yahudilerin bu kadar zengin olmasının nedeni

• fransa'da yahudilere ait bir okulda okuduğumdan bir çok yahudi arkadaşım oldu. önceleri onlar hakkında hiçbir fikrim yokken zamanla yakından tanıma fırsatım oldu. izmir'e döndüğümde şans eseri yine yahudi arkadaşlarım oldu. iyi ki de oldu...
  onlar hakkında kısaca bahsetmek gerekirse:
  
  1- kazanmadan harcamak yok.
  babanız balıkçılık imparatoru da olsa balık tutmayı öğreneceksin diyor. şöyle özetleyebilirim, okuldan bir arkadaşım çocuk bakarak harçlığını kazanıyordu. "-kendimden fakir insanların çocuklarına neden bakıyorum anlamıyorum?" deyip sürekli hayıflanıyordu. diyordum herhalde sallıyor, beni saf buldu havaya sıkıyor. dersleri kötü olduğundan sürekli ders çalıştırıyordum. bir cuma günü teşekkür için beni şabata evlerine davet etti. işte o ev paris'te gördüğüm en büyük evdi. 4 metre tavan yüksekliği 10 odalı, devasa salon vs... evin yalnızca balkonu benim evimin 2 katı falandı. yani yalan değilmiş, durumları gerçekten iyiymiş.
  
  2- paraya saygısızlık etmeyeceksin.
  yerde 1 cent bile bulsan alacaksın. para iş gücüdür, emektir.
  sol frame de görmüştüm. sevgilinizin yanında yere 10 kuruş düşse alır mısınız diye? işte bu sorunun cevabı evet! alırım.
  (bkz: sevgilinin yanında 50 kuruş yere düşse alır mısın)
  
  3- kadınlarına değer vermeleri.
  bu gerçekten önemli. bir sürü yahudi düğününe gittim, havra'da nikahtan düğünlerine kadar kadınlarını el üstünde tutuyorlar. ve dini nikahları hep ailenin himayesi üzerine kurulu. karısını döveni söveni hiç duymadım. hiç unutmam bir gün okulda bir çocuk bir kızla şakalaşıyordu. ama şaka da olsa şiddet içeriyordu. okul müdürü çocuğu çekti kenara, ve şunu dedi. "on ne frappe pas les femmes, même avec une rose." yani meali "kadınlara bir gülle dahi vurulmaz. lütfen özür dile". o gün anladım, eğitim her yerde.
  şunu unutmayın erkeği erkek yapan kadın, kadını kadın yapan erkektir. atasözümüz bile var, kadın erkeği rezil de eder vezir de. kadınlarınıza değer verin.
  
  4- birbirlerine destek olmaları.
  iflas eden ya da yeni iş kuran olursa birbirlerine destek olurlar. ama bu bir tek onlara özel bir özellik değil, gurbetçiler de bunu yapıyor. bir toplumda azınlıksanız kendinizi kalabalık hissetmek için siz de aynısını yaparsınız. yahudilere özel bir konu değil.
  
  5- ticari ahlakları ve dürüstlükleri.
  vergilerini zamanında yatırırlar, çalışanın sigorta pirimini tam maaştan gösterir, çekini senedini vaktinde öder, kaçak göçek işler yapmazlar. alışverişlerinde kazıklamazlar ama fiyatı da öldürmez, hakkını alır, boşa kürek sallamazlar.
  
  6- hesap kitap yapmaları.
  şimdi bir işe giriyorsanız bir projeksiyonunuz olmalı. ne kadar masrafım var, ne kadar kazanabilirim diye hesaplamanız gerekir. işte yahudiler bunları iyi hesaplarlar. kasadaki hasılatı cebine atıp çıkmaz. eğer kar etmiyorsa o işe de girmez.
  
  7- uyum yetenekleri.
  işte sorumuzun asıl cevabı burada saklı. yahudiler uzun süredir toprak sahibi olmadıkları için sürekli sürgün edilmişler ya da göç etmişler. bu sebepten göç ettikleri her yerde yaşamaya alışmışlar, kolayca uyum sağlayabilmişler. taşınabilen en önemli iş sanattır, zanaatkarlıktır. bu yüzden yahudiler el işi, beceri, incelik gerektiren işleri çok iyi yaparlarmış. tanıdığım tüm yahudiler en az 2-3 dil biliyor. özellikle bir tanesi 6 dil konuşuyordu. 55 yaşında olmasına rağmen bir de almanca öğreniyordu. boşuna dememişler bir dil bir insan iki dil iki insan diye...
  
  8-bunu nasıl unuttum bilmiyorum. mucit olmaları.
  ne zaman böyle hoşuma giden bir icat, sistem, vs olsa hemen girer sahibini ararım acaba yahudi mi diye. son 100 yılın bir çok icadında yahudilerin parmağı vardır. adamlar olmayanı, yapılmayanı yapmayı seviyorlar. eşsiz benzersiz ürünleri üretip istediği fiyata satıyorlar. http://jspacenews.com/…sh-inventions-changed-world/
  
  elbette yahudiler arasında kötü insan da çıkabilir. her insanın ekstremisti tehlikelidir. bunları yazdım diye yahudiler melek anlamına gelmesin. ancak bu zamana dek hiç bir kötülüklerine rastlamadım. aksine hep faydaları oldu.
  
  vefalıdırlar, kötü gün dostudurlar. benden bu kadar hadi layla tov!