• insan üretimi herhangi bir aracın başarısız olmasına bu garibime üzüldüğüm kadar üzülmedim. gerçi başarısız oldu lafı biraz ağır kaçıyor şu anki durumda zira kendisi kuyrukluyıldızlar hakkında bildiğimiz bazı önemli bilgilerin hatalı olduğunu gösterebilecek kadar uzun süre görevini sürdürebildi.

    mesela filiciğim kuyrukluyıldızların yüzeyinin öngördüğümüzden sert olduğunu ve bence daha önemlisi kuyrukluyıldızların beklenenden daha çeşitli gaz bulundurduğunu bize söyleyebildi. philae'nin altındaki gaz ölçümü yapan enstrüman sayesinde bugün kuyrukluyıldızlarda methyl isocyanate, acetone, propionaldehyde ve acetamide bulunduğunu, üstündeki ikinci gaz koklayan enstrüman sayesinde de aracı çevreleyen ortamda su buharı, karbonmonoksit ve karbondioksit biraz da formaldehit olduğunu biliyoruz.

    burada bence önemli noktalardan biri bu gazların bazılarının amino asitlerin şekerlerin ve nitrojen içeren biyolojik bileşiklerin oluşumunda önemli rol oynamaları. mesela formaldehit formose reaksiyonu denilen bir dizi reaksiyon ile ribozu oluşturur ve riboz da tanıyıp sevdiğimiz dna molekülünün temel direği olarak görev yapar. yani dostumuz fili kuyrukluyıldızların dünyaya önemli yapı taşları getirmiş olabileceğini fısıldadı araştırma yapabildiği ilk 60 saat içinde.

    filinin bacağındaki termal sensör de patates kılıklı şerefsiz kuyrukluyıldızın sıcaklığının –180ºc ila –145ºc arasında değiştiğini gösterdi. bu aşırı soğuk patatesin yüzeyinin 3cm kalınlığında toz ile kaplı olmasının en önemli sebebinin de bu sıcaklık artışı ve azalışı döngüsünün çok hızlı olmasına bağlıyorlar.

    bunların ötesinde kendisinin son fotografları vazifesini zorluklar içinde yerine getiren filiciğimin içler acısı halini gözler önüne seriyor. gördüğünüz gibi sırtı yavşak patatesin en yüksek yamaçlarından birine denk gelmiş, ayaklarından sadece biri sağlam, güneş panelleri karanlıkta öylece kalakalmış.

    şuradaki gif ile anlayabildiğimiz kadarıyla planlanan iniş yerindeki homojen olmayan alan da patatesten sekmesine neden olan etmenlerden biri.

    elveda fili,
    kalbim seni unutacak kadar adi ise
    ellerim onu parçalayacak kadar asildir.
  • esa'nın harika projesinin minik kahramanı. adamlar sadece bilimsel açıdan başarılı değil, senin benim gibi "normal" insanları heyecandan uyutmayacak kadar bilgilendirebiliyorlar ve duygusal bir bağ da kuruyorlar. o şirin animasyon, rosetta ve philae hesaplarından kendi ağızlarından yazılmış gibi tweetler. inişten sonra farklı dillerde "yeni adresim 67p".

    şimdi de diyor ki "so much hard work.. getting tired... my battery voltage is approaching the limit soon now ". vallahi gözlerim doldu. hadi koçum yaparsın sen,uyursun şimdi sonra güneşten enerjiyi toplar çalışırsın gurban.
  • gozumuz aydin, uyanmis ve dunya'yla iletisim kurmus.
  • 10 yıllık uzay yolculuğu, aldığı yaklaşık 6.5 milyar kilometrelik yola ve kuyruklu yıldıza inmek gibi fantastik bir görevi insanlık tarihinde ilk defa başarmasına rağmen; bazı mal değnekleri tarafından dalga geçilen tatlı araç.

    nasa'nın bile alkışladığı şu projeyi gerçekleştiren esa'ya laf atacağınıza, ülkenizdeki hayvanlı* tübitak'a bakın önce.

    cidden bayılıyorum ya insanımızın hadsizliğine.

    umarım uyanır tosunum da, taze taze bilgileri göndermeye devam eder.
  • bilim adamlarının beklediği gibi kuyruklu yıldızın güneşe doğru yolculuğu sırasında sarjı dolmuş ve ilk tweetini 14.06.2015 tarihinde göndermiştir. milletin uzay aracının iniş modulü 10 yıl seyahat edip altı kusur milyar kilometre uzaklıkta kuyruklu yıldızdan tweet atıyor, biz hala vpn üzerinden twittera bağlanmaya çalışıyoruz dönem dönem.
  • merkezi paris'te bulunan avrupa uzay ajansı'nın "the european space agency (esa)" 10 yıl önce 67p/churyumov–gerasimenko adındaki kuyruklu yıldızın yörüngesine oturmak üzere fırlattığı rosetta uzay aracının gövdesinden dün sabah saatlerinde ayrılıp aynı kuyruklu yıldıza 7 saat sonra inmeyi başaran modülün adı.

    aynı merkezden twitter'da philae ve rosetta adına hesaplar açılmış ve baya ilginç diyaloglar tweetlenmiş;

    philae'den;
    @philae2014: "ben vardım. yeni adresim 67p"
    @philae2014: "seni çok özleyeceğim rosetta ama beni 67p'nin yüzeyinde nelerin beklediği konusunda da sabırsızlanıyorum"
    @philae2014: "sonunda 10 yıldır ağrıyan bacaklarımı esnetebileceğim, çok mutluyum"
    @philae2014: "sana 67p'den çok güzel kartpostallar yollayacağım"
    @philae2014: "rosetta seni hiç bu açıdan görmemiştim"
    @philae2014: "ilk kartpostalımı gördün mü? tahmin et bakalım bu fotoğraf kime ait"

    ve rosetta'dan;
    @esa_rosetta: "küçük dostum benden ayrılmaya hazır mısın"
    @esa_rosetta: "67p'ye gitmeden önce bu açıdan manzaranın son kez tadını çıkar"
    @esa_rosetta: "sen gittikten sonra biraz üşüdüm ama şu an daha iyiyim. lütfen bana kart atmayı unutma gittiğin yerlerden"
  • yazık falan olmadı arkadaşlar, aslanlar gibi işini yaptı. ayrıca 10 yıllık emek ve 1 milyar euro sadece philae'nin güneş panelleriyle enerji elde edeceği aşamayı kapsamıyordu (o kısım inanın devede kulak).
    (bkz: #47016254)

    görevinin %80'ini başarıyla tamamladı. şansı yaver giderse kalan %20yi de halledecek. abisi rosetta zaten şimdiden muazzam işler becerdi. o kadar duygulanmayın yani. bütün esa seviniyor, siz niye üzülüyonuz?
  • maalesef üzerindeki aletlerden gelen verilerde kötü haberler var (en azından beklediğimizden)

    cosac'ın içinden veri geldi, ama içi boş çıktı. https://twitter.com/…hand/status/534413817040867328
    bu kötü, şu anlama geliyor, fırının içine madde alamamışız, yani toprağın altının bileşenlerine bakamakadık.
    ancak şöyle bir güzellik var, cosac dışarıdaki gazı koklamış, ve burada organik bileşikler bulunmuş! spektroskopik incelemenin daha detaylı yapılması gerekiyor şu anda.

    mupus da doğru düzgün bir şey döndürememiş. yüzey beklenenden çok daha sert çıkmış doğru düzgün kazamamış. hatta kazması için güç mode'ları varmış. 4 numaralı güç modu en yüksek güçlü kazma modu oluyor ve bunu "çaresiz durumlarda" başvurmak üzere geliştirmişler. (mode 4 diyorlar, meme'leri bile oluşturuldu) ancak "umarım buna ihtiyaç duymayız" denen moda bile geçmiş mupus, yine de kazamamış.
    şu tweet'ten sonrasını okursanız orada sonuçlar paylaşılmış: https://twitter.com/…upus/status/533662628988870656

    yukarıdaki sonuçtan, yüzeyin 2 megapascal'dan (mpa) daha sert olduğu söyleniyor. yani hayvan gibi sert çıktı 67p'nin yüzeyi. bu arada zıpkınlar saplanamamıştı hatırlarsanız, birisi bunun sertlikten kaynaklanıp kaynaklanmadığını sormuş. alınan cevap, zıpkınların 8-10 mpa'ye göre tasarlandığı. yani muhtemelen o kadar da sert değildir diyorlar yüzey. [karşılaştırma için: kumtaşı 5-15 mpa, granit 5-20 mpa civarında oluyormuş]

    eğer philae uyansa bile, mupus hala işe yarayacak. üzerinde çok hassas thermal sensörler var, bulundukları yüzeyin sıcaklığını epey iyi ölçüyor. dahası, diğer enstrümanlardan gelen verilerle şunun gibi olasılıklar karşılaştırılacak: eğer kuyrukluyıldızın üzerindeki bir krater'e inmişse philae, yüzeyin sert olmasını açıklayabilir bu durum. böyle bir yerde olup olmadığını ancak diğer ölçümler söyleyecektir. şu anda mupus'un hem sıcaklık sensörlerinden, hem çekicin zorlanmasından, hem de derinlik ölçüm cihazlarından aldığı cevap tutarlı: yüzey çok sert.

    sesame ve casse akustik olarak inceleyen cihazlar. bunlar mupus'u doğrular nitelikte, yüzeyin çok sert olduğunu söylüyorlar. dahası, sesame philae'nin büyük bir su buzu kütlesinin üzerine oturduğunu ölçmüş. ayrıca kuyrukluyıldızın "aktivite" göstermediğini de söylemiş. (yani kuyruğunu oluşturmaya başlayacak olaylar daha yok ortalıkta)

    consert ile yapılan deney başarıya ulaştı. kuyrukluyıldızın 3boyutlu modeli (philae'nin pili bitmeden) başarıyla çıkarıldı.

    rapor: http://www.dlr.de/…d-12176/year-all/#/gallery/17219

    bu arada ingiltere'de olayın bir posta pulu yapıldı: http://www.space.com/…itish-stamp.html?cmpid=514648

    not: bu entry 28 şubat 2016 ekşisözlük direnişi süresince katalanca olarak sunulmuştur. (bkz: bütün entry'lerini katalancaya çevirmek) bundan çok daha kaliteli yüzbinlerce entry bu süreçte yok olmuştur. bir zamanlar devletin milletini ebleh yerine koyması yasaktı, bazı yasaklar özlenebiliyormuş.
  • (bkz: ince uçlu şarjı olan var mı?)
  • bütün dünyayla birlikte batılıların verdiği adla artık türkiye'de de tanınmış nil üzerindeki ada.

    filai okunmalı ki eski yunanca'dan kalma adın doğru telaffuzu budur.

    vaktiyle üzerinde 2500 yıllık, firavunlar döneminden kalma devasa tapınaklar vardı... bu yüzden buraya arapça ceziretü'l-birba da denir. (tapınaklar adası)

    tapınaklar, assuan barajı'nın suları altında kalınca 20 yıllık bir çalışmayla bu tapınaklar yakındaki başka bir adaya muhteşem bir unesco çalışmasıyla taşınmış ve aynen inşa edilmişti. courier de l'unesco dergisi bunu bütün dillerinde (bende'nizin de bir süre çalıştığı unesco'dan görüş dahil onlarca dilde yayımlanırdı) , 1980'lerin başında "nübye'de kazanılan utku" diye kapak bile yapmıştı.

    reşid'e ise rosetta dememiz başka bir gariplik.

    ama esa'nın, birbirini anlamayan insanların ortak metinlerinden oluşan reşit taşı'nı bir uzay aracına ad olarak vermesi ve onun kondu'suna da gene mısır'daki bir adanın adını vermesi de geçmiş uygurlıklara saygı açısından önemli bir kadirbilirlik.
hesabın var mı? giriş yap