hesabın var mı? giriş yap

  • yemek yapiyorsun, yiyorsun, artiyor, sonra onu yemek istemiyorsun mesela tekrar. baska bir sey cekiyor canin. iste oyle zamanlarda, artan yemegi bir kaba bosaltip, buzluga attiginda, istersen bir hafta sonra cikarip isit ye tadi degismiyor. hem cope dokmemis oluyorsun, hem ayni yemegi yapmak icin tekrar ugrasmiyorsun.

    yalniz bu dondurup, sonra isitip yedigimiz yemek yine artarsa, o zaman tekrar dondurmuyoruz. bir yiyecek bir kere dondurulur, bir kere cozdurulur. ikincisi olmaz. deli gibi mikroorganizma urer, zehirlenmeye kadar gider, tehlikelidir.

    ek: queen of the damned uyandirdi. ufak kaplara bolup dondurursan en temizi, diyerek... yemin ediyorum aklima gelmemisti bu. her seferinde ''tekrar donduramam, o yuzden hepsini bitirmeliyim'' diye kendimi paraliyordum. gerizekaliysam demek ki...

  • benim rick and morty hakkında bi şansım bi de şanssızlığım var. bu diziyi aslında ilk yayınlandığında izlemeye başlamıştım ama nedense bi ısınamadım o dönem. sanırım ikinci sezonun ortasında da bıraktım. dördüncü sezon finalinden sonra bi arkadaşım çok söyledi izle artık diye ama onu da yapmadım yaklaşık iki yıl kadar. şanssızlığım şu, diziye tekrar başladığımda çok sevdim neden daha önce izlemedim falan dedim, şansım da şu ben bunu diyene kadar beş sezon birikmişti. o nedenle bölümleri peş peşe yutabiliyordum.

    yalnız şimdi geldik beşinci sezon finaline ve ben artık günceldeyim. o bir problem. yine de dizinin yolunu yıllarca gözlediği için beklentisi artan insanlar gibi değilim. mesela beşinci sezon genel olarak bozdu denmiş ama bunun çoğunlukla beklentiyle alakalı olduğunu düşünüyorum ben. şimdi genel olarak bu sezon nasıl olmuş bir bakalım.

    --- spoiler ---

    rick and morty aslında episodic bir dizi. yani her bölüm temelde birbirinden bağımsız. bu da dizinin yapımcılarına çok büyük bir özgürlük sağlıyor ki bin beş yüz tane paralel evrenin anlatıldığı bir hikayede 5 sezon boyunca tutarlı kalmanız hayli zor. aklınıza gelen her uçuk kaçık fikri istediğiniz gibi yazamazsınız çünkü böyle olursa izleyici tutarlılık peşine düşer. episodic yöntemde ise space beth ve evil morty gibi hikayeler olsa da bölümün mantığı pek sorgulanmaz.

    beşinci sezonda ise bu yapıda değişikliğe gitmişler ve sezonun başında bile sezon sonuna işaret eden diyaloglar eklemişler. mesela south park da episodic bir diziyken son yıllarda sezona yayılan hikayeler anlatmaya başladı ve açıkçası çok farklı bir tat yakaladılar orada. benzer bir durumun rick and morty için de geçerli olduğunu söylemek mümkün.

    ancak bunun sebebi finale kadar hikayeyi biriktirip patlama yaratmak değil, daha çok fanların isteğini karşılamak. çünkü reddit'e falan bakarsanız evil morty ve rick'in geçmişi gibi konularda çok fazla teori üretildiğini görebilirsiniz. bu da haliyle bir merak oluşturuyor ve dört sezonun ardından herhangi bir cevap alamayınca fanlar huysuzlanmaya başlıyor. bu nedenle beşinci sezonda tıpkı rick'in morty'e yaptığı gibi hafıza cihazını uzatıp al çok merak ediyorsan öğren demiş gibi bir hava var. bunu söyleme nedenim de bölümde rick'in geçmişi ve citadel konusunun çok hızlı geçilmesi. yoksa isteseler bundan milyon kat daha epik bir bölüm yapabilirlerdi.

    bu sezonun bir diğer farklı noktası da derinlik mevzusu. ilk dört sezonda rick'in yaptığı tüm çılgınlıkarın aslında duygusal dünyasını kontrol edememesinden ya da bazı şeylerden kaçıyor olmasından kaynaklandığını bize ince ince sezdiriyorlardı. (bkz: pickle rick) ayrıca beth ve jerry'nin ilişkisi de uzay temalı bir komedi dizisi için fazla depresifti. bu sezonda ise bu derinlik biraz azalmış durumda. mesela wubba-lubba-dub-dub'un anlamını öğrendiğimiz diyalog ya da rick'in unity'den ayrıldıktan sonra garajında yaptıkları sayesinde dizi insanın karanlık yönleri üzerine keşfe çıkıyordu. bu sezonda ise bir kaç kısım hariç böyle bir durum söz konusu değil.

    dizi bu alanda biraz eksilmiş olabilir ama yaptığı zekice espriler tüm hızıyla devam ediyor. mesela birinci bölümde rick'in şarapları yıllandırmak için açtığı portaldan, morty'e yardım etmek için geçen herşeyden habersiz karakter ve ondan sonra başlayıp her bir saniye yükselen değişim çok zekice planlanmış. bir de diğer sezonların üzerine ekleme yapmıyor olsa da decoy family konusu ve bu meselenin her bir adımda daha da tırmanması çok güzel işlenmiş diyebiliriz.

    --- spoiler ---

    sonuç olarak yine kendisini çok hızlı bir şekilde izleten, takip ederken eğlendiren her ne kadar dizinin yapımcıları bu konuda biraz gönülsüz olsa da rick'in geçmişi ve evil morty hakkında çok şey öğrendiğimiz bir sezon oldu bu.

    bir de son bir not olarak şunu söylemek istiyorum. evet bu sezon genel olarak çok derin değil dedik ama rick ve bird person'ın merkezde olduğu sekizinci bölüm bence çok değerli. hatta insana baya öğüt veriyor bile diyebiliriz. mesaj da şu; insanın hayatında bird person gibi arkadaşlar kolay kolay karşısına çıkmıyor. birbirinizi anladığınız, değer verdiğiniz insanlar varsa arkadaşınızın değerini arkadaşınız olarak bilin. kendi kaçış isteğinizi ve geçmiş travmalarınızı bu insanlara yansıtıp arkadaşlığınızı bok etmeyin. çünkü hayat boyu sürecek arkadaşlıklar herşeyden önemlidir ve böyle insanları kaybederseniz (ki zaten ömrü hayatınızda kaç tane böyle arkadaşınız olacak) çok pişman olursunuz diyor. ki bölüm başına yirmi dakika süren garip şakaların havada uçuştuğu lazerlerin falan patladığı bir dizi için az şey değil bu.

  • eliyle değil ama diliyle ölüme sebeb olmuş biri olabilir.

    gezi parkı olaylarında öldürülen 6 kişinin katilleri bu kadının "üstüme işediler, beni dövdüler" iftiralarına da inandılar, hırslandılar. ali ismail korkmaz'a atılan o son tekme, vurulan o son demir sopa belki de bu kadın ve çocuğu için vuruldu.

  • rakip firmadan teklif alıp etik olmadığı için reddettikten bir ay sonra küçülüyoruz bahanesiyle işten çıkarılan çalışandan daha iyi hissediyordur şu anda.

    edit: imla.

  • bu uygulama denizi temizlemek ya da kökten bir çözüm bulmak için yapılmıyor. şu anda özellikle deniz tabanının dışarısıyla bağlantısı kesildiği için doğal olarak oksijen miktarı da ciddi oranda azalmış durumda. bu yüzden deniz dibine oksijen verilerek canlıların ayakta kalabilmeleri sağlanıyor. bakan da almış eline bir cihaz denize indiriyor -ki senin neyine? o da ayrı mesele.
    keşke burada boş boş yazmak yerine, bu tür uygulamaların nerelerde ne için yapıldığını teknik olarak açıklayacak ve ne derece işe yarayabileceğini tartışacak insanlar olsa.

  • önce lümpenlik ardından sınıf bilincinin dini aidiyete tahvili

    batıda da sanayi devriminin başlamasının ardından kırsaldan kentlere akın başlar. seri üretimle beraber, zanaatkarlar işçiye dönüşmüş ve gelirleri düşmüştür. şehirlerde, barınma problemi olan, fakir yığınlar birikmeye başlamıştır. artık şehirlerde yeni bir sınıf vardır: işçi sınıfı.

    ingiltere'de işçi mahallesi

    ingiltere'deki işçiler çok önemli bir talep ile gelirler: çalışma saatlerinin sekiz saat ile sınırlanması.

    sekiz saat çalış. sekiz saat dinlen. sekiz saat eğlen

    bu, 1. sosyalist enternasyonalin de en önemli talebi olur. firavunun kölelerinden beri en önemli işçi hakkı, boş zamandır. nitekim musa, insanlara şabat gününü müjdelemiştir.

    19. yy kapanıp, 20. yy başlar iken, işçiler, çalışma sürelerinin sekiz saat ile sınırlanması için eylemler yapıyordu.

    8 saat yürüyüşü

    20. yüzyılın başında işçilerin boş zamanı, ideolojilerin kendilerini tanımladığı bir alan haline geldi.

    misal nazi almanyası'nda, kraft durch freude (neşeden gelen güç) isimli bir devlet kurumu kurulur. bu kurum, işçiler için tenis kursları düzenlemekte, işyerlerinde işcilere dans ve tiyatro dersleri vermektedir. tahmin edersiniz ki bunların hepsi aslında birer küçük burjuva alışkanlığıdır. ve aslında fakir ve eğitimsiz yığınları, kültürel olarak orta sınıflaştırma çabasıdır.

    dans dersi

    sscb'nin en ünlü, bas bariton vokali leonid kharitonov, aslında kaynak ustasıdır. işçi korolarından yükselmiş, işçi korosu yetersiz kaldığında ise moskova konservatuarına yönlendirilmiştir.

    leonid kharionov

    amerika'da ise hollywood iş başındadır. benim ilk aklıma gelen film, piknik. bu filmin yarım saatinde kadrajda bir piknik sepeti vardır ve izleyicilere piknik sepetinin nasıl hazırlanacağı öğretilir. yine ikinci dünya savaşı sonrasındaki amerikan mecmualarına bakarsanız, "tekne almanın püf noktaları" gibi konular görürsünüz. bilal'e anlatılır gibi, sandal alırken nelere bakmalı, sandalla denize açılırken nelere dikkat etmeli, denize açılmadan önce ne gibi hazırlıklar yapılmalı gibi bilgiler yer alır.

    piknik

    ortadoğu'da ise aslında daha ilginç bir deneyim vardır. israil ve kollektif tarım köyleri olan kibbutzlar.

    kibbutz

    bu politik aygıtların tümü, aslında o fakir yığınları kültürel olarak orta sınıflaştırma görevini yerine getirmiştir. nitekim, türkiye'de de nazilli dokuma fabrikasının sinema salonu gibi devlet işletmelerinin sosyal tesislerini veya köy enstitülerini bu çerçevede görmek lazım.

    ancak türkiye'nin "ırgata mandolin ne gerek" diyerek geri adım atması var.

    20. yüzylılın ikinci yarısından sonra, köyden kente başlayan göç, lümpen yığınların oluşmasına neden olmuştur. atölyemde çalışan tornacı. delikanlı erzurum'un köyünden gelmiş. sanayi de zaten kadın çalışmıyor. zaten delikanlının mesai saatleri çok uzun. bağlama kursu gibi bir kültürel ihtiyacı da yok. hobiyi geçtim çok daha temel bir soru var: bu delikanlı karşı cins ile nerede tanışacak? becerebildiği tek şey pazar günü kartal sahiline gidip, sahilde yürüyen kızlara " senin amını bızırını yerim" diye laf atmak.

    bunlar önemli farklardır. bir tarafta nazilli dokuma fabrikasında karısını koluna takıp sinemaya giden işçi var. bugün izmir'deki fönlü saçlı cehapeli teyzeler, işte o dokuma fabrikasında karısını koluna takıp sinemaya giden işçilerin kızları.

    diğer tarafta ise kocaeli sakarya düzce şeytan üçgeni var. burası da sanayi bölgesi ama çıkardığı profil, sedat peker ve yeğenleri.

    ***
    sınıf bilinci geliştirmeyen adamlar, müslüman oldukları için ezildiklerini savunur olmuşlardı. geldiğimiz noktada ise alamadığınız her sulu boya, her kamp malzemesi, minik berra'nın göz kamaştırıcı mevlidi şerifine gitmektedir.

    ama ırgatlık o kadar içimize işlemiş ki, yüzyılın başına baktığımızda, gördüğümüz plaj fotoğraflarındakileri istanbul'un kalburüstü takımı olduğunu düşünüyoruz. gerçekten diğer insanların denize girmesini engelleyen şey, maddi olanaksızlıklar mı yoksa kültürel fark mı? ben bundan o kadar çok emin değilim.

    plaj

    --- ırgatın mandolin çalması ---

    bir işçinin, yaptığı işe kendinden bir şey katabilmesi için aynı zamanda kendisini de yeniden üretebiliyor olması lazım.

    alman sanayisi dendiği zaman aklınıza sadece otomotiv geliyorsa yanılıyorsunuz. bunun içinde üretimi gerçekleştirebilmek için kullanılan alet ve edevatlar da yer almakta. würth veya pferd gibi firmaların katologlarını açtığınızda ıncığın cıncığını yapan parça görüyorsunuz. bunlar masaüstünde tasarlanmıyorlar. bu alet ve edevatlar, üretimi yapan, bizzat bu aletleri kullanan ustaların geri bildirimleri ile şekilleniyor.

    dolap beygirine çevirdiğiniz adamdan, ne işe kendisinden bir şey katmasını ne de size geri bildirimde bulunmasını bekleyemezsiniz.

    edit: badim frombillericay türkiye'deki halk evlerini atladığımı hatırlattı. haklı.

  • 93 senesindeki efsane benim.

    önümdeki iki dallama ağlıyordu. arkamdakiler ağlıyordu. yanımdaki çekik tip tip bana bakıyordu. herkesin anası-babası sınıfta. gri önlüğüm ve ceplerindeki iyi ütülenmiş beyaz mendillerimle etrafı gözlemliyordum. annem yanımdaydı. işe gitmesi gerekiyordu. hayır duasını edip öptü ve gitti. her teneffüste çekimser adımlarla kapının önüne çıktığımda milletin annesini görüyordum orada burada. ama benim annem yoktu. gerçi olsa ne boka yaracaktı orası da ayrı. akşam olunca geldi, aldı beni.

    şimdi asıl ağlamama nedenime geleyim. annem ağlamazsam bana kardeş yapacağını söylemişti. ben de ağlamadım tabi ki. eve gitti kardeş yok. kardeşimi sorunca karnenin hepsini beş getirirsen kardeş yapacağım dedi. karne günü eve gittim, yine kardeş yok. bu sefer ikinci sınıfta aynı döngüye soktu. sanırım 4. sınıfta çocuğun ısmarlama bir olay olmadığını öğrendiğimde artık çalışkan bir öğrenciydim. bu vesileyle iyi bir not ortalamasıyla 8 yıllık zorunlu eğitimi bitirdim.

    bu kadın yıllarca pepsi kola şişesine koyduğu siyah üzüm suyunu bana kola diye içirmiş kadın. ben mi aptaldım, bu kadın mı akıllı hala emin değilim. belki ikisi de. *