çavdar

• vatanı genel olarak ön asya'dır. ilk olarak buğday tarlalarına yabani ot olarak girmiş, sonradan kültüre alınmıştır.
  
  ekmeği siyah olmakla beraber besin değeri bakımından buğdaydan aşağı değildir. özellikle protein açısından beyaz ekmekten üstündür.
  
  anadolu'da hala yabani tiplerine rastlanmaktadır.
  ziraatte kullanılan tek çeşidi vardır ; secale cereale.
  
  nişasta oranı % 66, protein oranı % 8'dir.