astrahan

• 15 nisan 1395 tarihinde gerçekleşen ve emir timur'un komutasındaki yaklaşık 100 bin kişilik orduyla toktamış komutasındaki altınorda ordusunu mağlup ettiği terek muharebesi'nin ardından hazar denizi'nin kuzeyinde kalan altınorda baliklerinin tamamının yıkıma uğradığı bilinirken, acımasız timur'un öfkesinden nasibini en fena şekilde almış olan kent.
  
  saray, azak, don ve ukek gibi yerleşimler de ciddi anlamda yıkılırken o dönemlerde hacı tarhan adıyla anılan astrahan'da ise taş üstüne taş kalmamıştır demekte bir beis görmemekteyim. hacı tarhan adıyla anılan şehrin günümüzde astrahan olarak bilinen şehirden yaklaşık 10 kilometre daha güneyde olduğunu da belirtmekte yarar var.
  
  bu dönemden sonra kayda değer bir süre viran halde kalan yerleşim, ismiyle müsemma astrahan hanlığı döneminde hâlen bulunduğu bölge olan denizin yaklaşık 60 kilometre kuzeyinde yeniden tesis edilmiş ve 15'inci asrın ikinci yarısında bölgenin ticarî anlamda en mühim merkezlerinden birisi haline evrilmiştir. yaklaşık bir asır astrahan hanlığı'nın başkenti olarak yeniden önem kazanmış olan şehri, 1556 senesinde rus çarı korkunç ivan ele geçirmiş ve hanlık döneminden kalan yerleşimi genişletmeye başlamıştır. şehre yavaş yavaş günümüzdeki hali de rus çarlığı döneminde verilmeye başlanmıştır.
  
  belki de en meşhur osmanlı sadrazamı olan sokollu mehmet paşa'nın gerçekleştirmek için bir hayli çaba harcadığı don volga projesi'nin mihenk taşlarından birisi olarak belirlediği kenti osmanlılar 1560'ların sonlarında iki kez ele geçirmeye çalışmışlarsa da buna muvaffak olamamışlardır.
  
  günümüzde kentin 600 bine yakınsayan nüfusunun yüzde 75'ini ruslar, yüzde 10'a yakınını tatarlar oluşturmaktadır. demografik çeşitlilik ve kültür bakımlarından son derece zengin bir kent olan astrahan'da azımsanmayacak sayıda azeri, ermeni, ukraynalı ve kazak kökenli nüfus da yaşantısını sürdürmektedir.
• kısa bir süre solo gitar olarak üyesi olduğum grup. yıllar yıllar önce stüdyoya beraber girip demoları kaydedebilme şansı bulduk. şuan öğreniyorum ki eski entrylerden, solist metin abi vefat etmiş. trt rock market'te gördüğümde selam çakmıştım. grupta olmama nedenim ise tam hatırlayamıyorum ama sanırım onların trash metal benimse o zamanlar heavy metal yapmamdı ve onlar benden büyüktü ve ben söz hakkına sahip olamayacaktım grupta. vokal de yapmak istiyordum ancak tamamen kirli vokalden oluşuyordu parçalar sesimse buna uygun değildi. stüdyoda kendi sololarımın da eklenerek kaydının yapıldığı astrahan albümümüz hala elimde durur canavar gibi. metin abi çok naif iyi bir insandı benimle olan iletişimlerinde. gece gece öğrenmek göçtüğünü, üzdü. geriye elimdeki cd kalmış gerçekten.
• ntv tarih'te sokollu'un don-volga kanal projelerini okurken, türkler tarafından ejderhan olarak isimlendirildiğinden ciddi şekilde şüphelendiğim şehir.
• 2. dunya savasi sirasinda alman ordusunun 20 km yakinina kadar gelerek dogu cephesindeki ilerlemelerinin uc noktasina vardiklari sehir. hazar golunun hemen uzerindedir.
• altınorda imparatorluğu'nun başkenti. volga kıyılarına yakın, hazar denizi'nin kuzeyindedir, şu an ya rusya ya da kazakistan sınırları içinde kalmıştır. hala var mı orada bu isimle bir kent bilmiyorum.
• volga (itil) nehrinin hazar denizine dokuldugu yere yakin kent. tarihte, hem osmanlinin, hem de nazi almanyasinin ilerledigi en dogu nokta olmustur. gunumuzde rusya federasyonu sinirlari icinde kalir, lakin kazakistana ve rf icinde kalan kalmuk özerk cumhuriyetine cok yakin bir konumdadir. astrahan hanliginin ruslarin eline gecmesinden sonra sehrin turk nufusunda bir azalma olmustur. sehrin ismi, haci tarhan kelimesinden gelmektedir, yerel turk nufus arasinda bu ismin kullanimi da yaygindir.
• yillar once ankara'da lunapark konserinde birisi gelip "abi sen baris manco'nun gardesi degil misin ya ben seni metallica gonserinde de gorduydum, hatirladin mi beni?" demisti bunlarin bi elemanina ama o eleman grubun necisi oluyodu entry bitti ben hatirlayamadim.
• uzun bir donem altinorda imparatorlugu yonetiminde olan bolge, daha sonralari akkoyunlu devleti'nin egemenligine gecer. pek tabii ardindan osmanli imparatorlugu, akkoyunlu'daki iran imparatorlugu'nun kurulusunu firsat bilip butun akkoyunlu'yu ele gecirir.
  
  tabii butun azerbaycan ve onun kuzeyindeki astirahan'a kadar ilerlemek, iii. murad'in doneminde gerceklesir..
• yüzde 28'i türk halklarından oluşan oblast.
• 1700-1800'lü yıllarda avrupa'nın kışı inanılmaz çetin geçerken kürk ticareti ile uğraşan o zamanlar altın çağını yaşayan kenttir. o zamanlar dünya kürk ticaretinin döndüğü şehirdir. o zamanlar kürk şimdi ki gibi değerli olduğundan çok zenginleşmiş ve zenginleştirmiştir.
  
  ayrıca (bkz: rus elçi raporlarında astrahan seferi)