harmonium

• eski çin prensiplerine dayanarak 1780'de petersburglu bir org yapımcısı tarafından icat edilen, 1810'da fransız grenié'nin ve diğerlerinin organoviolino, eoline, fisarmonika, aerefon, melophone gibi çeşitli adlar altında geliştirdiği, sonunda 1840'ta a. françois debain ile bu adı alan, 2 pedalın verdiği hava ile çalışan, klavyeli, düğmelerle çeşitli ses düzeneği yapılabilen, hatta küçük kiliselerde bile kullanılan, 1930'larda istanbul belediye konservatuar'ında da bulunan, elektrikli orgların icadıyla duyulan ilgi azalan, havalı küçük org.
  
  aslında org repertuarının kullanıldığı bu çalgı için almanya'da 1910'larda karl-elert tarafından virtüoz parçalar bestelenmiş; viyana'da schönberg'in j. strauss'un salon orkestrası için valslerini piyano, harmnonium ve yaylı çalgı dörtlüsüne uyguladığı konserlerde berg harmonium çalmış, yine schönberg, busoni'nin berceuse élegiaque'ını ve kendi op. 16 5 orkestra parçası'nı oda orkestrası ve harmonium için düzenlemiştir.