• şöyle tanımlansa daha iyi olacak: arap kabilelerinin veya şehirlerinin en yüksekteki tanrılarına verdiği isim. islamiyet'ten önceki bütün arapların yüksek tanrısı bir ay tanrısı olmayabilir; ama anladığım kadarıyla çoğunun öyle (misal güneyde kalan araap krallığı olan saba'nın da ilmaqah [veya almaqah. türkçe yazılımı nasıl bilmiyorum] diye bir ay tanrısı varmış).

    mekke'deki el-ilah da mekkelilerin yüksek tanrısı oluyor. yalnız el-ilah'ın tekabül ettiği tanrının orijinal ismi nedir onu öğrenemedim. ay tanrısı olduğuna dair bu kadar laf varsa ay tanrısı olarak anılan diğer tanrı, hübel ile aynı karakter olması ihtimali var diyor insan. ama hübel'in ay tanrısı olduğu da genel geçer bir doğru değil anlaşılan. david leeming'in mythology of the middle east kitabı hübel'i savaşçı karakterli bir yağmur tanrısı olarak tanımlıyor. ayrıca hübel mekke'nin orijinal bir tanrısı değil nabatilerin bir tanrısı imiş. moon-o-theism adlı şu kitap da hübel'in aslında baal, ve dolayısıyla jupiter olduğunu iddia ediyor (baal ile jupiter'in birbirine tekabül eden tanrılar olduğunu da bugün öğreniyorum, vay be).

    bir kaç yerde sıkça geçen bir anlatı muhammed'in doğumundan bir kaç yüzyıl önce bir kureyş liderinin (amr bin luhey) hübel'in putunu kabe'nin tepesine yerleştirerek kabe'yi hübelin tapınağı haline getirdiğini ve böylece hübel'i mekkenin yüksek tanrısı yaptığını söylüyor. karen armstrong'un history of god kitabı da muhammed zamanında bile mekkelilerin çoğunun aslında hübel'i değil el-ilah'ı hala en yüksek tanrı olarak gördüğünü söylüyor. aynı zamanda mekkeliler (yani en azından kültürlü mekkeliler) el-ilah'ı hrıstiyanların ve yahudilerin taptığı tek tanrı olarak görüyorlarmış

    benim burdan anladığım kureyş kabilesi hübel'i mekke'nin yüksek tanrısı olarak görse de mekke'nin geri kalanı el-ilah mı yüksek tanrı yoksa hübel mi pek emin değil; ve el-ilah'a daha meyilliler. hatta hübel göreceli olarak yeni ve yabancı bir tanrı olarak görülmekte; muhammed ise hübel'in, ve beraberinde diğer bütün diğer tanrıların kabe'den uzaklaştırılmasının taraftarı.

    yalnız hala ay tanrısı muhabbeti nerden çıkmış anlamadım; ne hübel, ne de el-ilah tamamen kabul görmüş bir ay tanrısı değil gibi gözüküyor. belki de kabe'nin kuruluş günlerinden önce bile mekke bölgesindeki araplar ay'ı en yüksek tanrı figürü olarak görüyordu ve el-ilah adı altındaki yaratıcı yüksek tanrı kavramının gelmesiyle ay'ı da onla özdeşleştirmişlerdi? şimdi de allah'ı zorla ay tanrısı yapmaya çalışıyormuş gibi oldum. galiba yok böyle bir şey lan; sanki birileri "arapların/islamiyet'in kuralları ve sembolleri hep ay üzerine kurulu, o halde allah da ay tanrısı olmalı" düşüncesinden yola çıkarak kafamıza bunu bir gerçek olarak kakmaya çalışmış. el-ilah'ın kendiliğinden (islam öncesi) ay ile herhangi bir ilgisini bulana kadar vazgeçtim ay tanrısı olduğuna inanmaktan.

    şunlar da ilgili birtakım kitaplar (aralarından birinin tamamını okuyan biri bundan çok daha anlaşılır bir açıklama yazabilir herhalde el-ilah hakkında):

    http://books.google.com.tr/books?id=0orco4vyvgkc muhammad and the origins of islam
    http://books.google.com.tr/…s?hl=en&id=esnv92murtuc moon-o-theism: religion of a war and moon god prophet, volume 2
    http://books.google.com.tr/books?id=omw8ve4jazsc classical islam: a history, 600 a.d. to 1258 a.d.
  • el-ilah ("the god") arapların ay tanrısıydı diye bir iddia dolaşıyor ama dayanağı nedir aradım bulamadım. kaynak/kanıt gösterilse süper olacak.

    islamiyet öncesinde allah bildiğim kadarıyla diğer tanrıların üzerinde bir konumda (supreme god), dünyayı yaratan ve yağmuru veren olarak biliniyor. diğer tanrılar, yani putlar ise daha alçak, aracı konumunda. uzza, menat ve lat da allah'ın kızları.

    ay tanrısı ise hübel'di. (bkz: wiki)
    müslümanların hübel'e bakışında ise bir istisna yoktu. uhud'da ebu süfyan "göster büyüklüğünü hübel!" diyor, hz. muhammed de "allah en yücedir" diye cevaplıyor.
  • simgesi hilal şeklindeki ay olan ve genelde yere diz çöküp iki elini havaya kaldırmış (dua eder gibi) bir pozisyonda heykelleri yapılan arapların islam öncesi tanrısı.

    tanıdık geldi mi? hala mı ı-ıh?

    (bkz: geçmedi mi filtreden)
  • arapçada her ismin başına "el-" getirilerek o isim belirli yapılır.
    hamd--> el hamd, evvel --> el evvel ... gibi.
    ilah kelimesinin "el-" çekimi yani belirli hali ise "allah"tır.
    el-ilah allah'la doğrudan alakalı bir kelimedir.
  • (bkz: ay tanrısı)
  • "hübel" islamiyet öncesi kabul edilen en büyük tanrı, ünvanı el-ilah (allah) ve ay tanrısı,
    mevcut cami minarelerinin en tepesinde ay simgesi olması, açıklanamayan, elif, lam, mim kavramları (bunlar pagan dininde hubelin kızları olan üç tanrı), açıkçası beni dehşete düşürdü.
  • efendim bu konu ilah başlığı altında da dönmüştü. şöyle ki, aslında elohim sözcüğüne dayanan bir isimdir. el-ilah ismi yani allah ay tanrısı, nanna veya sin ile ilişkilendirilmesi ancak felsefi ve sosyolojik açıdan mitolojik karakterlerin anlamlarının aktarılması konusunda olabilir. ilah sözü, tamamen ve tartışma götürmez şekilde ugarit ve doğu akdeniz mitolojilerinden ibrani ve arap kültürüne geçmiş bir mirastır. öyle ki ilk olarak ibraniler kullanmıştır ve hala ama nadir olarak tanrılarının bir ismi olarak kullanırlar. hıristiyan araplar da "tanrı" kelimesi yerine kullanırlar. müslüman araplar veya müslümanların yüzde 95'i allah şeklinde tanrılarının ismi olarak kullanırlar. başındaki el ise yalnızca bir artikelden (belirteç) ibarettir. elohim kelimesinin, yani el-ilah kelimesinin kökeni için:

    (bkz: elohim/@ludvigboltzmann)
  • öncelikle: (bkz: #18676888)

    hristiyan araplar da tanrı'larını allah diye çağırırlar.
    hem pagan arapların, hem de çağdaşları olan hristiyanların yaratıcı tanrı'ya aynı ismi vermelerini herhalde tesadüf değil.
    ayrıca islam'dan önce de hristiyan grupların kabe'yi ziyaret ettiklerini, ve orada allah'ı yaratıcı olarak takdis ettiklerini gösteren kayıtlar mevcut.

    dolayısıyla yaratıcı tanrı el-ilah'ın ay tanrısı olduğu değil, ibrahimi dinler'in etkisiyle arap pantheon'una girdiği teorisi daha makul oluyor.
    hz. muhammed'in yaptığı da ibrahimi dinlerin temel nosyonu olan "allahtan başka tanrı yok" inancını vazetmek.

    kelimenin daha da öncesi için: (bkz: elohim)
  • tanahta 70 defa geçen eloah ile ilişkilendirilen kelime. (bkz: elah)
  • kenan topraklarındaki tanrı el*'den esinlenilerek, ibrahim tarafından ortama salınmış günümüzde tanrı allah, lord gibi isimler ile anılan ancak olup olmadığı üzerine somut delil sahibi olmadığımız şeyin* bir başka adı adı.
hesabın var mı? giriş yap