cevap isteme hakkı var ve sordu diyelim, sorulana verilecek cevaplardan bazıları söz konusu olduğunda susarak eksik cevap verdiysen, soranın hakkını yemiş olursun.
sustuğun konu bir başkasının haklı olarak saklamak istediği ama sana özel bir bilgilendirme sayesinde bildiğin bir sırrı ise, susman şarttır. bazen neyi söyleyemediğini söylemek mübahtır, bazen de o bilginin varlığını bile ifşa etmek sır sahibinin hakkını yemektir.
bazen arada kalırsın, soranın öğrenme hakkı ile sır sahibinin saklama hakkı çelişir. o zaman açıklamalı, eşgal örnekli bir mahkeme kararı gerekir: senin iç mahkemen alır bu kararı. o zaman allah sabır versin.
bazen soru sorulmamıştır, buna rağmen bildiğin bir şeyi söylememek suç olur mu? bu da seçilebilecek seçeneklerin kimin ne hakkını yediği, haklı veya haksız kime ne zarar verebileceği, kime ne kår ettireceği gibi sonuçlarını gene iç mahkemende irdelemeni gerektirir.
bütün bunları düşünürken kullandığın haklı haksız kriterleri bir zamanlar bir pazarlık sonucu yerleşmiş kurallara bağlıdır. o kurallarla ne kadar elinin bağlı olacağı vermiş olduğun sözlere, yaptığın anlaşmalara, veya o kuralların sana dayatılmış olması gibi şeylere bağlıdır, yani aslında senin gelecekteki ilişkilerini de belirleyen siyasi - politik bir durumdur. onun da farkında olmak gerekir.