slagathor

dahi anlamındaki de ayrı yazılır

eğer cümledeki "de" ye bakıp 'birleşik mi yazmalıyım yoksa ayrı mı?' diye muallakta kalınması durumunda, o "de" cümleden çıkartılır. çıkartıldığında cümlede bir anlamsızlık oluşuyorsa o "de" bitişik yazılır. eğer cümledeki anlam ufak tefek değişikliklere uğrayıp benzer bir anlam ifade ediyorsa, yani kısaca mantığa aykırı gelmiyorsa o "de" ayrı yazılır. örnek verelim de tam olsun:

sen de gel bu akşam bizimle. (de'yi çıkartınca 'sen gel bu akşam bizimle' oluyor. yani anlam ufak tefek değişiyor ama cümle hala mantıklı)

sende kalırım bu akşam dönüşte. (de'yi çıkartınca 'sen kalırım bu akşam dönüşte'. oluyor. bu ne? mantıksız saçma sapan! hemen birleşik yaz da gülmesinler)

ayrıca "de"nin dahi anlamında kullanıldığı cümlelerde vurgu "de"nin üzerindedir. eğer vurgu de'nin üzerine geldiğinde kulağa abuk subuk geliyorsa o "de" bulunma eki olarak kullanılan ve bitişik yazılan de'dir. ama mantıklı bir vurguysa kulağınızın duyduğu, işte o burada bahsi geçen ayrı yazılan versiyonudur. yukarıdaki örnekler üzerinden bunun denemesini yapabilirsiniz. beni uğraştırmayın bir de bunun için.

ayrıca dipnot: bu dahi anlamındaki 'de' büyük ünlü uyumuna uyarak 'da' olabilir ama hiçbir zaman sertleşmeye uğrayarak 'te, ta' olmaz. yani 'çok ta tın', 'bende yok ta üst komşuda olabilir' gibi cümleler kurmayın. vallahi hiç hoşuma gitmiyor.

devamını okuyayım »