bei mir bist du schön

• benim için en güzeli, ella fitzgerald'ın söylediğidir:
  http://www.youtube.com/watch?v=hu_kqpsb0js
  
  ikinci dünya savaşı sırasında almanlarla dalga geçmek için yapılan rus versiyonu "baron von der pschik"i şuradan dinleyebilirsiniz:
  http://my.mail.ru/…lnapiramide/video/8297/8317.html
  
  bu da şarkının 26 farklı derlemesi, 24 numaraya dikkat :
  http://www.youtube.com/…ist?list=plb1623637575a7efb
  
  bu da bonus:
  http://www.youtube.com/watch?v=zvyfw1xnz8s
• almancada "yani guzelsin ho$sun da $u ortalik yerde kulagini kari$tirma huyun olmasa.." demek
• swing kids in soundtrack in dan swing tadinda super leziz parca
  
  bei mir bist du schön
  
  of all the boys i've known, and i've known some
  until i first met you i was lonesome
  and when you came in sight, dear, my heart grew light
  and this old world seemed new to me
  
  you're really swell, i have to admit, you
  deserve expressions that really fit you
  and so i've wracked my brain, hoping to explain
  all the things that you do to me
  
  bei mir bist du schoen, please let me explain
  bei mir bist du schoen means you're grand
  bei mir bist du schoen, again i'll explain
  it means you're the fairest in the land
  
  i could say bella, bella, even say wunderbar
  each language only helps me tell you how grand you are
  i've tried to explain, bei mir bist du schoen
  so kiss me, and say you understand
  
  bei mir bist du schoen
  you've heard it all before, but let me try to explain
  bei mir bist du schoen means that you're grand
  bei mir bist du schoen
  is such an old refrain, and yet i should explain
  it means i am begging for your hand
• en basindan soylemeliyim ki bu sarkiya kimsenin sesi ella fitzgeraldinki kadar yakismamistir. bir roportajinda ella "buyukannem ben cocukken bana bu cumleyi soyler ve saclarimi oksardi. yillar sonra bu sarkiyi soylemek benim icin ayri bir haz oldu" der.
  
  ilk kez 1932de abraham bloom un bir operetinde seslendirilmistir. sholom secunda isimli alman-yahudi muzisyen 1938 yilinda sarkinin haklarini 30$a satmis daha sonra sarkinin sozlerini yazan yine alman-yahudi jacob jacobs ile bu parayi yari yariya bolusmek zorunda kalmistir. sarkinin haklarini satin alan andrews sisters yari ingilizce versiyonunu albumlerinde kullanmis, iki ay sonra albumun beklenmeyen bir cikisi yakalamasi uzerine sholom secunda ve jacob jacobs satistan yalnizca 30$ almis olmalarindan oturu isyanlari oynamislardir. ingilizce uyarlamasi sammy cahn ve saul chaplin e aittir.
  
  andrews sisters beklenmeyen basarisini bie mir bist du schon e borcludur ve sarki amerika genelinde hit olur. ancak amerikalilarca uzun sure "buy me a beer mr. shane" yada "my mere bits of shame" sekillerinde telafuz edilmistir. burdan da anliyoruz ki amerikada gerizekalilik genetik.
  
  sarki kisa surede dunya capinda basariya ulasir. rusyada benimsenir. sovyetler birligi jaz orkestrasi sarkinin rusca uyarlamasini seslendirir. kaderin ilginc bir cilvesiyle nazi almanyasinda bie mir bist du schon tam bir hit olur ve simgesel bir boyut kazanir. sarkinin asil bestecisi ve soz yazarinin yahudi olmasinin ortaya cikisi ile tum almanyada sarkinin calinmasi yasaklanir. bundandir ki pekcok ikinci dunya savasi filminde bu sarkiyi filmin biryerinde ozellikle nazi yenilgisi ile ilgili bolumlerde duymak olasidir.
  
  sarki ella fitzgerald guy lombardo nelson eddy benny goodman gibi ustalarca seslendirilir. sarkinin haklarini almis olan kammen firmasi 3 milyon dolardan fazla kazanir.
  
  sarki ustunde hicbir hakka sahip olmayan ve 23 yil boyunca kendini yiyip bitiren bestekar, soz yazarinin vefatinin ve 1961 yilinda kammen ile yapilan anlasmanin sona ermesinin ardindan tum haklarini olumunden 75 yil sonrasina kadar gecerli olmak uzere baska bir firmaya satar. bir nevi mutlu son.
  
  (bkz: caz tarihi)
• "bana göre güzelsin" anlamına gelip cem yılmaz'ın "bu sınırlarda güzelsin o yüzden bence buralarda takıl" teorisini hatırlatan şarkı ismi.
• (bkz: http://ceryan.wordpress.com/2011/08/15/waldeck/)
• esasen almanca değil yidce olduğu için "şön" diye değil "şeyn" diye okunur. ve evet, en bir süperli yorumu ella fitzgerald'a aittir.
• neden schoen degil, shayn dedigini gecen gun tesaduf eseri ogrendim. belki de neden denebildigini demeliyim, esas amac kafiyeyi korumak olsa gerek, ya da olabilir, ama shayn-shein-sheyn olarak da yazilabilen bu schoen derivativinin kokeni yidis imis. kiz arkadasiniza da sheyna diye iltifat edebileceginiz notunu duseyim, vatana millete hayri dokunsun bu trivianin.
• ella fitzgerald ve waldeck yorumlarının da yeri ayrı olmak ile beraber şu yorumuna da bayıldım bu şarkının : http://www.youtube.com/watch?v=lncbdempvoq
  
  ayrıca almanca "sen iyisin de çevren kötü" gibi bir anlama da gelebiliyor bazen.
• bioshock oyununun bir bölümünde karşılaştığım ve shazam'a dinletip bulduğum naif bir andrew sisters parçası.