potsdam konferansı

• başkan roosevelt 12 nisan 1945'de öldüğü için , amerika'yı potsdam'da harry s truman temsil etmiştir. temmuz sonunda ingiltere'de seçimler yapılmış ve muhafazakar parti seçimi kaybettiğinden, ingiltere'yi konferansın yarısında churchill, temmuz sonundan sonra da işçi partisi lideri ve yeni başbakan clement attlee temsil etmiştir. potsdam konferansı'nda görüşülen husular şunlardı:
  
  polonya: rusya, polonya ve almanya'yı işgal ettikten sonra, curzon hattı'na kadar olan doğu polonya topraklarını kendisi almış, buna karşılık batıda, oder-neisse çizgisine kadar olan alman topraklarını da polonya'ya vermişti. sovyetler bu sınırları potsdam'da amerika ile ingiltere'ye tanıtmak istediyseler de, bu iki devlet bu sınırları tanımadı. bunun üzerine, polonya'nın batı sınırları almanya ile yapılacak barışa bırakıldı. bu barış şimdiye kadar yapılmadığına göre, polonya'nın bugünkü batı sınırları fiili bir duruma dayanmaktadır. öte yandan sovyetler, 16 ağustos 1945 de polonya ile yaptıkları bir anlaşma ile, polonya-rusya sınırını bu devlete curzon çizgisi olarak kabul ettirdiler.
  
  almanya : almanya'daki bütün nazi müesseseleri ortadan kaldırılarak, dört devlet kendi işgal bölgelerinde demokratik rejimin kurulmasına ve ayrıca alman savaş sanayiinin barış ekonomisinin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde organize edilmesine beraberce çalışacaklardır.
  ingiltere ve amerika, alman endüstrisinin kökünden yıkılmasına engel oldular. tamirat borcu için de herhangi bir rakam tespit edilmedi. sovyet rusya, amerikan, ingiliz ve fransız işgal bölgelerinden tamirat borcu alamayacaktı. ancak barış ekonomisi için gerekli olmayan sınai teçhizatın pek az bir kısmı sovyetlere verilecekti. alman donanmasının çok büyük bir kısmı tahrip edilecekti. savaş suçluları yargılanacaktı.
  
  avusturya: almanya'da olduğu gibi, avusturya ve başkenti viyana da dört devlet arasında işgal bölgelerine ayrıldı.
  
  italya : italya'nın 1943'denberi demokrasilerle işbirliği yaptığı göz önünde tutularak, bu devletle yapılacak barış ilk önce ele alınacak ve barış hükümleri mümkün olduğu kadar yumuşak tutulacaktı. italya meselesi tartışılırken sovyetler italyan sömürgelerinden de pay istemişlerdir. bu sömürgelerin akdeniz ve kızıldeniz kıyılarında bulunduğu düşünülürse, sovyetlerin niyetlerinin ne olduğu açıkça meydana çıkar. batılılar bu isteği kabul etmemekle beraber, meselenin barışın hazırlanması sırasında ele alınmasına karar verdiler.
  
  sovyetlerin askeri işgali altına düşmüş olup, hükümetlerinde komünistlerin egemen olduğu romanya, bulgaristan ve macaristan' la barış: sovyetler barış yapılmadan önce, amerika ve ingiltere'nin bu memleketlerdeki hükümetleri tanımalarını istedi. bu iki devlet ise bunlarla barış yapılmadıkça, bu tanımayı reddettiler.
  
  ispanya: bu memleket savaşa katılmamakla beraber, mihver'le sıkı işbirliği yaptığı için birleşmiş milletler teşkilatı'na alınmayacaktı.
  
  iran :iran'ın derhal boşaltılmasına karar verildi.
  
  boğazlar: sovyetler, türkiye'nin zayıf olması hasebile, serbest geçiş için gereken garantiyi sağlayamadığını, bu sebeple boğazların sovyet rusya ile türkiye'nin ortak kontrolü altına konulmasını istediler. yani ruslar boğazlarda üs istiyorlardı. tabiatıyla bu istek kabul edilmedi. amerika ve ingiltere ise ruslar için ancak boğazlardan tam geçiş serbestisine taraftardılar. mesele hakkında karar alınmayıp, her devletin kendi görüşünü türkiye'ye bildirmesine karar verildi.
  
  tuna nehri: tuna nehri üzerinde bulunan bütün memleketler şimdi sovyetlerin askeri işgali altında bulunduğundan, tuna nehri fiilen sovyet egemenliği ve kontrolü altına girmiş olmaktaydı. bunun için tuna'da gidiş-geliş serbestisinin sağlanması meselesinin de ele alınmasına karar verildi.
  
  rusya'nın uzakdoğu savaşına katılması: sovyetler, 1945 ağustos ayının ikinci yarısında uzakdoğu savaşına katılmayı kabul etmişlerdir. fakat buna gerek kalmadı.