çin ulusu

• kritik kütleyi aşacak miktarda insanın toplanarak kendilerinden üst bir mertebede bilinç oluşturmaları rastlanmayan bir şey değil, aksine devlet, şehir, ekşi sözlük, ordu gibi bir çok örnekte karşımıza çıkan bir olgudur. elbetteki bu üst mertebe bilinç insan dilinde konuşmak zorunda değildir ve insan algı sınırlarının ötesinde bir gerçeklik içinde yaşıyor olabilir. tıpkı her bir nöronun tek başına insan varlığı konusunda zerre bir fikir sahibi olmaması gibi.
  
  örneğin, "amerika ırak'a saldırdı" cümlesi ne anlama gelebilir? amerika isminde bir insandan değil devletten bahsediyoruz. bir devlet diğerine nasıl saldırabilir? amerika ulusunun hepsi aynı anda "ırak'a saldıralım" mı demişlerdir? amerikan toplumunun büyük çoğunluğunun savaş realitesinin farkında bile olmadığını biliyoruz. bu saldırı bir yönetici grubun kararı gibi gözükse de, ne amerikan başkanı'na, ne savunma bakanına, ne de diğer yönetici sınıflara ait değildir. sanayisi, ekonomisi, enerji kaynakları gibi kendisini var eden bütün boyutlarıyla bir devlet, kendisini oluşturan insanların toplam bilincinden çok daha farklı bir bilinç geliştirmiş olabilir.
  
  ned block bir düşünce deneyi tasarlarken, bu gerçekliğin ilk toplumsal sistemlerden beri var olduğunu bir ihtimal ıskalamıştır. bu konuda benim gördüğüm en güzel örnek de askeri sistemlerdir. askerin makbul olanı, aptal olanıdır. çünkü askeri birlik, kendisini oluşturan birimler olan insanların, block'un deneyinde olmasını istediği gibi sadece mesaj aktaran karıncalar gibi muhakeme etmeyen ama tutarlı oldukları sürece dış şartlara kolaylıkla uyum sağlayabilir. her bir askerin kendi muhakemesini kullandığı bir birlik ise başarısızlığa mahkumdur.
  
  bu konuda şu başlıkta daha geniş açıklama verebileceğimi umuyorum:
  (bkz: nineteen eighty four/@vulpius)