geç dönem ağır bombardıman

• yaklaşık 4,1 milyar yıl ile 3,8 milyar yıl önce, dünya oluştuktan bir kaç yüz milyon yıl sonra yaşanmış ve iç güneş sistemindeki tüm gezegenleri; merkür, venüs, dünya, ay ve mars'ı etkilemiş yüksek sayıda gökcisminin (asteroid ve kuyruklu yıldızlar) bu kayalık gezegenlere "yağması" olarak bilinen dönemin adı. literatürde late heavy bombardment olarak geçmektedir.
  
  bombardımanın, iç güneş sistemindeki kayalık gezegenlerin kütlesinin artışında etkisi olduğu da düşünülmektedir. ayrıca dünya'daki suyun yaklaşık 10% kadarı da bu dönemde dünyaya düşen kuyruklu yıldızlardan gelmiştir. kalan su miktarının büyük çoğunluğunun aynı dönemde dünyaya düşen asteroidlerden sağlandığı sanılmaktadır.
  
  bombardımana ilişkin ilk doğrudan kanıtlar ay yüzeyinden toplanan parçalardan elde edilmiş olup üzerinde bir miktar tartışma olsa da diğer kayalık nesnelere dair gözlemler, tarihlendirme bir kaç yüz milyon yıl farklılık gösterebilse bile bombardımanın gerçekten yaşanmış olduğuna işaret etmektedir.
  
  (bkz: asteroid kuşağı)
  (bkz: kuiper kuşağı)
  (bkz: oort bulutu)
• güneş sisteminin evrimine dair sunulan nice modeline göre, özetle, gaz devlerinden jupiter ve satürn'ün ilk bulundukları yörüngeler, bugünkü yörüngelerinden çok daha içerideydi ve gaz devleri birbirlerine daha yakındı. jupiter'in büyük kütlçekimi etkisiyle dışarı doğru itilen satürn yüzünden uranüs ve neptün'ün yörüngelerinde oluşan düzensizlik, daha dış kısımlarda bulunan binlerce gezegenimsi cismin de yörüngelerini saptırdı ve yörünge evrimi milyonlarca yıl sürerek bugünkü formuna erişti. bu sırada şu an neptün'ün ötesinde bulunan cisimlerin yoğunlaştığı bölgedeki diğer gökcisimleri, özellikle jupiter ve satürn'ün dev kütleçekimleri sebebiyle iç güneş sistemine doğru çekildi ve merkür-mars arasına bugün kuiper kuşağı ve oort bulutu denen bölgelerdeki nesneler yağmur gibi düşmeye başladı.
  
  geç dönem ağır bombardımanın oluşum sebebi tam olarak bilinmese de, güneş sisteminin evrimini açıklamaya çalışan nice modeli, şu an bombardımanın da en çok kabul gören açıklamasını yapmaktadır.