hesabın var mı? giriş yap

  • bir keresinde "osman abi sen burda inceksin yengeye selam" şeklinde bir anons duyduğum metrodur kendisi...

  • ozan’ın haklı olduğu tartışma. sırf magazinci olduğu için bir pakistanlının gizlice çekip servis etmesinden farkını göremediğim şey. ikisinde de rıza yok, ikisi de teşhircilik.

  • ''belki de şimdi gökte 3 elmacı (steve jobs, newton ve adem) oturmuş, hangi elmanın insan hayatını ne kadar değiştirdiğini konuşuyorlardır.''

  • tanim: yerel halk tarafindan ruhu yilan olarak tanimlanan bitki.

    bolivya da gunes adasindaki ilk ayahuasca deneyimimden sonra yazmayacaktim aslinda ama amazon ormanlarinda kucuk bir kabilede şamanin sadece benim icin duzenledigi bir seramoni sonrasi yazmaya karar verdim.

    yaklasik 2 haftadir peru nun amazon bolgesindeyim ve bulundugum yere kara ulasimi yok. lima dan ucak ile veya en yakin kara ulasimi olan sehirden 5 gunluk bir bot yolculugu ile ulasilabilecek bir sehirdeydim. ardindan amazon nehrinin kenarinda maymun adasinda bir sure calistiktan sonra ormanin daha da derinliklerinde kendi yaptiklari sadece catisi olan barakalarda yasayan 80 haneli bir amazon kabilesiyle beraberdim.

    bulundugum koyun şamani 60 li yaslarda gozleri iyi gormeyen ve yaklasik 20 yil amazonda tek basina yasamis bir şaman. yasadigi klubede bir adet sandalye bir adet masa ve bir tane hamak var. evindeki toplam esya sayisi 3.

    ayahuasca seramonisi yapmak istedigimi soyledikten sonra hazirliklara basladik ve seramoniden bir gun once kendi yapmis oldugu kano ile amazon nehrinde balik tutmaya ciktik, 1 gun once sadece o bolgede yetisen veya bulunan tarim urunlerini yemem gerektigini soyledi, sabah kahvaltida ormandan topladigi bir kac bitkinin cayi icip bir kac amazon meyvesi yedikten sonra bir kac saati balik tutarak gecirdik ve oglen yemeginde tuttugumuz balik ve kendi bahcesinde yetistirdigi pirincleri yedim, ogleden sonra 1 bardak bitki cayi ve aksam sadece pirinc yedim. tuz, seker, yag, kahve, alkol gibi herhangi bir sekilde direkt dogadan olmayan hic bir madde tuketmeme izin vermedi. koyde elektrik yok. aksam hava karadiktan sonra erkende klubedeki hamakta uykuya daldim kendisi de yerde tahtanin uzerinde uyudu.

    seramoniyi yapacagimiz gunun sabahi saat 3 te kano ile yolu koyulduk ve amazon nehrinde ilerlemeye basladik. goz gozu gormeyecek kadar karanlik bir havada zaten cok az goren gozleri ile kanoya ilerlerken lambayi acmami isteyip istemedigini sordum. "gozlerim gormese de kulaklarim duyuyor" diyerek reddetti. biraz tedirginlik olmadim desem yalan olur dogrusu.

    ayahuascayi toplayacagimiz bolgeye vardigimizda hala dogmamisti. amazonun icinde karanlikta ilerlemek su ana kadar gecirdigim en tedirgin anlardan biriydi.

    amazondaki en tehlikeli canli sivrisinekler. onlardan korunmaniza imkan yok herhangi bir sinek ilaci vs etki etmiyor ve bilinen ve bilinmeyen onlarca hastalik tasiyorlar, kot pantalondan dahi sokabiliyorlar yani kat kat giyinmek de cozum degil. şaman ise neredeyse tamamen ciplakti diyebilirim. ormanda ilerlerken ara ara durup ormani dinliyor ve nereye gitmemiz gerektigini soyluyor. herhangi bir yuruyus yolu vs yok her attigimiz adima dikkat etmemiz gerekiyor.

    yururken biraz kendisinden bahsetti 20 yil amazonda tek yasadiktan sonra koye donuyor ve kendine yerel dillerinden bir isim takiyor., ispanyolca cok bilmiyor ama anlasabilecegimiz kadar konusuyor, amazondaki yerel kabile dillerinden cogunu konusabiliyordu jorge. kendine taktigi ismin karsiligi "bilgelik ormani" ve koyde herkes onu bu adla cagiriyor.

    ayahuascayi taze toplamamiz gerektigini ve bitkinin ruhunun benim icin iyi olup olmadigini anlamamiz icin beni de goturdu ve "ilk karsimiza cikacak ayahuasca senin ruhunun cagirdigi olacaktir" dedi bana. yolda ara ara durup bir cok bitki topladi ve zamanimizin neredeyse yarisini yolu bulmak icin ormani dinleyerek gecirdi. bekleme anlarinda sivrisineklerden ne kadar rahatsiz oldugumu soylememe bile gerek yok. jorge ise pur dikkat sanki sivrisinekleri hissetmiyormus gibi ormani dinliyordu.

    yaklasik bir kac saat yuruyusten sonra ayahuascayi bulduk ve bitkinin yanina egilip yerel dilde bir kac sey fisildadiktan sonra biraz keserek bitkinin recinesini aldi ve alnima surdu. 10 dk kadar sessizce bekledikten sonra bitkiyi aldik ve kanoya dogru donmeye basladik. donus yolunda da amazon meyvelerini toplamaya devam etti. kanoya vardigimizda yaklasik 50 dk kadar sessizce beklemenin ardindan dayanamadim ve neden bekledigimizi sordum onun cevabi ise " ruhumuz hala ormanda, ruhumunuz donmesini bekliyoruz" oldu.

    o gun sadece topladigi bitkilerin caylarini icmeme ve amazon meyvelerini yememe izin verdi.

    koye dondukten sonra kendisi ayahuasca cayini hazirlamak icin klubesine gitti ve beni de temizlenmem icin amazonada yikanmaya gonderdi.

    aksam saat 10 gibi seramoni basladi ve cayi icmeden once gozlerimin acik ya da kapali olmasi hic bir seyi degistirmiyordu. tek bir isik demeti dahi yoktu ve goz gozu gormeyecek kadar karanlikti. sanirim ilk defa bu denli isiksiz bir ortamda bulundum.

    cayi icmeden once karsimin icine topladigi bitkilerden biraz karsitirdi, bir kismini da kagida sardi ve yakarak dumanini ayahuasca cayinin icine ufledi. saat 10.30 gibi cayi ictim ve ardindan bir eliyle elimi tutup diger elini kafamin uzerine koydu ve ilk defa adimi sordu. ardindan yerel dilde fisildamaya basladi, sonrasinda hafif bir islik ile seramoniyi tam anlamiyla baslatmis oldu. tum bu surecte hareket etmememi ve kusmamin tamamen normal bir ruh temizleme metaforu olacagini ve kusana kadar ara ara ayahuasca icmemi soyledi.

    her 15 dk da bir elindeki kaptan cay icirdi. sadece amazonun derinliklerinden gelen hayvan sesleri disinda herhangi bir ses duyulmadi bu surecte surekli yine kendi yetistirdigi tutunden veriyordu surekli ve ortamdaki tek isik tutunun yandigi sirada ortaya cikan kucuk atesti. 3. icisten sonra kustum. ardindan jorge yerel dilinde sarki soylemeye basladi, soyledigi sozler kelime olmaktan cikti bir sure sonra ve ritimli bir sekilde her ayahuasaca diyip dans ederken ayagini yere vurdugunda ben bir dusunceden digerine dogru yol aliyordum...

    benim nasil hissettigim konusunu ve seramoniye saygi geregi kalan kismini anlatmayacagim. bu tamamen kisiye ozel duzenlenen bir seramoni ve yasadiklariniz tamamen size bagli olan seyler. zaten tarif edebilecegimi de zannetmiyorum.

    sabaha karsi gunes dogarken seramoni sona erdi ve tekrar temizlenmek icin amazon nehrine girdim ve yunuslarla beraber yuzerek gecirdim tum sabahi.

    ardindan ruhuma hakim olan dinginlik, huzur ve bilgelik hissi ise hala benimle beraber.

    bu gun ise 8 kisilik bir kano ile amazon nehrini gecerek kolombiya ya dogru yola cikiyorum.

    ugurlar olsun.

  • kimse sınanmadığı günahın masumu değildir. genelde muhafazakar cenahla özdeşleştirilse de bu sözü çok severim. tarikatların bugün taşra ve şehir olmak üzere aslında iki farklı grubu olsa da, bir insanı bir tarikata yöneltebilecek onlarca sebep bulunabilir.

    aslında konu taşra ve şehir olmanın ötesinde, bilgi ve paranın mebzul miktarda bulunduğu merkezlere yakınlık ve uzaklıkla da alakalıdır. taşrada hiyerarşik yapılanma daha kolay kurulur, çünkü taşrada bilgiye erişim ve refaha maruziyet çok sınırlıdır. hiyerarşinin kolay kurulduğu ortamların belirgin bir özelliği ise yasakların bireylerin davranış profillerinde belirleyiciliğinin daha fazla olmasıdır.

    tabii ki olayın genetik profili de var. taşrada yaşamasına rağmen hiyerarşiye gelemeyen onlarca örnek bulunabilir. toplumla genel anlamda yaşanan uyumsuzluk da siz merkeze uzak oldukça yaşam alanınızı daraltır. bu nedenle de taşrada hiyerarşi kurulurken uyumsuz görünen tipler kolaylıkla aforoz edilebilir. orta çağ avrupası bunun örnekleriyle doludur.

    şehirlerde ise dinamik farklıdır. hayat şehirlerde daha hızlı akar. kamusal alan diyebileceğiniz şehrin geneline atfedilen meydanlar vardır mesela taşrada olmayan. gelir düzeyi farklı insanların bir arada yaşadığı ortamlardır şehirler aynı zamanda. bu nedenle şehirde kurulacak herhangi bir tarikatın, ya da şehirde kolunun olması beklenen herhangi bir tarikatın sadece söylem geliştirerek baskın bir hiyerarşi ağı kurması imkansıza yakındır. çünkü aynı şehirde yaşayan insanlar ama toplu taşımada, ama meydanlarda farklı hayatları görürler.

    bu durum sadece, fikren seküler kesimi görmesi değildir. insanlar lüksü de görür aynı zamanda. bu lüksü görmek demek, aynı zamanda paranın daha çok şey yapabileceğini görmek demektir. taşrada çok aşırı miktarda paranız olsa dahi yapabilecek şeyleriniz sınırlıdır. şehir ise parayla yapılabilecek daha çok şeyin olduğunu gösterir.

    bu nedenle, taşrada tarikata katılan profil ile bunu şehirde yapan profil aslında birbirinden ayrılır. içine doğduğu sosyoekonomik katmandan münezzeh bir şekilde, içinde yetiştiği alt kültürde din baskın olsa dahi maruz kaldığı refah ve lüks nedeniyle bireysel çıkarın şehirli mürit üzerinde taşraya nazaran daha keskin bir rolü vardır.

    aynı durum konu ahlak olduğunda da karşımıza çıkar. dinin ne olduğunun önemi yok. herhangi bir tarikat yapılanması ayakta kalabilmek kendi içinde bir hiyerarşi ve otorite ağı kurmaya mecburdur. bunların mensubu olduklarını iddia ettikleri dinle muhteşem bir uyum içermeleri de bir şart değildir. bu hiyerarşi ağını kurduğunuzda ağa karşı çıkanları şiddetle bastırabilirsiniz ama ağı kurmak için insanların gönüllüğüne mecbursunuzdur.

    bu gönüllülüğü elde edebilmek için de, hem bilgiye hem de refaha uzak kitleler bulmak zorundasınızdır, taşra modelli tarikat için. şehir modelli tarikat içinse bilgiye uzak olmaları kafidir ama refaha uzak olamadıklarından dolayı bu kitlelere bir tüketim gücü kazandırmak zorundasınızdır. burası ahlakın çöktüğü zemindir.

    üretime katılmayıp, tüketime katılan kitleler yaratmaya başladığınızda aslında ilk bakışta gördüğünüz ahlakla arasında uçurum olan insanların mürit haline gelmesidir ama gerçekte olan bilgiye uzak olan kitlelerin refah ile olan mesafeleri dolayısıyla ahlaksızlıklarını kafalarında meşrulaştırma sürecinden geçmesidir.

    bu süreç tarikatlara siyasi pazarlık yapma şansı verecek bir siyasi güç kazandırabilir ama bu durumun sonucunda parasal döngünün verimini aşağı yönde baskılayacağı ise kesindir çünkü ahlaki açıdan doğru olmayan eylemin iktisadi açıdan artı değer yaratma potansiyeli yüzde sıfırdır.

    ahlak özelindeki sıkıntı ise dışarıdan gelen bir otorite üzerinden ahlak güzellemesi yapılarak insanların ahlaki olmayan davranışlara meyletmeyeceğine olan saçma inançtır. bu durumu biraz tarihi perspektiften ele almak gerekir. ağırlıkla müslümanların yaşadığı bir ülkede yaşadığımıza göre islam üzerinden ilerleyelim.

    kuran'ın hiç değişmediğini varsayarak yedinci yüzyılda dünya'nın hakim iktisadi yapısını ele alalım. sanayi devrimine en az 1000 yıl mesafedeyiz. hakim ekosistem tarım, kumaş ve ticarettir. yedinci yüzyılda mekke'nin ciddi bir ticaret merkezi olduğu gerçeğinden hareketle daha çok insanın yaşadığı bir şehir olduğunu varsayabiliriz.

    kitlelerin mobilizasyonu ve birbirleriyle olan etkileşimleri zayıf olsa da, hakim dünya ekosisteminin kalbi ticaret yollarından ve özellikle avrupa-çin arası kurulan ticaret sisteminden oluşmaktadır. buna rağmen, eğer o yıllarda dünya'da gini katsayısını hesaplamak mümkün olsaydı, muhtemelen gelir adaletsizliği namına ciddi bir uçurum söz konusu olmayacaktı.

    buna ek olarak verimli tarım arazilerinin olduğu bölgeler daha kıymetli olsa da, farklı toplumlar arasında ciddi bir gelir dağılımı bozukluğu da olmayacaktı. bu önemli durum, bir hiyerarşi figürü üzerinden ahlaksız davranışların yapılmamasını emreden bir ekosistem üzerinden bir toplumsal düzen inşa edebilirdi, bugün edemez. çünkü bugün zenginliğin ne olduğunun ayırdında olan milyonlarca insan var.

    herhangi bir ahlaksız davranışı kafasında kolaylıkla rasyonalize edebilecek kadar çok fazla sebebi olacak yığınla insan var. hele hele, ne söz gelimi bir isviçre kadar müreffeh ne de aborjinler kadar izole yaşıyor olmayan gelişmekte olan bütün ülkelerde uçurum haline gelmiş gelir dağılımı nedeniyle çok daha kolay yapılabilir bu rasyonalizasyon.

    bu da temelinde bir sistemsel sıkıntıyı işaret eder. bir otorite figürü üzerinden yasaklanan eylemler silsilesinin hiç kimse tarafından yapılmaması için o hiç kimseyi oluşturan insanların birbirine denk hayatlar yaşıyor olması gerekir, ki bu durum dahi maksadın hasıl olacağını garanti edemez ama aksi olmayacağını garanti eder.

    bu nedenle, aslında uhrevi olduğu düşünülen dinlerin uygulayıcısı olduğunu savunan muhtelif tarikata, ahlaki olmayan ama bu ahlak dışılığı kolaylıkla rasyonalize edebilen bireyler tarafından, dünyevi bir çıkar uğruna kolaylıkla katılım sağlanabilir.

    bu işlemde katalizör görevi üstlenen gelir dağılımı bozukluğu bir yana, otorite figürü üzerinden kurulmuş olan ahlak anlayışının terk edilmesi gerekir. tarım toplumlarında ve gelir dağılımı uçurumu olmayan zamanlarda işe yarayan bu yöntem, günümüzde yerini tamamen seküler/dünyevi saiklerle nedenselleştirilmiş ve bireyin rızasını bununla kazanabilmiş bir ahlak anlayışına bırakmak zorundadır.

    bu sadece din özelinde de değildir. beni karşımdaki insanı dolandırmaktan/öldürmekten alıkoyacak olan şeyin türk ceza kanununun bilmem kaçıncı maddeleri değil, kendi vicdanım olması gerekir. bütün eylemlerimiz bu saiklerle yapıldığında ise zaten dinler doğası gereği bireyselleşecek ve zamanla da etkisi azalacaktır. refah düzeyi yükselmiş ülkelerde dinin giderek görünmez hale gelmesinin temel sebeplerinden biri de budur.

    bu durumun o bireye ya da topluma mutluluk getirmesi ise pek mümkün olmamakla beraber bu başka bir yazının konusudur.

  • türk dizi tarihinin;

    - en tırt holdingini, (bütün mahalleyi işe aldılar)
    - en tırt ceo'sunu, (hiç danışmanı, avukatı falan yok, en küçük sorunda bütün yetkileri damadına devretti)
    - en tırt komiserini, (kuzey'in peşine takıldı olay çözmeye çalışıyor, arada kuzey'i alttan alıyor, sakinleştiriyor falan)
    - en tırt mafya babasını, (alt tarafı bir adam vurdu, japonya'ya kaçtı herif)
    - en tırt girişimcilik hikayesini (makara),
    - en tırt stilistini (sabah sporunu park aletlerinde yapıyor)

    barındıran dizi.

    kabul edin aslında senaryo komple ilkokul müsameresi gibi ama izliyoz işte mal mal.

  • savcıya, haneme tecavüz edip beni öldüresiye dövdüler diyeceğine bunların fetöcü olmasından şüpheleniyorum deseydi serbest falan bırakılmazlardı.

    türkiye normlarında olası bir haber