beşliler çemberi

• (bkz: bes cember kitabi)^*
• ozellikle cazda, kadansa dogru giderken (muzisyen olmayan okuyucularimiz icin: parcanin sonuna/ veya son hissi verilmesi gereken yerlerine yaklasirken) basin yapabildigi bir hareketlilik olarak duyulacaktir.ii v i'in daha genis halinden bahsedicem yani.
  
  mesela do major tonunda olsun parcamiz:
  
  e(mi), a (la), d (re), g(sol) , c(do)
  ki burada g'e kadar olanlar icabinda minor akor da olabilirler.
  
  tabii asla unutmayalim, octave equivalence benzeri bir prensip burada bas varsayim. yani hersey bir oktav icine tikistirilmis durumda, beslilerin acik oldugu durumla esdeger sayildigi icin bu durum. yaani hep 5'li cikis veya inis yok, 4'lu inis(cikis) ve 5'li cikis (inis) gibi gidiyor pattern.
  
  bunun ii v i'in daha genis hali olduguna dikkat cekerken, isterseniz kaliplari ii v (i=ii) v i... diye dusunebiliriz, veya istenirse v/ ofv/ofv/ofv/ofv, v/ofv/ofv/ofv .... v/ofv, v, i ... diye de dusunebiliriz diyorum. ikisi de malumunuz ayni sey.
  
  hatta ve de hatta canimiz sikildi bu cok kuralli oldu, bunun kuralini bozalim yamultalim cesitlilik olsun, veya daha advanced nedenlerden oturu (melodide olan sesle alttaki akorun cakismasi/ catismasi, ustteki solonun enteresanligi vs..) bazen bu akor sesleri, besliler cemberi prensipte ayni kalmak uzere tritone substitution'a ugratilabilir. bunun ornegini de surada gorebiliriz:
  
  (bkz: #3533290)
  ki 5. maddede yazmis ct, flat five substitution adi ile (sasirmayiniz) ama ben biraz daha acayim anlasilsin diye:
  
  e-a-d-g-c yerine
  e-eb-d-db-c
  
  kullanildigi bir durumda, hem kromatik inen bir bas cizgisi yaratilir, hem de tutarli bir substitution pattern kullanilmis olur. (yalnizca cift sayili siraya denk gelen akorlar falan gibi)
  
  tersini dusunelim:
  bb-a-ab-g-c
  
  sanirim bu da teorik olarak olur, ama sanki daha az tercih edilir, cok mantikli bir nedeni vardir, cunku kim kimin ii'si onun ayari kacmistir, c'ya gelindiginde olay kopar. hem bb hem ab yerine yalnizca ab olursa belki sok daha yumusak olur, neopolitanlik iliskisi ile olay tatliya baglanabilir sanirim. caz icin tam emin degilim aslinda yine bundan. klasik olsa idi augmented sixth iliskisi diyecektim.
  
  not: bas gitar icin, olayi soyut bir konumdan daha somut bir konuma getirmek icin, suraya goz atilabilir (sayfanin sonunu hedefleyin):
  http://www.demirhanbaylan.com/…leri/tm_diziler.html
  
  gereksiz not: kucuklugumde (epey kucuktum, okuma yazmadan az sonraydi) annemin otobuste zorla ezberlettigi kalip olmanin cok otesinde bir anlami oldugunu sonradan anladim bu cemberin muzikte. caz kafasi olan klasik muzisyenlerle olmayanlari (pratiklik lazim cazda aslinda kisaca) kucuk yasta ayirabilmek gibi bir ozelligi de var dogal olarak sanki, diye de dusunuyorum.
• (bkz: circle of fifths)
• mükemmel beşlilerin mükemmel çemberi, arıza dedektörü. her daim mesafeli de olsa samimi, caz yapmak isteyenlere birebir, her devrin adamı. (bkz: a perfect circle)
• (bkz: #55781417)
• burada güzel bir web tool'unu bulabileceğiniz çember. gamını ve anahtarını seçiyorsunuz, ona göre çiziyor.
  
  http://randscullard.com/circleoffifths/
• (bkz: 5'li çemberi)
  
  bugün biraz nedir ne değildir ona kafa yordum.
  
  basit olarak pratik bir arıza bulma yolu diyebilirim.
  
  türkçe herhangi bir video yok, gam bulma ile ilgili belki şu video işini görebilir.
  
  konumuza geri dönecek olursak, abi, inanmayacaksın, izlemediğim ingilice video kalmadı, bir ara ispanyolca bişeyler izledim, ama, yok, çok acayip bir konu bu beşliler çemberi. biri grafikle anlatıyor bir bok anlamıyorsun, diğeri elleriyle gösteriyor ne diyor bu abi diyorsun, oturmuyor kafanda.
  
  oturdu mu peki şimdi diye sor bana, yoo, bir gün oturur belki.
  
  yüzyıllık yalnızlık kitabı gibi bir şey bu, allah düşmanımın başına vermesin...
  
  ben internetin derinliklerinden bir video buldum sana, gitar için elbette, animasyonlu, gitarlı, tablı bir şey, bin görüntülenmesi bile yok ama valla başarılı. al bakalım.
  
  anlayan varsa bir anlatmayı deneyebilir, yine anlamam ama olsun, çok iyi anlıyor gibi yaparım, oscar ödülüm bile var.
• müzikte tonla şey var buda onlardan biri ama
  
  sanıyorum her şeyi teoride oturtmak 0'dan c2 goethe sertifika almaktan zor, ne kadar enstrumana hakim olsanda. (bkz: govan) gibi oturtmaktan bahsediyorum.
  
  teoriye uydurmaya kalkarken, ritim duygumun an an kaybolması, özgün melodi yapamamam vb. sanıyorum yola en baştan teorilerle çıkmak varmış. ?santana, paco bunlarda teori ile mi çıktı diye sormuyor değil insan.
  
  sesleri ezbere biliyorsanız duygunun götürdüğü yere gitmek lazım.
  
  şey edin ama çokte şey etmeyin diye öğüt verdiğim çember.
• 1973’te (bkz: leonard bernstein) bu fenomeni harvard’da gerçekleştirdiği bi performans sırasında açıklıyor.
  
  ayrıca (bkz: coltrane changes)
• tampere sistemde tüm majör ve minör tonaliteleri bir daire biçiminde beşli aralıklarla her 2 tarafa da açılan 12 eşit dilimde, 24 başlıkta arıza işaretlerini (diyez ve bemole göre) gösteren çember.
  
  ilk kez j.j. froberger 1697'deki (bugün kayıp olan) hypnomea musica'da bir canzone'de sergilemiş, j. mattheson'un 1719'daki exemplarische organisten probe'sinde 10 deneysel parçasındaki tüm tonalitelerde modülasyonlarla önrekler vermiş, onun 1735'teki kleiner generel-bass-schule'sinde ve g.a. sorge'nin 1747'deki vorgemach der musicalischen compositio'da öncekileri eleştirerek yaptığı, 24 dilimli, notalı quintenzirkel'i (circle of fifths) günümüze kalmıştır.