condottiere ^*

• ortaçag ve rönesans italyasında bir tür paralı asker
• 14.yy'in ortasindan 16.yy'a kadar italyan devletleri arasinda cikan savaslarda carpismak uzere tutulan parali askerlerin liderleri.
• bazen para alıp savaştıkları kentleri ele geçirdikleri de olur. bunun en önemli örneklerinden biri de, bir condottiere iken urbino'yu ele geçiren ve dükalık yapan federigo da montefeltro'dur.
• condottiere'likten hükümdarlığa yatay geçiş yapanlardan biri de hizmetinde olduğu ailenin soyu tükenince milan'ı eline geçiren francesco sforza'dır. daha sonra bu arkadaşın biraderi ludovigo sforza fransızları ülkeye çağırarak ortalığı fena karıştıracaktır.
• (bkz: ghibellino)
  (bkz: guelfo)
• zamanında ingiliz sir john hawkwood italya'ya gelerek bu işten çok ekmek yemiştir. malum o dönemde bir çok şehir devleti vardı ve sir parayı veren düdüğü çalar mantığıyla sürekli taraf değiştiriyordu. floransa'da condottiere masrafının inanılmaz derecede artması tahvilin ve dolayısıyla tahvil borsasının icadına yol açmıştır. amına kodumun fed'i faizleri düşürdü veya arttırdı diyorsak, biraz da bu condottiere denilen ibneler yüzündendir.
• (bkz: paralı asker/#36824706)
• italyan şehir devletleri ve bunların arasındaki savaşlardan çok ekmek yemiş hatta siyasi olarak güçlü konumlara gelmiş, yetmemiş şehirlerin başına geçebilmiş paralı asker liderlerinin genel adı. çamurluğun kompedanıdırlar, tahmin ettiğiniz gibi güvenilmezdirler. yaptıkları pisliklerin hangi birini yazalım bilemiyorum. öyle ki farklı saflarda olduğu halde, saaş üzerine bahis oynayıp şike yapanları bile mevcuttur. niccolo machiavelli'nin pek sevmediği ve karşısına alternatif gösterdiği sistemdir. bu alternatiflerden biri osmanlı yeniçeri ordusudur.
• condottierelerin bulunduğu döneme çağdaş olan niccolo machiavelli şiddetle condottierelere karşı çıkar.
  
  --- spoiler ---
  
  paralı askerler veya yardımcı ordular işe yaramadıkları gibi tehlikelidirler de. bir prens devletini paralı askerlere dayandırırsa hiçbir zaman istikrarlı ve güven içinde olmayacaktır; çünkü bu askerler dağınıktır, hırslıdır, disiplinleri yoktur ve sadık değildirler; dostlarıyla cesur, düşman karşısında ise korkak davranırlar; ne tanrı'dan korkarlar ne de insanlara sadıktırlar; saldırı ertelendiği sürece yenilgi de ertelenebilir; barış zamanında prens paralı askerler tarafından soyulur, savaş zamanında da düşman tarafından. bütün bunların nedeni, paralı askerleri savaş alanında tutan tek şeyin bir miktar maaştan başka bir şey olmamasıdır, bu da prens uğruna ölmek istemeleri için yeterli değildir. onlar sadece prens savaşta değilken onun askerleri olmak isterler, savaş başladığı zaman ise ya kaçarlar ya da çekip giderler. bu konuda kimseyi ikna etmekte zorluk çekmemek gerekir; çünkü italya'nın mahvolmasının başlıca nedeni, yıllar boyu paralı askerlere güvenmiş olmaktan başka bir şey değildir. paralı askerler birkaç başarı elde ettiyse ve kendi aralarındayken cesur göründüyse de yabancılar italya'ya girer girmez gerçek yüzleri ortaya çıktı. öyle ki, fransa kralı charles'ın italya'yı ele geçirmesi için tebeşirden başka bir şeye ihtiyacı omladı. italya'nın ele geçirilişinin nedeninin günahlarımızda yattığını söyleyenler doğru söylüyordu; ama o günahlar onların düşündükleri değil, benim burada açıklarımdır. bu günahlar prenslere ait olduğu için acısını çekenler de yine kendileri oldu.
  
  kaynak: niccolo machiavelli, prens, s. 61, remzi kitabevi
  --- spoiler ---