mübadele

• kurtuluş savaşı'nın ardından imzalanan lozan anlaşması'na ekli sözleşme gereğince, istanbul ile imroz ve tenedos (gökçeada ve bozcaada) adalarında yerleşik yaşayanlar hariç tutulmak üzere türkiye'de yaşayan bütün rumlar, 1930 yılına kadar devam eden bir süreçte tedricen sınırdışı edildi. savaş sırasında kendileri kaçanlarla beraber toplam rakamın bir milyonun üzerinde olduğu kayıt altına alınmıştır. karşılık olarak yunanistan'dan 400.000 civarında türk muhacir geldi.
  
  mübadelede esas alınan ölçüt, dindir. anadil olarak türkçe konuşan konya karaman ve pontus rumları tahliye edildi, buna karşılık doğu karadeniz'in rumca konuşan müslüman halkı yerinde kaldı. aynı şekilde anadil olarak rumca konuşan girit müslümanları türk sayılarak türkiye'ye kabul edildiler. (hatta bodrum'daki kumbahçe girit mahallesi de bu halkın bir kısmının buraya yerleşmesiyle kurulmuş. her ne kadar ''gavur'' kabul edilip mesafeli durulsalar da, onlar da müslümandı.)