vesiletü'n-necat

• süleyman çelebi tarafından 15. asırda yazılmış olan tasavvufi eser. halk arasında mevlid-i şerif olarak bilinir.. hz. muhammed'in hayatını konu alan eser; tevhid, veladet, merhaba bahri, mirac ve münacaat gibi beş ana başlık altında toplanmıştır. tam metni:
  
  tevhid bahri
  
  allah âdın zikredelim evvelâ
  vâcib oldur cümle işde her kulâ
  
  allah âdın her kim ol evvel anâ
  her işi âsân ider allah anâ
  
  allah âdı olsa her işin önü
  hergiz ebter olmaya ânın sonu
  
  her nefesde allah âdın de müdâm
  allah âdıyle olur her iş temâm
  
  bir kez allah dese aşk ile lisân
  dökülür cümle günah misl-i hazân
  
  ism-i pâkin pâk olur zikr eyleyen
  her murâda erişür allah diyen
  
  aşk ile gel imdi allah diyelim
  dert ile göz yaş ile âh îdelim
  
  ola kim rahmet kıla ol pâdişah
  ol kerîm-ü ol rahîm-ü ol ilâh
  
  birdir ol, birliğine şek yokdürür
  gerçi yanlış söyleyenler çokdürür
  
  cümle-âlem yoğ iken ol var idi
  yaradılmışdan ganî cebbâr idi
  
  vâr iken ol, yok idi ins-ü melek
  arş-ü ferş-ü ay-ü gün hem nüh felek
  
  sun' ile bunlârı ol, vâr eyledi
  birliğine cümle ikrâr eyledi
  
  kudretin izhâr edüp hem ol celîl
  birliğine bunları kıldı delîl
  
  "ol" dedi bir kerre vâr oldu cihân
  "olma" derse, mahv olur ol dem hemân
  
  bâri ne hâcet kılavuz sözü çok
  birdir allâh andan artık tanrı yok
  
  haşredek ger denilirse bu kelâm
  nîce haşr ola, bû olmaya temâm
  
  pes muhammeddir bur varliğa sebeb
  sıdk ile ânın rızasın kıl taleb
  
  ey azizler; işte başlarız söze
  bir vasıyyet kılarız illâ size
  
  ol vasıyyet ki derim her kim tuta
  misk gibi kokûs canlardâ tüte
  
  hak-teâlâ rahmet eyleye anâ
  kim beni ol bir dua ile anâ
  
  her ki diler bir düâda buluna
  fâtiha ihsân ede ben kûluna.
  
  veladet bahri
  
  âmine hâtun muhammed ânesi
  ol sadeften doğdu ol dür dânesi
  
  çünkî abdullah'tan doldu hâmile
  vakt erişdi hefte vü eyyam ile
  
  hem muhammed gelmesi oldu yakîn
  çok alâmetler belirdi gelmedin
  
  ol rebiûl evvel âyın nîcesi
  on ikinci gîce isneyn gîcesi
  
  ol gîce kim doğdu ise ol hayrûl-beşer
  ânesi anda neler görde neler
  
  dedi gördüm ol habîbin ânesi
  bir acep nûr kim, güneş pervânesi
  
  berk urup çıktı evimden nâgehân
  göklere dek nûr ile doldu cihân
  
  gökler âçıldı ve feth oldu zulem
  üç melek gördüm elinde üç âlem
  
  biri meşrik bîri mağribde anın
  bîri dâmında dikildi kâbenin
  
  bildim anlardan kim ol halkın yeği
  kim yakîn oldu cihâna gelmeği
  
  indiler gökden melekler sâf sâf
  kâbe gibi kıldılar evim tavaf
  
  kâ'be savt etdi o demde nâgehân
  dedi doğdu bû give şems-i cihân
  
  geldi hûriler bölük bölük buğûr
  yüzleri nûrundan evim doldu nûr
  
  hem havâ üzre döşendi bir döşek
  âdı sündüs döşeyen ânı melek
  
  çün göründü bâna bû işler ayân
  hayret içre kalmış idim ben hemân
  
  yârılıp dîvâr çıktı nâgehân
  geldi üç hûrî banâ oldu ayân
  
  bazıları derler ki ol üç dilberin
  âsiyeydî bîri ol meh peykerîn
  
  biri meryem hâtun idi âşikâr
  bîrisi hem hûrilerden bir nigâr
  
  geldiler lutf ile üç mehcebin
  verdiler bâna selâm ol dem hemîn
  
  çevre yânıma gelip oturdular
  mustafâ'yı birbirine muştular
  
  dediler oğlun gibi hiç bir oğul
  yâradılâlı cihân gelmiş değil
  
  bû senin oğlun gibi kadr-ı cemîl
  bir anâya vermemiştir ol celîl
  
  ûlu devlet buldun ey dildâr sen
  doğiserdir senden ol hulk-ı hasen
  
  bû gelen "ilm-î ledün" sultânıdır
  bû gelen tevhîd ü irfân kânıdır
  
  bû gelen aşkîna devreyler felek
  yûzüne müştâkdürür ins u melek
  
  bû gîce ol gîcedir kim, ol şerîf
  nûr ile âlemleri eyler latîf
  
  bu gîce dünyâyı ol cennet kılar
  bû gîce eşyâya hakk rahmet kılar
  
  bû gîce şâdân olur erbâb-ı dil
  bû gîceye can verir eshâb-ı dil
  
  rahmeten lil'âlemindir mustafâ
  hem şefîal müznibîndir mustafa
  
  vasfınî bû resme tertib ettiler
  ol mübârek nûru tergib etdiler
  
  âmine eder çü vakt oldu temâm
  kim vücûda gele ol hayrül enâm
  
  sûsadım gâyet harâretden katî
  sundular bir câm dolusu şerbeti
  
  şerbeti karşımda tutdu hûriler
  bûnu sana verdi allâh dediler
  
  kardan ak îdi ve hem soğuk idi
  lezzeti dâhi şekerde yok idi
  
  içdim ânı oldu cismim nûra gark
  idemezdim kendimi nûrdan fark
  
  geldi bir akkuş kanâd ile revân
  arkamı sîgâdı kuvvetle hemân
  
  doğdu ol sâatde ol sultân-ı dîn
  nûra ğark oldu semâvât-ü zemîn
  
  sallû aleyhi ve sellimû teslimâ
  hatta tenâlû cenneten- ve naîmâ
  
  esselâtü vesselâmü aleyke yâ resûlallâh
  esselâtü vesselâmü aleyke yâ habîbellah
  esselâtü vesselâmü aleyke yâ
  seyyidel-evvelîne ve âhırîn.
  ve selâmun alel mürselin vel hamdülîllâhi rabbîl'âlemin.
  
  merhaba bahri
  
  yâradılmış cümle oldu şâdümân
  gam gidûp âlem yenîden buldu cân
  
  cümle zerrat-ı cihân idûb nidâ
  çağrışûben dediler kim merhabâ
  
  merhabâ ey âli sultân merhabâ
  merhabâ ey kân-ı irfan merhabâ
  
  merhabâ ey sırr-ı fürkân merhabâ
  merhabâ ey derde dermân merhabâ
  
  merhabâ ey bülbül-i bâğ-ı cemâl
  merhabâ ey âşinâ-yi zülcelâl
  
  merhabâ ey mah-ı hurşîd-i hüdâ
  merhabâ ey hakk'dan olmayan cüdâ
  
  merhabâ ey asî ümmet melceî
  merhabâ ey çâresizler eşfeî
  
  merhabâ ey cân-ı bâki merhabâ
  merhabâ uşşâkâ sâki merhabâ
  
  merhabâ ey kurretü'l-ayn-i halîl
  merhabâ ey hâs-ı mahbûb-ı celîl
  
  merhabâ ey rahmeten lil-âlemîn
  merhabâ sensin şefîa'l-müznibîn
  
  merhabâ ey pâdişah-i dû cihân
  senin için oldu kevn île mekân
  
  ey cemâlî gün, yüzü bedr-i münîr
  ey kamû düşmüşlere sen dest-gir
  
  dest girisin kamû üftâdenin
  hem penâhı bende-vü azâdenin
  
  ey gönüller derdinin dermânı sen
  ey yarâdılmışların sultânı sen
  
  sensin ol sultân-ı cümle enbiyâ
  nûr-i çeşm-i evliyâ-yü asfiyâ
  
  ey risâlet tahtının sen hâtimi
  ey nübüvvet mührünün sen hâtemi
  
  çünki nûrun rûşen etdi âlemi
  gül cemâlin gülşen etdi âlemi
  
  oldu zâil zulmet-i cehl-ü delâl
  buldu bağ-ı mâfiret ayn-i kemâl
  
  ya habîballâh bize imdâd kîl
  son nefes didârın ile şâd kîl
  
  ger dilersiz bûlasız od'dan necât
  aşk ile derd ile edin es-salât.
  
  allâhümme salli alâ seyyidinâ muhammedinillezî
  câe bilhakkıl mübîn ve erseltehû rahmeten lil âlemin.
  
  mirac
  
  sâhibü'l-hulleti ve't-tâç ve râkibü'l-bürâkı fi leyleti'l-mirac, hazret-i ahmed ü mahmûdu muhammed mustafâ râ salevât.
  
  söyleşirken cebrâil ile kelâm
  geldi refref önüne verdi selâm
  
  aldı ol şâh-ı cihânı ol zamân
  sidre'ye gitti ve götürdü hemân
  
  bir fezâ oldu o demde rûnümâ
  ne mekân var anda ne arz-u semâ
  
  kim, ne hâlidir, ne mâli, ol mahal
  akl ü fikr etmek o hâli fehmü hal
  
  ref' olup ol şâha yetmiş bin hicâb
  nûr-ı tevhîd açtı vechinden nikâb
  
  her birisinden geçerken îlerû
  emr olundu yâ muhammed gel berû
  
  çünki kamûsun görüp geçti öte
  vardı îrişdi ol ulû hazrete
  
  şeş cihetden ol münezzeh zülcelâl
  bî kemû-keyf âna gösterdi cemâl
  
  zâten ol sultân-ı mâzâgal-basar
  eylemişdi hakk'a tahsîs-i nazar
  
  âşikâre gördü rabbü'l-izzetî
  âhiretde öyle görünür ümmeti
  
  bî-hurûf-ü lâfz-u savt ol pâdişâh
  mustafa'ya söyledî bî-iştibâh
  
  dedi kim matlûb ü maksûdün benem
  sevdiğin cân ile mâbûdün benem
  
  gece gündüz durmayub istediğin
  nola kim görsem cemâlin dediğin
  
  gel habîbim sâna müştâk olmuşam
  cümle halkı sâna bende kılmışam
  
  ne murâdın vâr ise kîlam revâ
  eyleyem bir derde bin türylü devâ
  
  mustafâ dedi: "eyâ rabbe'r-rahîm
  vey hatâ pûş ü atâsı çok kerîm
  
  ol zaîf ümmetlerim hâlî nola
  hazretîne nîce anlar yol bula
  
  gece gündüz işler isyân kamû
  korkarım ki yerleri ola tamû
  
  yâ ilâhî, hazretinden hâcetim
  bûdurur kim ola makbûl ümmetim"
  
  hak-teâlâdan erişdi bir nidâ:
  yâ muhammed ben sâna kıldım atâ
  
  ümmetini sâna verdim ey habîb
  cennetîmi anlara kıldım nasîb
  
  yâ habîbim nedir ol kim dîledin
  bir avuç toprağa minnet meyledin
  
  ben sanâ müştâk olunca ey şerîf
  senin olmaz mî dün-âlem ey lâtif
  
  zâtıma mir'at edindim zâtıni
  bîle yazdım âdım ile âdıni
  
  hem dedi kim: "yâ muhammed ben seni
  bilûrem görmeğe doymazsın beni
  
  avdet edûp davet et kullarımı
  tâ gelûben göreler dîdârımı
  
  sen ki mi'râc eyleyûb etdin niyâz
  ümmetin mîrâcını kıldım namâz"
  
  her kaçan kim bû namâzı kılalar
  cümle gök ehli sevâbın bûlalar
  
  çünki her türlü ibâdet bundadır
  hakk'a kurbiyyetle vuslat bundadır
  
  sıdk ile beş vakt olundukça edâ
  elli vaktin ecrin eyler hakk atâ
  
  mâhasal ol anda doksan bin kelâm
  sebk idüp bulduktan encâm ü hitâm
  
  tarfetül-ayn içre ol fahr-i cihân
  ümmühân'ın evine geldi hemân
  
  her ne vâki oldu ise serteser
  cümlesin eshâbına verdi haber
  
  dediler: "ey kıble-i islâmü dîn
  kutlu olsun sâna mîrâc-i güzîn
  
  biz kamûmuz kullarız sen şâhsın
  gönlümüz îçinde rûşen mâhsın
  
  ümmetin olduğumuz devlet yeter
  hizmetin kıldığımız izzet yeter!"
  
  allâhümme salli alâ seyyidinâ muhammedin in
  nebiy-yil ümmiyyî ve alâ âlihi ve sahbihî vessellim.
  
  münacaat
  
  yâ ilâhî, ol muhammed hakkı çün
  şefâat kân-ı ahmed hakkı çün
  
  sidrevü arş-î muallâ hakkı çün
  süluk-i seyr-i âlâ hakkı çün
  
  gece söyleşîlen söz hakkı çün
  gece hakk'ı gören göz hakkı çün
  
  sırr-ı fürkân nûr-i âzam hakkı çün
  kuds ü kâbe merve zemzem hakkı çün
  
  gözü yâşı hakkı çün âşıkların
  bağrı bâşı hakkı çün sâdıkların
  
  aşk odundan ciğeri püryân içün
  derd ile kan ağlayan giryan içün
  
  sıdk ile yolundan kâim kul içün
  hazretine doğru vâran yol içün
  
  şol zaman kim müddet-i ömrü hayât
  âhir ola ere hengâm-i memât
  
  yâ ilâhi, saklagıl îmânımız
  verelim îman ile tâ cânımız
  
  biz günâhkâr âsî mürîm kulları
  yarlıgâyüb kıl günâhlardan berî
  
  kabrimiz imân ile pür-nûr kıl
  mûnisi ğilmân ile hem-hûr kıl
  
  hem dahî mîzânımız eyle sakîl
  cennete girmeğe lütfun kıl delîl
  
  mustafa'ya hem civâr et, yâ kerîm
  cennetü'l-firdevs içinde, yâ rahim
  
  lutf ile göster bize didârını
  nimetinle topla-gıl kullarını
  
  afvedüb isyânımız kıl rahmeti
  ol habîbin yûzü sûyû hörmeti
  
  sâna lâyık kullarınla hemdem et
  ehl-i derdin sohbetine mahrem et
  
  hem süleymân-ı fakîre rahmet et
  yoldaşın îmân makâmın cennet et
  
  yâ ilâhi, kılma bizi dâllîn
  bu dûâya cümleniz deyin âmîn
  
  ümmetinden râzı olsun ol muîn
  rahmetullâhi aleyhim ecmâin...
• vezni fâilâtün fâilâtün fâilün'dür.
• süleyman çelebi, vesiletü'n necat'ı hz. muhammed'in (s.a.v) diğer peygamberlerden fazilet ve mertebece üstün en son peygamber olduğunu anlatmak için 1409 yılında kaleme almışıtr. hz. peygamber'in hayatını;
  
  1- münacat: allah'a yalvarma,
  2- veladet: peygamber efendimizin doğumu,
  3- risalet: peygamber oluşu,
  4- mirac: mirac'a çıkışı,
  5- rıhlet: vefatı,
  6- dua
  
  olmak üzere altı başlık altında 732 beyitle anlatmıştır.
• "kurtuluş vesilesi" anlamına gelmekle birlikte birini imanla tanıştıran kişilere islam'da verilen genel adtır. birine -icbar olmaksızın- kelime-i şehadet getirten kişi, kelime-i şehadet getiren kişinin vesiletü'n necatı olmuş olur.
  
  maruniler yahut diğer arapça konuşan hıristiyan topluluklar bu sözü, anlam itibarıyla, isa için kullanıyorlar mı çok merak ediyorum. yahut birinin imanına vesile olan kişi için de bu deyim kullanılıyor mu acaba. böyle bir şey varsa bu, varaka'nın bu sözü kullanıp kullanmadığını ve eğer kullandıysa hiç onunla paylaşıp paylaşmadığını araştırmayı gerekli kılar.
• küçükken camide dinleyince adamın tekinin böğürmesi gibi gelirdi. halbuki sözlerini bilerek dinleyince ne kadar güzel.
  
  benim için süleyman çelebi osmanlı medeniyetinin ne kadar güzel kısmı varsa hepsinin toplamıdır.
  
  tevhid bahri çok güzeldir, müslüman inanışını bu kadar kolay ve çabuk toparlayabilen bir şiir var mıdır?
  
  merhaba bahri ayrı bir güzeldir, umutsuzluklara umut olarak gönderilene ne kadar güzel bir övgü.
• (bkz: #22785387)
• merhaba bahri kısmını ismail coşar hocadan dinlemek ayrı bir tat verir,mest eder, düşündürür...
  
  http://www.youtube.com/watch?v=vnmshk0pe_o
• mevlit - tam metin
• (bkz: süleyman çelebi)
• süleyman çelebi'nin, güftesi anlaşılmadığı için halkımızca kuran muamelesi gören eseri. bestesi de beni pek açmadığından, mısır usülu kuran okuyan "kâri"lerin sahne alacağı ana kadar zaplama sebebi.