ifrat ve tefrit

• bu iki kelimeyi genel kullanıma sokmak, sistematik düşüncenin gelişimine ciddi bir katkı sağlayacaktır. malum olduğu üzere, türkler göçebe kökenlidir. göçebeler düşünce planında pek de parlak bir sicile sahip değildirler. ancak aksiyoner yönleri güçlüdür. bu nedenle türkçe tek heceli fiillerden zengindir. vur, kır, gel, git vs... gibi. bu minvalde necip fazıl, türkçe'deki en soyut kelimenin "dil" olduğunu, onun da organ isminden türeme olduğunu söyler.
  
  dikkat ederseniz ifrat ve tefrit kelimeleri diyalektik bir ikilidir. ifrat bir aşırılıktır ama tefrit karşı kutuptaki bir aşırılıktır. bunların her ikisini de aşırılık diye çevirmek çok büyük bir anlam kaybına yol açar.
  
  misal:
  
  cimrilik= ifrat
  savurganlık=tefrit
  cömertlik= itidal (ılımlı, orta yol)
  
  zihin diyalektik olarak çalışır; yani iki zıt kutup arasında sürekli mekik dokuyarak ilerler. bu onun temel çalışma prensibidir. onun çalışma prensibine uyumlu bir dil, elbette düşünce faaliyetini kolaylaştırır. uyumsuz bir dil ise ona sekte vurur.
  
  gerek kişisel gelişimde, gerekse tüm ilimlerde düşüncenin diyalektik ilerleyişini kavramak o kadar önemlidir ki, ne desem az gelir. bu noktada başarı gösteren kimse, gerçek tefekkür ehli olur ve sistematik düşünmeye başlar. eyyamcılıktan, safsatadan, fikirde çingenelikten kurtulur. siyasilerin ve kalpazan ideologların sahte mantık kurgularından paçasını kurtarır.
  
  o yüzden bu ikiliyi bol bol kullanalım; tabii yerli yerince olmak kaydıyla.