dogmatizm

• dogmatizmi, dinle ve bilhassa da islamla bağdaştıranlar pek çoktur.
  
  oysa dogmatizm insanda bir zihin halidir(state of mind).
  
  anlaşılması açısından dogmatizmi yüz puan üzerinden değerlendirelim: faraza bir şahsın yüz üzerinden yetmiş sekiz dogmatizm puanı aldığını düşünelim. bunun anlamı o kişi büyük ölçüde çevresince ona empoze edilen değer yargılarını körü körüne kabul etmektedir.
  
  bu kişi eğer,
  
  müslümansa, dogmatik bir müslümandır
  
  hristiyansa, dogmatik bir hristiyandır
  
  museviyse, dogmatik bir musevidir
  
  veya çağımızın en yaygın ve baskın dini olan "bilimsel pozitif paradigma"nın müminiyse, katı bir bilimperesttir. bu noktada pek çok kişinin totoloji halinde söylediği, "bilim, sorgulamayı gerektirir" vs. sözleri geçersizdir. zira o kişi bilimi maddeyi araştırmakta kullanılan bir yöntem olarak değil, katı bir dogma olarak benimsemiştir ve bulunduğu zihin hali başka türlüsüne kesinlikle izin vermemektedir.
  
  devrimizde müslümanları dogmatizm ile itham edenlerin neredeyse tamamı, başka dogmanın fanatikleridir. kendilerinin dogmalardan kurtulmuş olduğu iddiaları ise ham hayal ve bâtıl bir zandan öteye geçmez.
  
  dogmatizmi aşmak öyle herkesin başarabileceği bir iş değildir. jung'un dediği gibi "ışığı arıyorsan önce daha derin bir karanlığa düşersin". bir üst mertebe bilince çıkmak istiyorsan, önce içinde bulunduğun mertebenin antitezi ile veya bir başka deyimle şeytanı ile yüzleşmek ve onu başarıyla geçmek zorundasın. bir üst bilinç mertebesinin anahtarı o mertebenin şeytanının elindedir.
  
  bir kimse bilinç mertebelerinde yükseldikçe sayısız antitezi aşmış ve ardında bırakmış olur. her antitezi aştığında dogmatizmini bir parça kaybeder. aynı anda o kişideki evham dahi bir derece azalır.
  
  yolu tamamıyla aşan kimse(sırat-ı müstakim) sıfır dogma, sıfır fanatizm, sıfır evham dolayısıyla tam huzur aşamasına ulaşır. eğer bu kimse peygamber efendimize tâbî olanlardan değilse, seyri yüzeysel kalır ve ilahlık iddia eden bir deccal olarak tahakkuk eder.
  
  ancak şu son hükmü de eklemek zorundayım: islam dininin mensupları genel olarak diğer paradigmaların müminlerine göre dogmatizm seviyesi olarak biraz daha yüksekte kalmaktadırlar. bu da ne yazık ki gerçektir.
• "dogmatizm, her zaman, bir elle masaya yumruğu patlatmak, diğeriyle de karşıtınızın boğazına sarılmak demek değildir. inançlarınız için gerekçeler vermeyi reddetmek, onun yerine basitçe otoriteye sığınmak demektir."
  
  after theory, terry eagleton.
• bilim de dogmatizmden nasibini almi$tir. atomun ya da hucrenin varligi gayet sorgulanabilir ama bilgi edinmenin mumkun olup olmadigini, ya da zihnimizde varolan di$inda bir dunya olup olmadigini sorgulayan bir bilim adami yoktur. dogmatizm'den bagimsiz olan tek disiplin felsefedir.
• dogru ya da yanlis, gecerli ya da gecersiz oldugunu sorgulamadan, koru korune bir bilgiye inanma durumu.
  (bkz: fanatizm)
• ''dogmatizm'';
  aynı ad altında ve aynı yazılışla ikiye ayrılır.
  ilki tamamen bir olaya körükörüne bağlanmak anlamında iken,
  diğeri inakçılık yani 'doğru bilginin mümkün olduğu'nu savunan görüştür. buna göre insan zihni her türlü bilgiyi elde edebilecek kapasitededir.
  (bkz: inakçılık)
• mete tunçay 'ın 1974'deki felsefe kurumu seminerleri'ne sunduğu bir tebliğ vardır. adı: "türk siyasal düşüncesinin son yüz yılında üç ana yönelimin ortak çıkmazı: dogmatizm"dir. tunçay'a göre dogmatizm, türkiye'deki sosyalist, pozivist-batıcı ve islamcı yönelimlerin ortak paydasıdır. tunçay için dogmatizm kuşkuculuğun karşı kutbudur. bir yanılmazlık ve sarsılmazlık iddiası taşır.
  
  işte tunçay diyor ki: türkiye'deki haliyle bu üç temel siyasal pozisyon yanılmaz/sarsılmaz olduklarını iddia etmeleriyle, kuşkuculuğa olan olumsuz bakışlarıyla dogmatiktir. bunun da tarihsel temelleri vardır. osmanlı-cumhuriyet tarihinde özgürlüklerin kesintili olması gibi....
  
  dogmatizm kavramının siyasal izdüşümünü düşünmek için önemlidir tunçay'ın söyledikleri.
  
  kaynak: mete tunçay, bilineceği bilmek, s.30-35, istanbul: alan yayınları, 1983. ayrıca mete tunçay, eleştirel tarih yazıları, s. 11-17, ankara: liberte, 2005.
• sabit ve degi$mez kurallar bütünü.
  din dogmatizme en iyi ornektir.çünkü degi$mez ve degi$tirilmesi onerilemez kurallara sahiptir.ayni benzerlik ingiliz ve togo cumhuriyeti anayasasinda da mevcuttur.degi$tirilemeyen hükümler vardir onlarda da.
  dolayisiyla laisite denen $eyin de temelde dinden hiçbir farki yoktur.
  tümü buram buram skolastisizm kokar ve dogma olmaktan da ömrü billah kurtulamaz.
• bilginin mümkün olduğuna inanma.
• (bkz: sürü psikolojisi)
• (bkz: septisizm)