yiv set

• silah namlulari icindeki, merminin menzilini ve tahrip gucunu artiran (merminin donmesini ve tam duz bir hat izlememsini saglarlar) cikinti ve girintilere verilen ad.
• konvansiyonel ve poligonal olarak ikiye ayrılır.
  (bkz: conventional rifling)
  (bkz: polygonal rifling)
• silah namlusunun icine acilmis helisel kanallar ve cikintilar. ornek olarak; ak 47 kalasnikof otomatik tufeginde saga donuslu dort adet yiv ve dort adet set bulunmaktadir. tufekle atis yapildikca yiv set asinmakta ve namlunun omru azalmaktadir. namlusu cok yipranmis yivli bir tufekle atis yapilirsa, yiv set mermiyi yeterince donduremedigi icin atisda isabet orani duser.
• gitarda, akort burgularına bu ismin verildiği olur. ama özellikle tutup çevirdiğiniz yerlere, dişli ve silindirlere değil...
• yiv, ateşli silahlarda merminin yolunda seyrederken dönme hareketi kazanmasını sağlayan namlu içine açılmış birbirine paralel kabarıklıklardan oluşan ve namlu içine spiral görüntü kazandıran kabarıntı ve oyuklardır. merminin dengesini ve hızını artırarak menzil, tahribat ve hedefi vurma etkilerini artırır. namlu içindeki oyuklara "yiv", çıkıntılara ise "set" denir. bu tür namluya sahip tüfeklere ise "yivli tüfek" denir. günümüz piyade tüfeklerinin tamamına yakını ve tabancaların tamamı yivli silah kategorisinde yer alırlar. top gibi ağır silahlar yivli veya yivsiz olarak üretilebilseler de uzun menzilli toplar daima yivli namluya sahipdirler. yivli tüfeklerin özellikleri beyan edilirken namlu çapı uzunluğuna ilaveten yiv dönüşünün sağdan sola veya soldan sağa olması ve yiv-set sayısına göre kategorilendirilirler.(örn. türk ordusunda standart piyade tüfeği konumunda olan g3 7.62mm çapında soldan sağa dönüşlü 4 adet yiv-setli namluya sahiptir). yivli namluları birbirinden ayıran bir başka özellik ise merminin kendi ekseni civarında dönene kadar kat ettiği mesafedir. bu mesafeye hatve denir. mermi yivli namludan çıktığında namlunun yivlerinin şeklini almış olur. (örn. poligonal namluya sahip bir tabanca (örn jericho 941)'dan çıkan mermi poligonal şekil almıştır) bu özellik ve yiv set çekilmiş namluların yapılan işleme bağlı mikro girinti-çıkntıları ve özellikle kullanıma bağlı yiv-set üzerinde oluşan hasarlar ve değişikliklerinin namludan çıkan mermi çekirdeği üzerine yansıması(bu izlere rayyür denir)ndan dolayı kriminal labratuarlarında bu özellikle silahların kimliklendirilmesi ve özellikle cinayetlerin aydınlandırılmasında kullanılır. namluya yiv açma fikri ateşli silahların savaşlarda aktif olarak kullanılmaya başlayıp menzil ve isabet oranının ciddi olarak düşük olduğunun farkedildiği 1500'lere kadar dayansa da o dönemlerde metal sanatının gelişmemiş olması ve ayrıca tüfeklerin ağızdan doldurulmasından dolayı büyük çabayla açılan dikkatli yivlerin doldurma esnasında bozulmasından dolayı gerçek anlamında yiv ancak 1800'lerde mermi kovanlı silahların ortaya çıkmasıyla kullanıma girebildi.
  
  yiv-set çekme işlemi namlunun cinsinin yanında yivli bir silah yapımının en pahalı kısmını oluşturur. aynı çap ve uzunluktaki bir namlunun hatta ve hatta aynı metal ve aynı işlemden üretilmiş olmasına karşın yiv-setteki hasaasiyetinden dolayı aralarında katlarca fark olabilir. örn. g3 gibi bir piyade tüfeğinin maliyeti 800$ civarında iken; yüksek dikkat gerektiren fakat fikir olarak yine g3'ün üretici firması h&k tarafından g3 üzerinden geliştirilmiş olan ve g3 ile aynı mermiyi(7,62x51mm nato) kullanan psg-1 gibi bir keskin nişancı tüfeğinin namlusunun maliyitinden dolayı maliyeti 10.000$ civarındadır.
  
  kaynak için
• yiv ve setler namlu içerisinde en geriden en uca doğru dönerek ilerleyen girinti ve çıkıntılardır. yivler girinti ve setler çıkıntı şeklindedir. yiv ve setlerin belli başlı faydaları fişeğin; dönerek ilerlemesini, takla atmadan gitmesini sağlar.
• ateşli silahların namlularının içinde çekirdeğin dönerek ilerlemesini sağlayan girinti ve çıkıntılar. metal gömlekli çekirdekler üzerinde kalan yiv set izleri çekirdeğin hangi silahın namlusundan çıktığını gösterir.
• avusturya çeliği çok iyidir. artık diğerlerinden farklı değil. almanlar mekanik dövmeyi çok kullanıyor. dövme molekülle iletişim, onunla konuşmak gibi. mavi renkli çelik şeritler var. telle birleştirip bağlıyorlar. sonra fırına koyuyor, peşinden mekanik dövüyor, şeritleri birbirine kaynatıyorlar. şeritler kaynadıktan sonra namlu içini elle yapıyorlar. namlu dişidir. şerit halinde ısıtıp, geri geri dövüyorlar. dövülenler kaynıyor, yiv set oluyor, çıkartıyorlar. içine uyacak şekilde ısıtıp soğutuyorlar, çelik rengarenk oluyor. sarıldığı belli. damas çeliği (damascus çeliği, şam çeliği) diyorlar. yay gibi yapıldığından patlatılamıyor, açılıyor, esniyor. (bkz: tabanca/@ibisile)
• yiv-set kavramının tarihçesini ve kullanım amacını bilmeden sözlükte ateşli silahlar hakkında entry giren sözlükdaşlara iletmek istediğim bir tavsiyem var. namlu içinde yiv set bulunan tüm ateşli silahların mermi çekirdeği dönerek ilerler, bu özellik (bkz: g3 piyade tüfeği) başlığında yazan bazı yazarların bahsettiği gibi g3 piyade tüfeğine has bir özellik değildir. en küçük fişek boyutlu tabancalardan biri olan 6.35 kalibre tabanca dan tutun ağır makineli tüfeklere kadar hepsinin fişeği ateşlenip akabinde çekirdek kovanı terk edip namlu içinde harekete başladıktan sonra namludan ayrılan çekirdek dönerek ilerler. eksik bilgi olmaması adına mermi yatağından ayrılıp yiv set başlangıcına gelen çekirdek o an dönmeye başlar ve hedefi bulana kadar yada enerjisi bitene kadar dönerek ilerler.