eta carinae

• güney gökküredeki karina takimyildizindaki, dünyadan yaklasik 8000 isik yili uzaklikta, günesten 150 kat daha buyuk ve 4 milyon kat daha parlak olan supernova. galaksideki bilinen en parlak yildizdir. muazzam kütlesi nedeniyle her an patlayarak kara delik olmaya adaydir.
  
  edit: filhakika kendisi daha cok adaydir. fakat pek cok kaynakta simdiden supernova olarak gosterildigini de belirtmek isterim.
• bir supernova degil, supernova adayıdır. parlaklığı zamana bağlı olarak değişkenlik gösterir. bunun nedeni çok büyük kütlesi sonucu surekli patlamalarla fırlattığı dış zarfıdır. eta carinae'nin 1700 lü yıllar ile 1800 lü yılların başında görünen parlaklığı 2. kadirden 4. kadire azalmıştır. 1840 yıllardan itibaren parlaklığını arttırmaya başlamış ve 1848 yılında görünen parlaklığını –1. kadire ulaştırmıştır. 1880 li yıllara geldiğinde yıldızın parlaklığı gözün görme sınırlarının altında bulunan 8. kadire kadar azalmıştır. 1893 yılında yıldızın spektrumu alındığında f spektrel tipinde bir süperdev yıldız olduğu görülmüştür. yıldız zaman içinde parlaklığını 6. kadire kadar arttırmış ve yıldızda görülen absorpsiyon spektrumu yerini yıldızın etrafında bulunan tozlu yapının neden olduğu parlak emisyon spektrumuna bırakmıştır. günümüzde yıldıza ait ışınımın yalnız kızılötesi radyasyonu yıldızın çevresindeki tozlu yapıyı delerekdünya’ya ulaşabilmektedir.
• parlaklığı 7. kadir dolaylarında düzensiz biçimde değişmiştir. nükleer yakıtı giderek artan bir hızla tükenmekte olduğu sanılan yıldızın süpernova ya dönüşeceği tahmin edilmektedir velhasıl.
• iki yana doğru patlamış, ortadan bir de special edition'daki death star patlarkenki gibi hale çıkartmış güzel bir uzay şekli olmuş. yazık ortasında haalen kendi parlaklığı da sabit... sen git oralarda bilmemkaç yıl önce patla, sonra biz burdan seyrine bakalım...
  (bkz: ey yumurtaya can veren allahım)^*
• (bkz: supernova suphelileri)
• patlama aninin isigi dunya'ya ulastiginda geceleri isigi altinda kitap okunabilecektir.
• dünya'ya 7500 ışık yılı uzakta olduğu için hipernovanın gerçekleşip gerçekleşmediğini bilemediğimiz yıldızdır. sonuçta bize ulaşan ışığı onun 7500 yıl önce yaydığı radyasyonudur.
• supernova adayi bu yildizi kaplayan homunculus nebulasinin son yillardaki degisimi:
  
  http://apod.nasa.gov/apod/ap141202.html
• büyüklük ve çap olarak kendisinden kat be kat daha büyük düzinelerce yıldız bilinirken gözlemleyebildiğimiz evrende, kütle ve parlaklık bazında baktığımız zaman çok sık rastlanılmayan bir yıldızdır. eta carinae, canis majoris'in 20 de biri boyutlarda olmasında rağmen canis majoris'e göre 10 kat daha fazla ışık yayar ve kütlesi ona göre çok daha büyüktür.
• bu çılgın arkadaş r136a1'in parlaklığı yanında biraz sönük kalabilir. zaten yaşlandı artık, jübilesini görkemli bir hipernovayla yapmasına az kaldı.