otuz yıl savaşları

• alman topraklarında tam anlamıyla bir kıyım yaşatan savaş.
  ülkenin nufusu savaşla birlikte yüzde yetmiş (sayıyla 70) azalmıştır. bu çapta bir ölüm oranı dünya savaşlarında dahi olmamıştır.
• (bkz: thirty years' war)
• (bkz: bellum se ipsum alet)
• sona erdiğinde almanya'yı bomboş bırakan, nüfusu 21 milyondan aşağı yukarı 13 milyona düşüren savaştır. bazı kentler tümden yıkılmış, koca bölgelerin tüm sakinleri, onların çiftlik hayvanları ve kaynakları kaybolmuştu. ticaret tümüyle durma noktasına gelmişti. ülkenin stratejik konumları fransızlar, hollandalılar, danimarkalılar ve isveçliler tarafından tutulmuştu. yoksulluğun yanında aşağılanma kol geziyordu. bazı tarihçiler bunu çok tehlikeli sonuçları olacak alman gururunun tohumlarını besleyen umutsuzluk toprağı olarak görürler.
• osmanlının protestanların yanında katoliklere karşı yer aldığı savaştır. ayrıca sabaton'da bu savaş üzerine şarkı yazmıştır.
  
  edit: link düzeltildi. olurda link kırılırsa şarkının adı "a lifetime of war"
• esasında dört büyük savaş içerir.
  ilki kutsal roma cermen imparatorluğundaki protestan ve kral karşıtı şehir devletlerle kral yanlısı katolik şehir devletlerinin savaşıdır. iç savaşta katolik cephenin önde gelen temsilcisi bavyera; protestan cepheninki ise bohemya'dır. ilk savaşı yeterince dış destek alamayan protestan cephe kaybetmiştir.
  
  ikinci savaş, protestanların yenilgisini gören bir başka prostestan devlet olan danimarka'nın kutsal roma cermene karşı savaşa dahil olmasıyla başlar. danimarka da farklı sebeplerden dolayı fransa, ingiltere ve hollanda'dan yeterli destek alamaz ve kaybeder.
  
  üçüncüsü, 'siz hayırdır' diyen isveç kralı ıı. gustova adolf'un protestanların tarafında yer alarak kutsal rome cermen'e savaş açmasıyla başlar. başta savaşı kazanmakta olan isveç kralı, öldürülünce motivasyon çöker; cepheler birer birer düşer. katolikler^*yine yeniden galip gelir.
  
  dördünce ve son savaş, 'siz kime şekil yapıyorsunuz' diyerek devreye giren xııı. louis^* önderliğindeki fransa'nın kutsal roma cermen ve diğer habsburg devleti ispanya'ya savaş açmasıyla başlar. son savaşta habsburglara ve pektabii katoliklere fransa gömer. ki aslında fransa'da katoliktir ama çıkarları onu protestanların yanında savaşa girmeye itmişti.
  
  son ekleme: otuz yıl savaşları avrupa'nın gördüğü son din kaynaklı savaştır.
• 17. yyda olan bu mezhep savaşlarını müslümanlar21.yyda yaşıyorlar. bu savaşlardan zorunlu olarak ve ağır bedeller ödenerek sekülarizm çıkmıştı. mustafa kemal atatürk bunu bize rahatça sundu. müslüman dünyası bu çetrefilli ve uzun sürecek mezhep savaşlarından ne çıkartacaklar soru bu? sekülarizmi yeni mi öğrenecekler? haritaların değişeceği savaşgibi dursada böyle olmayabilirde demografik yapı değişebilir.
• avrupa nın iç savaşı. ayrıca erkek giyimine kravat aksesuarının katılmasına neden olmuştur.
• aynı dine mensup ülkeler arasında mezhep farkından dolayı yaşanmış birinci dünya savaşına kadar avrupa'nın yaşadığı en büyük felaket olarak kabul edilmiştir.
• bi 100 yıl savaşları değildir.