beyaz avustralya politikası

• beyaz olmayan (avrupa yahut britanya kokenli olmayan) gocmenlerin avustralya’ya gelmesini engelleme amacli politikadir.
  gorsel-1
  
  ingiliz milletler toplulugu^*, a.b.d., belcika, fransa, almanya gibi ulkelerde xx. yuzyil basindaki manzara cok farkli degildi zaten. malum-u aliniz, insanciklarin sergilendigi hayvanat bahceleri filan vardi bu tek disli medeniyet besiklerinde.
  gorsel-2
  
  avustralya’da gocmenlere donuk irkci politikilar, yasa olarak 1901’de (bkz: immigration restriction act of 1901) uygulamaya konmus, 1950’lere kadar tamamen, 1970’lere kadar da kismen uygulanmistir.
  bu baglamda ikinci dunya savasi yillarinda, basbakan john curtin ak gogsunu yedi duvele karsi gererek “bu memleket ilelebet, buraya baris icinde britanya irkinin guney denizlerindeki ileri karakolunu tesis etmek icin gelenlerin nesline yurtluk etmeyi surdurecektir” diye buyuruyordu.
  gorsel-3
  
  1901 yilindaki istatistiklere gore avustralya’da yasayan halkin yuzde 98’i avrupa kokenli, “temiz” derili, britanya gelenek ve torelerine uyumlu idi. (yerli aborijin halk hem kiyima ugramisti, hem de hayvan cinsinden goruldugu icin insani nufus istatistiklerinde sayilmazdi).
  gorsel-4
  
  1850’lerde ise avustralya’ya cinli madenciler, altin arayicilari gelmeye basladi. cinlilerle beyazlar arasindaki surtusmeler (ziyadesiyle beyazlarin irkci saldirilari demek daha dogru), avustralya’daki irkci kalkismalarin ilk koklerini olusturdu. sayilari kisa surede 50 bine varan cinli gocmenleri onlemek icin ek vergiler yururluge kondu. sahada ise tartismalar, kavgalar, hatta catismalar eksik olmadi.
  gorsel-5
  
  1900’lere dogru tarimsal uretimdeki ilerlemeler ile paralel, ozellikle seker kamisi (bkz: şeker/@sekundant) tarlalarinda calistirilmak uzere adalilar (pasifik adalari’ndan) getirildi. bu gariban irgatlar (yahut yari koleleler) de, cinli ameleler gibi, oldukca az masa talim edip sukrettiklerinden beyaz avustralyali iscilerle surtusmeler surup gitti.
  gorsel-6
  
  bu donemde “beyaz avustralya politikasi”nin yasalasma sureci; irkci beyaz isci kutlelerin, bu kutledeki homurtulara kulak veren halk dalkavugu sendika orgutlerinin, ve bunlarin lobi etkinliklerinin itkisi ile hiz kazandi.
  gorsel-7
  (hala da avustralya’da irkciligin basini pacavrali isci sinifi, yoksul kutleler ceker. kimi gozbagci sendika orgutleri yabanci iscilere, gocmenlere, ithal urunlere karsi kiskirtici cagrilar, etkinlikler yurutur. eylem koyar)
  gorsel-8
  1901 civarinda londra’daki devletluler ise daha farkli hesaplar icinde, yasalasan irkci gocmenlik politikalarindan cok da hosnut degilmistiler. imparatorluk tebaa’sinin ayrismasina (boluculuk gibi etkileri olacagini dusunduklerinden, belki etnik akimlarin milliyetci ayrimciliklarin alevlenebilecegini, bagimsizlikci reaksiyonlarin tetiklenebilecegini hesapladiklarindan) karsi cikiyorlardi, ama ufak tefek duzenlemeler disinda cok da ses etmediler.
  
  mamafih, avustralya’nin sanayilesmesi, imari, diger beyaz adam ulkelerine gore daha gec gerceklesti. dahasi, goc veren ulkelerle aradaki mesafe cok fazla oldugundan, buraya gocler almanya’dan a.b.d.’den daha geriden ve yavas ilerledi.
  gorsel-9
  
  yine de sanayilesmeyle birlikte goc ivmesi artinca, gocmenlik kabul kosullari da zorlasmaya basladi. irkci gorunmemeye ozen gosteren avustralya devletluleri, beyaz olmayan gocmenleri engellemek adina “okuma yazma bilme sarti” diye birsey uydurdular. once bu sarti sert bir ingilizce sinavi ile uygulamayi dusunduler, ancak zenciler, hindistanlilar, japonlar bu sinavi gecebilir diye endiseleniyorlardi. bunun uzerine, sinavi “dikte” olarak uygulamaya basladilar. (bkz: dictation test)
  gorsel-10
  
  dikte sinavi, devlet memurunun gocmene okudugu “herhangi bir” avrupa dilindeki cumlelerin gocmen tarafindan kagida yazilabilmesi esasina dayaniyordu. asil guzellik, elbette uygulamada idi. bekçi murtaza’lar, tipini begenmedikleri esmerleri, cekikleri elemek icin ozel pustluklar yapiyorlardi. kara yagiz bir maltali’yi kovmak icin flamanca, yahut cok-dilli bir baska gocmene gaelce sinav yaptiklari kayitlara gecmis. bu sinav yalniz sinir kapisinda ayak basmak isteyenlere degil, hali hazirda yerlesik olan isi gucu bulunan yabancilara da uygulaniyordu. avustralya’da yasadiginiz ilk bes yil boyunca her an (tekrar sinava tabii tutulmak da yasaldi) sinava alinip, gecemediginiz takdirde ulkeden kovulabilirdiniz. nitekim, 1909’a kadar sinava alinan 1,359 kisiden yalniz 52’si sinavi gecebildi. 1909’dan sonra sinavi gecebilen olmadi.
  gorsel-11
  
  ii. dunya savasi sonrasi ozgurluk devinimlerinin canlandigi yer kurede, avustralya da yavas yavas modasi gecen irkci politikalari hafifletmeye baslamisti. filhakika, sanayiinin gelisimi, artan enerji, isgucu, pazar gereksinimleri kapinin kilidini zorluyordu. isci partisi hukumeti doneminde buyuk baraj projeleri yardimiyla kapilar beyaz olmayan gocmenlere aralandi. degisen paradigmanin getirisi ile, gerici yahut liberal hukumetler de (belki de guney afrika cumhuriyeti gibi olmamak adina) eski soylemlerini yumusatip guncellendiler, asyali ogrencileri, ihtiyac duyulan alanlardaki nitelikli gocmenleri, guclenen isci sinifinin hak pazarlik gucune karsi bir arac olarak kullanmaya gayret ettiler. (turkiyeli gocmenler de 1967’den baslayarak, iki devlet arasi anlasmalar yoluya "avusturalya gurbeti"ni tadmis oldu) nihayet 1973’te solcu basbakan gough whitlam, gocmenlik burosunun gocmen basvurularini degerlendirirken irki tamamen goz ardi etmesi geregini yasalastirdi. boylece beyaz avustralya politikasi resmi olarak devreden kalkmis oldu.
  gorsel-12
  gorsel-13
  
  yasal olarak ortadan kalksa da, beyaz avustralya politikasi 2000’lerin ortasinda cronulla saldirilari (bkz: aralık 2005 avustralya ırkçı saldırıları) ile meyve vermeyi surdurdu. 90’larda ve 2000’lerin buyuk bolumunde asyalilari hedef alan (cogunlukla mustakil) vakalar yasaniyordu. 2010’lardan baslayarak musluman / ortadogulu karsiti vakalar, saldirilar, kampanyalar hiz kazandi. teknelerle gelen multecileri (bkz: boat people) geri yollamak, irkci gururu gidiklanan pacavrali kutlelerin coskulu alkislari arasinda, ic politikada onemli bir arac olmaya basladi.
  gorsel-14
  
  yararlanilan kaynak: wikipedia, gorseller icin muhtelif internet siteleri