kanada

• tanim: overrated mavi yaka gocmen ulkesi.
  
  basligi hizli bir sekilde taradim, yalan yanlis bir suru bilgi var. baskenti aslinda ottawa degil toronto diyen bile var. bir sekilde bavulu alip gelen daha kapinin onunden gecen otobusun numarasini bilmeden ahkam kesmeye basliyor. herkes nerede yasiyorsa kanada’nin ortalamasini orasi zannediyor. bir suru dandik bilgi.
  
  asagida yazilanlar cogunlukla ya son 20 senede bizzat yasadigim ya da cevremde gordugum olaylarin ozetidir. hicbiri kulaktan sagdan soldan duyma, uydurma bilgi degildir.
  
  ıklim:
  akdeniz insanini zorlar, nokta. derece vermeye, soyle kar yagdi boyle donduk tarzi hikayelere gerek yok, baydi artik.
  
  egitim sistemi:
  ılk/orta ogrenimde devlet okullarinda sikinti var. sirf cocugum iyi okula gidebilsin diye muhit degistirenler var. dibindeki okula cocugu gonderemiyorsun cunku binbir turlu kural var. mesela katolik okuludur vaftiz kagidi ister, hristiyan okuludur gittigin kilisenin papazindan pazarlari geliyor diye kagit ister, fransiz okulu bulursun anne/babadan birinin fransizca bilmesi sarti kosar, vs. bunlarla ugrasmak istemiyorsan ozele gondermen lazim, onlarinda da senesi $10,000’den baslar, sonu yok. ozel okullarda bile torpil donen yerler var, annenin babanin meslegine kadar bakiyorlar cunku bagis yapabilecek aileleri aliyorlar. avukatsan doktorsan oncelik senin, yoksa sansin pek yok.
  
  universite’ye bedava diyenler var, oyle bir dunya yok. okul icin province degistirirsen fiyat artiyor. tip okumak istiyorsan ucretler astronomik, o yuzden ogrenciler bankadan kredi cekiyorlar.
  
  college mevzusu konusunda baya geyik donmus. 2 senelik okullarin ne kadar duzgun egitim verdigi tartisilir. bunlar daha cok 30’a merdiven dayamis ama elinde dogru durust diplomasi olmayan elemanlarin hizli birseyler yapayim da maasli bir ise gireyim diye gittigi okullar. fazla performans beklemek hatali olur. 4 senelik bolumle, master doktora ile ugrasamam deniliyorsa bakilabilir..
  
  barinma:
  atlantik kiyisinda dandik bir kasabada yasayan cikmis ev fiyatlari abartildigi gibi degil, burada $250k bastin mi malikane veriyorlar diyor.
  kuzey amerika’da altin kural eger bir yerde ev fiyatlari ortalamanin altinda ise is sikintisi vardir, oralarda da genelde emekliler takilir.
  ev fiyatlari yasanabilir sehirlerde ciddi bir problem, isin boku cikmis vaziyette. daire almayi gectik, kiralik tek oda daire bulup yerlesmek bile toronto/vancouver gibi sehirlerde imkansizlasmaya basladi. bu sehirlerde dandik 1+1 dairelerin fiyatlari 600-700k bandini asmis vaziyette.
  
  saglik sistemi:
  tek kelime ile bitik. olumcul vaziyette degilsen olumcul hale gelene kadar surunuyorsun, pamugu tikamadan once sistem guzel islemeye basliyor. sonrasi allah kerim, sansina kalmis.
  basit ameliyatlarda bile 2-3 sene sira var.
  
  ozel tedavi sansi yok denmis, yanlis bilgi. parayi bastirirsan 2 gunde mr cektirirsin, para yoksa 6-9ay beklersin. yine parayi bastirip 1-2 hafta icinde ameliyat olabilirsin ama fiyatlar ucuk. kalca ameliyati $35-40k civari. disci aclik sinirinin altinda degilsen ozel, kacari yok. temizletme $250, basit dolgu $500, kanal tedavisi $750, kaplama $1500 seklinde gidiyor. ımplant falan fiyatlarina girmiyorum, bobregi birakir cikarsin.
  
  ıs hayati:
  beyaz yaka olarak tip ve hukuk sektoru ile baglantili bir is yapiyorsan guzel paralar donuyor. bir de belki ıt. doktor olmana bile gerek yok fizyoterapist ol yeter. onun disinda maaslar dusuk, ise yarar bir maasa ulasmak cok zor. burada en buyuk sikinti bir gocmen icin tip sektorunden ilerleme sansi yok gibi.
  
  beyaz yaka gocmenin yukselmesi zor. kilit noktalara caucasian abiler cokmus, koltuklarin bazilari ciddi ciddi babadan ogula yada akrabalar/yakin arkadaslar arasinda el degistiriyor. orta dogululari gectik, hristiyan guney amerikalilarin, asyalilarin falan da bu koltuklari oturma olasiliklari dusuk.
  
  mavi yaka ustalik gerektiren islerde guzel para var. elinde sertifikasi olan bir kaynakci, fayans ustasi, kaportaci, tesisatci vs bircok beyaz yakadan iyi para yapabiliyor.
  
  yasam/masraflar:
  en buyuk sikinti barinma, ev fiyatlari/kiralar yuksek, ortalama herkes aldigi paranin %25-30unu ev kirasina/taksidine veriyor. sonra mutfak masraflari geliyor. kanada ucuz etin yahnisinin berbat oldugu bir ulke. ucuza kacinca yediginiz yemegin tadi tuzu kalmiyor, bir parca etden alacaginiz kaloriyi eti cignerken yakiyorsunuz, cigne babam cigne. sebze meyve mevsimine dikkat etseniz bile pahali.
  elektrik/su/dogalgaz masraflari yuksek. birkac ay kapatip gitseniz bile ayda $250 sabit kesinti faturasi geliyor. araba sahibi olmak kolay ama hava sartlarindan dolayi araci yolda tutmak zor, tamir ucretleri ucuk.
  
  kanunlar/burokrasi:
  
  sistem abuk sabuk bir suru kural ve buna bagli cezalarin uzerine kurulmus vaziyette. kaldirimin karini supuruyorsun yeteri kadar supermemissin diye ceza geliyor. evinin onune arabayi park edip 2 hafta tatile gidiyorsun, evinin onune arabani 3 gunden fazla kimildatmadan park edemezsin diye ceza geliyor. bu sirada cimlerin uzamis, cimlerin bilmem kac cm’den uzun diye ceza geliyor. yaw cop kutusunu cikartiyorsun, cop kamyonu almadan geciyor. bir dahaki sefere tekrar almiyor, en sonunda araci duldurup neden almiyorsun lan pust diyorsun, cetvelle inip sana iki saat yok kaldirimdan su kadar cm disariya koyman lazim, yok yandaki araba ile arasinda su kadar cm yer olmasi lazim diye hikaye anlatiyor.
  
  stres atalim diye baliga gidelim diyorsun, adamlar 200 sayfa kitapcik basmis. ayni akarsu uzerinde her 500 metrede bir kural degisiyor. yok baligin uzerinde kahverengi benek olmayacak, yok boyu min. su kadar cm, max. su kadar cm olacak, gozleri ela olacak ama sasi olmayacak, kuyrugu dik olacak, canli yem kullanmak yasak, oltanin da ignesini kiracaksin ki baliga kacma sansi taniyacaksin. ulan zaten orada o tanima uyan bir balik yokki..
  
  burokrasi hantal. mahkemeler nasil bu isi cozmeyiz uzatiriz, cozumsuzluge gotururuz diye ozen gosteriyorlar. hak hukuk aramak zor, para gerektiriyor. sonuc almaniz icin tutmaniz gereken ıyi avukatlarin saat ucretleri $300-400’den basliyor.
  
  ozetle:
  
  kanada hep onunden gecip birgun yemek yemegi umit ettiginiz luks satafatli bir lokantayi andiriyor. uzun sure para biriktirip sonunda gittiniz. ıceriye girdiginiz, ortam super. masalar yikiliyor, servis harika. onunuze bir tabak geliyor, inanilmaz gozukuyor. catal bicak gumus. sonra bir catal aliyorsunuz ve tadinin bombok oldugunun farkina variyorsunuz, hayaller cokuyor.
  
  bircok acidan orta dogu ile garip benzerlikleri olan enteresan bir ulke. yasam pahali, tutunmak icin ve hayalini kurarak geldiginiz hayati yasamak icin yukarida bahsettigim sebeplerden oturu ciddi bir gelire ihtiyaciniz var ve bu gelir ballandira balladira anlatilan asgari ucret seviyesinin cok cok uzerinde. belirli bir gelir seviyesini yakalayamadan kafayi suyun ustunde tutmak zor.
  
  herkese ictenlikle bol sans diliyorum, hepimiz ayni duzenin duzuleniyiz..
  
  gelen sorular/yorumlar uzerine ekleme:
  
  bu ulkenin hic mi guzel tarafi yok? - zaten bunlardan herkes bahsediyor, tekrarlamaya gerek yok. ben teraziye dikkati cekmek istiyorum. guzellikler ile yukarda bahsedilenleri kefeye koyacaksiniz, hangisi sizin icin agir basiyorsa ona gore fikir vereceksiniz.
  
  fala inanma falsiz kalma - falci degilim, o konuda yardimci olamayacagim. tarot acmiyoruz, gerceklerden bahsediyoruz.
  
  uslup kotu - (bkz: bu memlekette göte göt denir)
  
  yalan olma çizgisini aşmayacak kadar abartma ustası - sen suna "yalanlayamiyorum, kulp takmakta da zorlaniyorum bari abarti diyim belki yerler" desene :). yaw koru korune baska ulke partizanligini yapanlar ile almanya bizi kiskaniyorcu guruh arasinda zerre fark yok, karbon kopya gibiler.
  
  "ne zaman bu baslikta bir entry debeye girse, bakiyorum olumsuz icerikli bir post.. postu yazana bakiyorsun, kanadada yasiyor. ilginc." - ilginc olan ne, bir yerde yasayip orasi hakkinda yorum yapmak mi? bir ulkede uzun sure yasayinca orasi hakkinda olumsuz yorum yapma yasagi mi var? ne yiyip ne iciyorsunuz bu kafaya nasil ulasiyorsunuz?