocuğunuzun yanında öğretmeni okulu ile ilgili sitemde şikayette bulunmayın çocuk ileride bunu kullanacaktır.
  -pandemi şartları gereği maske kullanımını lütfen çok iyi idrak etmesini sağlayın bu konuda siz ne iseniz çocuğunuz da o olacaktır unutmayın.
  
  bu bahsettiklerim ilk bir ayın genel becerilerini kapsıyor aslında. elbette daha yoğun bir program oluşturabilir evde öğretirim diyebilirsiniz ama nasıl öğrendiği hangi kitaplarla okumaya başladığı ilerideki tüm okuma becerilerini etkiliyor. çocuğunu okula göndermek istemeyen tüm velilerin endişelerini haklı görüyorum ve evde geçirilen zaman için eğitimden uzak kalınmaması için ilk etapta yapılması gereken bunlar. daha detaylı bilgi almak isteyenler yeşillendirebilirler.