agnostisizm

• birçok insan agnostikliği inanmakla ateizm arasında bir geçiş dönemi ya da mantıklı değil ama ne olur ne olmaz ya varsa diyen insan topluluğu olarak görüyor. oysa bana kalırsa agnostisizm ateizmden daha inançsız bir durumdur. ateistler en azımdan bir sonuca varmışlar, allah mallah yok biz de buna inanıyoruz demişler. bunu nasıl temellendiriyorlar bilemiyorum. bilime inanıp her şeyin tesadüfi bir şekilde var olduğunu söylemeleri en olası seçenek herhalde.
  fakat agnostiklikte herhangi bir inanç yok, en azından benim kendi görüşümce böyle. buna ateistlikteki yokluğa ya da bilime inanç da dahil.
  benim agnostiklik anlayışımın çıkış noktası varoluşu sorgulamak. çünkü hayat; ne bir tanrının keyfekeder bir şekilde tüm evreni yaratmaya karar verip bu oyun alanını izlemesi kadar manasız geliyor, ne de bu kadar tesadüf inandırıcı geliyor. tabi ikisi de mümkün, ikisinin de varlığı da aksi de ispatlanamıyor ne de olsa. fakat sadece bu iki seçeneğin varlığını kabullenemiyor insan diğer seçeneklere yeterince sırtını dayayamayınca. varlığımız, daha ispatlayamadığımız binlerce nedenin sonucu olabilir. belki gerçek bile olmayabiliriz, similasyon teorisini duymuşsunuzdur belki. belki matrix gibi bir dünyanın ürünüyüz. belki de bir deney ürünüyüz, canlı oluşumunu gözlemlemek için oluşturulduk ve bilincimizin üstündeki bir evdenden bilim canlıları şu an bu dünyayı izliyor. tüm bunlara kapıyı açık bırakmaktır agnostisizm. araştıran, düşünen, sorgulayan insanın vardığı yerdir. fakat ispat edemediği şeylere ateizm gibi bir inançla bunlar yoktur demez. belirsizliği kabul eder.
  
  malesef kendimi açıklama editi: ateistlerin bilime inanarak bunu temellendirdiğini söylemiş olmama rağmen nasıl olduysa bilim düşmanı dediğim anlaşılmış.
  ek olarak, bilime dayandırılsa da allahın varlığı ya da yokluğu bildiğim kadar bilimsel olarak ispatlanabilir bir şey değil henüz, ancak inançla temellendirilebilir bu düşünce o nedenle, olmasına ya da olmamasına inanç. bilimle temellendirilebilir şey belki dinlerin olmaması olabilir. dinlerin olmamasını kabul etmek de dediğim gibi yine ateizm değil deizm olur.
  son olarak fikirlerimi paylaşsam da neyi nasıl isimlendirdiğimizin ya da nasıl kalıplara soktuğumuzun bu kadar da önemi olduğunu ve bu kadar keskin tanımlamalara gerek olduğunu düşünmüyorum doğrusu. aynı yerden bakıp farklı tanımlamalar yapıyoruz. neyse, böyle böyle fikirler şekilleniyor.
• "ateistler en azımdan bir sonuca varmışlar, allah mallah yok biz de buna inanıyoruz demişler."
  
  ateistlerin böyle bir iddiası yoktur. ateizm adı üzerinde a-teizmdir, teizme yani saf inanç yoluyla bir tanrının var olduğunun iddia edilmesine karşı çıkar.
  
  yoksa yarın herhangi bir yaratıcının varlığı gözlemle tespit edilirse ateist bu gözlemi inkar etmez, zira bu artık inanç değil, bilimsel bir veri olur. ateizmin de bilimle hiçbir sorunu yoktur.
  
  ancak şimdiye kadar böyle bir gözlem yapılmadığı için de doğal olarak ateistler tanrının var olduğuna "inanmazlar".
  
  ateistleri bilim düşmanı gibi göstermekten vazgeçin artık.
• müslümanlar da 2 önemli konuda agnostiktir.
  
  islam kelamına göre de allah bilimsel olarak ispat edilemez, sen einsteinı getirsen matematik formüllerinden allahi mı bulacak veya laboratuvarda allah mı çıkacak? allah eski islam alimlerine göre de bilimsel olarak kanıtlanamaz, zaten kanıtlanabilse bu bir iman olmazdı, insanlar allahı bilirdi ve imtihan ortadan kalkardı. aynı patronunu görüp çalışan işciler gibi olurduk. yani müslümanlar da allah'ın bilimsel olarak ispatlanması konusunda agnostiktir.
  
  allaha inanç gaybın yani bilinemeyecek olanın konusudur. inanç bilimsel değildir ama akılla iman edilir. kainata ve onu inceleyen bilime bakarsın, vahiye bakarsın, kendi bilincine bakarsın bunları değerlendirerek akılla iman edersin.
  
  müslümanların bir diğer agnostik olduğu konu ise allahın zatıdır, mahiyetidir.
  bir söz vardır:
  "allâh’ın zâtı hakkında akla hayâle gelen hiçbir şeyin allâh-u teâlâ ile alâkası yoktur. "diye. yani biz zaman ve madde içinde yaşayan 3 boyutlu canlılar olarak allahın zatı ile ilgili agnostiğizdir, onu kavrayamayız.
  
  müslümanların zaten agnostik olduğu bu iki konuyu kullanarak çok önemli bir şey bulmuş gibi agnostisizm inancini savunan süper zekâ dostlar için bu yazıyı yazmak istedim.
• kavramları yeniden öğreniyorum 101
  
  teist: yaradılış anlatılarından en az birine ve varlığına inanma hali.
  deist: bir yaratıcının varlığına inanmak ama ispat için gösterilen verileri bilimsel olmadıkları için reddetme hali.
  ateist: kelime yapı itibariyle zaten teistin tersi gördüğünüz gibi, yani götünden element uydurmasın kimse, tanrının varlığını reddetme hali. yani benim gözümde bir teistin içinde bulunduğu çukurla ateistin çukuru aynı yer. bırakın birbirleriyle oynasınlar. deist bile daha samimi be.
  
  agnostik: tanrının varlığına dair arayışı bilimsel metod ile yaparak, henüz bunu bilemeyeceğimizin farkında olma hali. kategorik olarak daha yukarda ve objektif bir duruş.
  
  burda bilimin nasıl işlediğini bilmeyen cahiller, "bilemeyiz demek bilimsel değil, öğöğö" diyorlar. al:
  
  bilim: "gerçeği asla kesin olarak bilemeyiz, her zaman bilmediğimiz bir şey vardır ve bilene kadar onun cahiliyiz" diyen ve bu yüzden bilimsel metod kullanılarak yapılan bir iştir. şüpheciliktir. bilinmezciliktir. sürekli sorgulamaktır. agnostik olma hali ise soyut kavramlara karşı bilimsel yaklaşım göstermenin adı oluyor.
  
  apateist: yine kelimenin yapısında görebileceğiniz gibi, inançlı ya da inançsız olma haline, arayışına tamamen kör pozisyona geçmek, bu kavramların hiçbirine artık ihtiyaç yok demek, bu işleri çöpe atıp artık ilgilenmemek, "ne haliniz varsa görün" demek.
  
  gördüğünüz gibi diğer kavramlar "ist" yani bir pozisyon, bir bağlılık, bir taraf belirtiyor. birbirleriyle kesişemezler.
  
  ama agnostik, daha çok bir sıfat bir yöntem olarak bilimsel bir duruş belirtiyor.
  
  bu sebeple şunları duymuşsunuzdur:
  agnostik ateist
  agnostik deist
  bunları da açıklattırmayın artık.
  
  bu ve benzeri başlıktaki tartışmalara son sözüm, "ne haliniz varsa görün, ben gidiyorum amk"
  
  bilim ve akıl yolumuzdur, yeterlidir.
• bilim kitabı okuyup anlamayanlara agnostik denir.
• bilgi eksikliginin ve belirsizligin onuruyla dans eden bir dusunce bicimidir. agnostisizme gore bilinmezlik, insanin buyuklugunu ve evrenin sonsuzlugunu kucaklamak icin bir davettir, firsattir.
  
  agnostisizm, kesinlikle ateizme giden yol degildir. olsa, dunyada agnostik bulamazdik. genellikle ateistlerin kendi tercihlerini "mantikli ve dogru tercihi yapmis" olarak gostermek isteme arzusu ile agnostiklerin ateizme cok yakin oldugunu dusunmeleri bu tur bir algiya yol aciyor, cok hatali. kisisel olarak inancli insanlarin bu tur soylemlelrini asiri bulurum. (ateizm, bir inanctir. ateistler "yaraticinin olmamasi" inancina sahiptir, baska bir yontemle inancli kisilerdir.)
  
  oysa agnostisizm, ateizmin net olarak "yoktur" iddiasini bilmedigini degil, "bilemeyecegini" ifade ederek ateizme dusunuldugu gibi yakin olmadigini ortaya koymaktadir. elbette agnostisizmin ateizme veya teizme yakin versiyonlari var, onlar icin daha farkli gorusler ancak spesifik olarak belirtilebilir. genel olarak agnostisizm icin ateizme yakinliktan bahsetmek uygun degildir.
  
  agnostisizm, "ya yaratici varsa?" demez. "yaratici olabilir, benim bunu bilmem mumkun degil." der. bilmesinin mumkun olmadigi bir yaraticinin var olma ihtimaliyle "ne sis yansin, ne kebap" demez, "tamamen inkar etmeyelim, basimiz belaya girmesin" demez. orta yolcu degildir. deizm, teizm gibi kavramlar varken, teizmin ozelligini agnostisizme yuklemek kesinlikle hos degildir.
  
  agnostisizmin alt felsefelerine bakinca, "yaratici yok diye dusunuyorum, fakat bilemem" veya tersi bir sekilde "galiba var, ama bilemem" fikirlerini goruruz. ateizme veya teizme yaklasmasi, "bilinebilirligi" konusundaki fikri degistirmez. cunku agnostisizm, ozunde metafiziksel iddialarin dogrulanabilirligi konusuna odaklanir. ve sonuc olarak agnostisizmi benimsemis kisilerin ateizme veya deizme yakinlasmasi, minik bir detay olarak kalir.
  
  bu gibi sebepler yuzunden agnostisizm, digerlerine gore daha umursamazdir. bu umursamazlik da agnostik bireylerin cesitli sohbetlerde, cirkin bir sekilde "ikna etme" cabalari ile mucadele yardimci olur. yahudi, hristiyan, musluman, ateist farketmeksizin inancli fakat yobaz birisinin "var/yok" soylemini ve iddialarini dinlerken, "belki de dogru soyluyorsun." deme luksu vardir, cunku devaminda da "fakat ben bunu bilemem." diyebilir.
  
  nerede okudugumu hatirlayamadigim bir soz (cevirisi) su sekilde: "agnostisizm, rahat oldugu icin tercih edilmez. tercih edilebildigi zaman rahatlik verir."
• ne şiş yansın ne de kebap felsefesi.
  
  bilinemez, ispatlanamaz ama olabilir de!
  
  ateistler, bu yaklaşımı savunanlara göre daha anlaşılabilir, daha tartışılabilir.
  açık açık, yaratıcı yok küflenmiş puding ürünüyüz diyebiliyorlar. bunu savunuyorlar. başkalarına saçma gelse de netler.
  
  deistler, dinler ve peygamberler insan uydurması ama bu düzeni yaratan, tasarlayan biri/birileri mutlaka var diyorlar. bu görüşlerini belirtmekten çekinmiyorlar.
  
  teistler, tanrının varlığına inanıyorlar ve yeryüzüne elçilerini gönderdiğini düşünüyorlar. bu yönde iman ediyorlar.
  
  agnostikler, tanrı kavramının bilinemez olduğunun altını çizerler. bilimsel kanıt isterler. yokluğununda ispatlanamaz olduğunu söyler, topu taça atarlar.
  
  tanrı kavramı kanıtlanabilen, ispat edilen bişey olsaydı; ateist, deist, teist, agnostik gibi kavramlar zaten olmazdı.
  insanlık, tanrıya biat edenler ve isyan edenler olarak ikiye ayrılırdı.
• hangi tanrının agnostiğisin oğlum sen, dünya seri tanrı üretim merkezi amk.
  
  içinde zayıf agnostizm, güçlü agnostizm ve apotetik agnestizm gibi dallamalıklara ayrılan bir düşünce sistemi olur herifler olayı mezhepleştirmiş birde. oğlum tapınmaya gönlünüz var ama o.... yapıyormuşsunuz gibi bir his uyandırıyorsunuz biz ateistlerde.
  
  dallamalığın alemi yok bir şeyin varlığı ispatlanana kadar yok hükmündedir, tapınıcılar bile ispatlanırsa büyüsü bozulur biz hep yürek kürek tapınıyoruz diye dolanıyorlar.
  
  tor buz devlerini yendi mi yenmedi mi bilemeyiz çünkü devler buzdan yapıldığı için eridiler, kanıt bulamayız diye mal mal dolaşalım mı şimdi amk.
  
  bu dantellere ahmet kayadan geldin
  
  oportinizme bulaşmış
  tipik bir orta yolcusun
• objektif rasyonel dusunebilen insanlara ozgu bir perspektiftir.
  
  elde tekrarlanabilir kesinlikte bilgi olmadan bir konu uzerine kesin yargi verilmemesi gerektiginin akilci aciklmasidir.
• aslında ateistlerde birer agnostiktir. bütün evreni inceledinmi ki tanrıya yok diyesin derler. en doğrusu bilemezsin.