senkron motor

• çalıştığı alternatif akımın frekansına denk bir açısal dönüş hızı olan motor
• (bkz: gang bang)
• bunun bir de elektrik enerjisi uretebileni var:
  (bkz: senkron jenerator)
• (bkz: asenkron motor)
• senkron makinenin çalışma ilkesi iki farklı çalışma türü için açıklanabilir; bunlardan birinde makine generatör, diğerinde ise motor olarak çalışır.enerji dönüşümleri birbirine zıt yöndedir. makinenin çalışması için var olması gerekekn büyüklükler farklıdır fakat her ikisinde de gereken ve ortak olan manyetik akıdır. generatör çalışma işletme şeklinde manyetik alan kutup sargısınıın bulunduğu makinenin hareketli parçası olan rotorda üretilir. kutup sargısı doğru akımla beslenerek hava aralığında zamana göre değişmeyen, genliği sabit olan doğru manyetik alan meydana getirir ve bu alan rotorun döndürülmesi ile statora yerleştirilmiş sargının düzlemlerinden değişik açılarda geçer ve gerilim endükler. bu sargıda endüklenen gerilim alternatiftir yani zamana göre değişir.motor çalışma ise makinenin elektrik enerjisini kullanarak, manyetik alan yardımıyla mekanik enerji üretmesidir.gereken elektrik şebekeden çekilir. manyetik alan ise generatör işletmesindeki gibi rotordaki kutup sargılarının doğru akımla beslenmesi ile elde edilir. makinenin motor çalışabilmesi için şebekeden çekilen elektrik akımının stator sargılarında dönen manyetik alan meydana getirmesi gereklidir. sargılar kaç fazlıysa o kadar fazlı akım uygulanması gerekir. böylece elde ediln manyetik alanın dönme hızı ile içinden doğru akım akan kutup sargılarının dönme hızı eşitlenir. iki döner alan beraber hareket ederler. bunun sonucunda elde edilen kuvvet rotorun sürekli senkron devir sayısında kalmasını sağlar. böylece makine şebekeden çektği elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştürür...
• senkron makinalarda senkron motor olarak çalışma %10'luk bir bölümdür (senkron makinalar %90 generatör olarak kullanılır).
  çalışma esnasında üzerine allah ne verdiyse sürekli bir şekilde yükle yapmışsak stator döner alanı ile uyarma işini gerçekleştiren rotor kutuplarının manyetik alanı birbirinden kopar, bu da senkronizmadan kopmadır ve sonuçta motor durur.
  hoştur, çünkü senkron motor hiçbir zaman "yanmaz", sadece durur ve de üzerine (motor mili) aldığı yükü sakince bırakır. asenkron motorda ise bu hadise içler acısıdır, bırak üzerindekini salıvermeyi tüm yüke abanır akabinde yanık bobinlerdeki iğrenç vernik kokusu yavaş yavaş etrafı sarmaya başlar.
• asenkron motorlarla arasındaki en önemli fark 2 ayrı manyetik alana sahip olmasıdır. rotor uyarma devresiyle, stator 3 fazlı şebekeyle enerjilendirilir ve oluşan iki manyetik alan, tıpkı zıt kutuplu iki mıknatısın birbirini çekmeye çalışması gibi birbirini takibe başlar. bu şekilde rotor hareket eder. rotor sürekli statoru kovalar lakin bir türlü yakalayamaz ki hareketin temeli de budur.
  
  3 şekilde yolverme işlemi yapılabilir bunlar;
  -senkron yolverme: yumuşak kalkış sağlar, söndürüm sargısız motorlarda uygulanır. uyarma sargısı doğru gerilim ile beslenir ve endüvi gerilimi yavaşça arttırılır.
  -kalkış motoru ile yolverme: söndürüm sargısız motorlarda kullanılır, kalkıştan sonra motor devreden alınabilir.
  -asenkron yolverme: söndürüm sargılı motorlarda uygulanır. uyarma sargısına dokunmadan direk şebekeye bağlanır motor ve asenkron kalkış sağlanır. kalkış anında uyarma sargılarından yüksek akım geçmesini engellemek için uyarma sargı direncinin 5-10 katı bir dirençle kısa devre edilir.
  
  bu tip motorlarda uyarma akımının değiştirilmesi ile etkin ve tepkin güç ayarı da yapılabilmektedir.
  kapasitif durumda etkin ve tepkin güç alınır
  endüktif durumda etkin güç alınır, tepkin güç şebekeye verilir
  omik durumda ise etkin güç alınır, tekpin güç alışverişi gerçekleşmez.
• özellikle gamak motor malzemesi kullananlar bilir üretiminin %98 i asenkron motorlardır.
• kapasitif olarak da çalışma özelliğine sahip asil motordur. rotoruna uygulanan uyarma akımına bağlı olarak kapasitif çalıştırdığımız senkron makinemizi bir yandan bizim mekanik enerji ihtiyacımızı karşılar bir şekilde çalıştırırken (motor çalışma durumu) aynı anda da reaktif güç kompanzasyonunda kullanabiliriz. bunu yapmak için rotora uygulanan uyarma akımını, makine kapasitif çalışma bölgesine geçene kadar arttırmak gerekir.
  
  yine de belirtmek gerek, endüstride kullanılan elektrik motorlarının kabaca %90 kadarı asenkron motorlardır. senkron makineler daha çok elektrik enerjisi üretiminde generatör olarak kullanılır. motor olarak kullanımları yaygın değildir.
  
  edit: düzenlendi