edimsel koşullanma

• ödül-ceza sisteminin psikolojideki adı. klasik şartlanma gibi doğal bir stimulusa ihtiyaç duymayan şartlanma şekli. bir şartlı refleks oluşturmak için şartsız bir refleksi, bir objeyle özdeşleştirmek gerekir.
  
  operant şartlanmada ise doğal bir tepki, doğal bir sonuç ve özdeşleşen iki obje yoktur. sebep sonuç ilişkisi ile kurulan bir bağıntı vardır. pavlov kadar ünlü olmasa da 1930'larda davranış bilimleri üzerinde uzun çalışmalar yürütmüş olan amerikalı bilim adamı burhuss skinner ilk kez operant şartlanmayı bir psikolojik tez olarak ortaya sunmuştur. uzun süre aç bıraktığı deney faresini bir labirente bırakmış, fare labirentte bir panelin üzerinden geçtiği anda kendisine peynir vermiştir. fare önce bağlantıyı anlamasa da bir süre sonra sadece labirentte yatıp, acıktıkça panele basar hale gelmiştir.
  
  yani belli bir davranış biçiminin belli sonuçlar yarattığını görüp bir süre sonra o davranış biçimini yapmaya şartlanmak.
  
  genelde insanlar için eğitim sürecinin çok büyük bir kısmı operant şartlanma ile gerçekleşir. yaramazlık yapan çocuğun cezalandırılması, sınıf geçenin ödüllendirilmesi gibi. küçükken de ailesi ne yaparsa yapsın söz dinlemeyen velet olanlar denek grubuna dahil edilmezler. kısaca "laftan anlamıyo eşşek sıpası" denir bu kişilere, kimse "şu bizim oğlanı operant şartlayamadık gitti" demez