fakr

• ihtiyaç, yoksulluk, muhtaçlık... kendisinde bulunan herşeyin allah kökenli olduğunu bilmek... (bkz: fakir)
• (bkz: fakr u zaruret)
• ilk okunduğunda ingilizce fucker kelimesini akıllara getiren sözcük
• (bkz: rte)
• fight club romanı/filminin unutulmaz repliklerinden biri olan "sahip olunan şeylerin bir süre sonra size sahip olması"nın karşıtı olan durumdur. mülk sahip olunan bir şey değil emanettir. mülk temelde allah'ındır.
• iki türü var:
  fakr-ı sûri: maddi fakirlik.
  fakr-ı manevî: manevi fakirlik.
• "fakrım fahrimdir" diyor hz. peygamber. meali: fakrımla iftihar ederim.
  
  bu nasıl bir fakr ki, hiçbir şeyle iftihar etmeyen ulu peygamber bununla iftihar ediyor. fakrın, maddi fakirlik olmadığı muhakkak. (maddi fakirliğe vurgu yapılması, alt sınıfların hizada tutulması için sığınılan bir katakulli olabilir. oysa kaide şu: her şeyi yerli yerine, parayı da kalbine değil cebine koy!) anlaşılıyor ki bambaşka anlamda bir fakr. nitekim âlimler, fakrı "fakr, fakrın fakrı, fakrın fakrının fakrı" olarak sıralıyorlar. fakr hâli de, kişinin kendi acizliğinin idrakinden sonra tahakkuk ediyor. acizliğin idraki ne demek? hiçbir gücünün, kuvvetinin, varlığının olmadığını anlamak demek: la havle vela kuvvete illa billah. yani önce acz, sonra fakr. fakrın, ne kadar üstün ve "zengin" bir manevi kavram olduğunu buradan çıkarabiliriz.
  
  en alttaki fakr, kendine ait bir fiilinin olmadığının şuuruna varmak. yani tevhid-i efal: ortaya çıkan tüm fiillerin hakk'ın fiili olduğunu, o'ndan başka fail olmadığını idrak etmek. fakrın fakrı, tevhid-i sıfat: iyiliğin, güzelliğin, kendimizin zannettiğimiz tüm niteliklerin o'na ait olduğunu anlamak. en üst fakr da tevhid-i zat. hiçliğin ve birliğin şuuruna varmak. bu ahadiyet şuuruna ulaşanın adı da: insan-ı kâmil. hz. peygamber'in makamı.
  
  hz. peygamber ne ile iftihar ediyor ve bize neyi öğütlüyor?.. yine bir büyüğümüz buyuruyor: "varlığa fakr kapısından, ilme de cehl kapısından girin." sözü açmaya çalışırsak, ilim kapısından ilme geçit yok: bildiğini iddia edene kimse bir şey öğretemez malum. aynı şekilde, kendine varlık veren de varlık kokusundan uzak kalır. (bkz: alakalı olarak/#82516911) yani bırakmak efendim, koyvermek; tüm isimleri ve sıfatları sahibine bırakıp, sadece fiile yapışmak. üstelik tek failin o olduğu fiile. eh, bu yaman çelişkiyi de insan ancak açlık, hastalık ve ölüm hâlinde, yani acizliği ayan olduğunda anlayabiliyor. ötesi hep prova, taklit, tekrar, antrenman.
  
  biz en güzeli, gavvas gerektiren bu derin sularda boğulmamak için âriflerin kısa ve öz tariflerine yapışalım ve anlamayı/yaşamayı umalım:
  
  "ben sanırdım âlem içre bana hiç yâr kalmadı
  ben beni terk eyledim bildim ki ağyar kalmadı" mısrî niyazi
• zannettiğimiz şeylerin ne olmadığını öğrenmek, şeyler hakkında ileri sürdüklerimizi kendimize dayatmaktan vazgeçmek. her şey onun dilediğince, dilediği istikamette olur. bunun sürekli bir bilinç işleyişi durumuna erişmek ise övünülecek bir güvene kavuşmaktır. övüleni kendi övüşüne teslimiyet göstermek.
  
  biz ne zannediyorsak o şey o değilmiş, bizim öğrenebildiğimiz bu.
  bilgi bilgisiz olduğumuzu idrak etmek, anlamak için bir araç sadece.
  hatırlamamız gerektiği anlarda o noktadaki yönelişin işaret taşı.
• fakr'a dair hz. muhammed'a dayandırılan hadisler:
  
  - fakr, övüncümdür.
  - fakr, ki dünyada yüz karalığıdır.
  - fakir küfür söylemeye yakındır.
  - fakr tamamlandığında artık allah kalır.
• fakr hâlinde tavsiye edilen tavır istiğnadır. mümkün mertebe mevcut olanla yetinip bir başkasından gelecek herhangi bir şeye tenezzül etmemek.