homo neanderthalensis

• "neander vadisindeki adam"
  
  günümüzden yaklaşık 230.000 yıl önce ortaya çıktığı ve 28.000 yıl kadar önce yok olduğu sanılan; kısa, tıknaz ancak son derece güçlü ve gelişmiş bir vücut yapısına sahip, modern insan olarak tabir ettiğimiz homo sapiens'in kuzeni sayılabilecek (ortak ataya sahip) insan türü. ilk fosil örnekleri ağustos 1856'da düsseldorf yakınlarında keşfedilmiştir.
  
  uzun süre boyunca homo sapiens neanderthalensis latince adıyla anılmış olan bu insan türünün kökenleri anlaşıldıkça, aslında homo sapiens'in atası olmadığı ortaya çıkmıştır. günümüzde bilim çevreleri homo sapiens neanderthalensis adına pek itibar etmemektedir. kabul edilen teori, homo erectus'un her iki türün de kökeni olduğu ancak erectus'un afrika'dan çıkışından sonra afrika'da kalan erectuslar (fazladan bir basamak yani ata daha geçerek) sapiensi oluştururken ortadoğu'dan dünyaya yayılan erectuslar'dan da neanderthal'lerin ayrılarak yeni birer kol oluşturduklarıdır.
  
  homo sapiens'ten (beyin/vücut oranı esas alınarak) %12 daha büyük bir beyni, çıkık kaşları ve büyük bir burunları olan neandertal insanların erkekleri yaklaşık 1.65 metre boy 77 kilogram ağırlığa, kadınları ise 1.54 metre boy ve 66 kilogram ağırlığa sahipti.
  
  beslenmeleri çoğunlukla avcılığa ve dolayısıyla ete dayalıydı. üstün yetenekli avcılardı ancak yakın mesafeden avlanmayı tercih etikleri için avcılar yaralanmalara maruz kalabiliyordu.
  
  konuşma yetenekleri kesinlikle vardı ve homo sapiens kadar olmasa dahi gelişkindi. sanat ve benzeri soyut konularda düşünmeyi başarabiliyorlardı. iran'da bulunan, çiçeklerle gömülmüş^* yaşlı bir adam şamanistik inançlara sahip olduklarını düşündürtmektedir.
  
  homo neanderthalensis, homo erectus'un direkt mirasçısıdır. ve avrupa'dan orta doğu'ya ve orta asya'ya kadar yayılan bölgede, zorlu buz devri şartlarında hayatta kalmayı becerebilmişlerdir. sanıldığı kadarıyla, birbirleriyle bir miktar kültür alışverişleri olmuş ancak aileler arası bağlar zayıf kalmıştır. klan veya kabileler oluşmuş ise de geçici veya gevşek bağlar meydana getirmiş oldukları zannedilmektedir.
  
  belki homo neanderthalensis'in gizemiyle ilgili en önemli ipucu da budur.
  
  çevrelerine böylesine uyum sağlamış, büyük beyinli, güçlü, dayanıklı vesoyut düşünme kabiliyetine sahip olabilmiş olan bu tür neden ortadan kalkmıştır? bu soruya yanıt; homo sapiens'tir.
  
  homo sapiens, neanderthal insan ile ortadoğu bölgeside karşılaşmıştır. buz devrinin sona ermesiyle ise sıcak iklime alışkın homo sapiens kuzey bölgelere çıkabilmiş ve yerleşmiştir. neanderthallerin zayıf özelliği olan toplayıcılık buzlar çözülürken önemli hale gelmiş ve homo sapiens bundan karlı çıkmıştır. ama her ne olursa olsun ilk bakışta daha üstün gözüken neanderthal insanının nasıl silindiği hemen anlaşılamamaktadır. oysa biraz daha derinine incelendiğinde neanderthallerin en büyük zayıflığının "kültür ve kabile bağları" olduğu görülebilir. yüzbinlerce yılda kültürel ve "bilimsel" gelişme babında yerel birkaç parlama dışında bir ilerleme göstermemeleri de bunun kanıtı olarak sunulabilir. buna karşın sıkı bağlarla bağlı ve birbiriyle sürekli kültürel alışverişte bulunan insan kabileleri çok daha kısa zamanda çok daha büyük ilerleme ve dolayısıyla uyum gösterebilmiştir.
  
  pek fazla şiddet izi yoktur, büyük ihtimalle gitgide daha zorlu topraklarda yaşamaya zorlanan neanderthaller bir süre sonra açlık ve hastalıklarla boğuşarak ölmüşlerdir. homo sapiens'ten tamamen ayrı ve ilk başta zannedilenden çok daha uzak bir tür olduklarından melezleşme ve asimilasyon un söz konusu olmadığı sanılmaktadır.
  
  sonuç olarak bizden daha büyük beyinli, daha güçlü ve daha dayanıklı kuzenlerimiz bize yenik düşmüşlerdir.