fatih'in abartılmış balon bir padişah olması

• bir delille bin alimi ikna edersiniz ama bin delille bir cahili edemezsiniz.
  
  deli saçmasıymış. deli saçması olan kısmı herhalde bireysel toprak mülkiyetinin olmadığı iddiam değil. gene toprak mülkiyeti olmadığı için bu engeli aşmak uğruna toprağın tekkeler ve zaviyelere vakfedildiği hepinizin bildiği bir gerçek olduğunu ümit ediyorum.
  
  ihracat yasağına biri deli saçması diyorken öbürü iç talebin karşılanması argümanını sunmuş. şimdi bu konuda kaynak isteyenler mustafa akdağ'ın `celali isyanları anadolu halkının dirlik düzenlik kavgası` kitabına bakabilir.
  
  ben zaten fatih, sırf ibnelik olsun diye ihracatı yasakladı demedim. illa ki kendine göre bir nedeni vardır. bu konuya yıllar önce sözlükte değindim zaten. o zaman da olumlu olumsuz hiç bir tepki gelmemişti. bazen elime bir odun alıp alayınıza girişme isteğine kapılıyorum. biraz okuyun lan!
  
  (bkz: #23174593)
  
  böyle bir nedenle ihracatı yasaklamak tek bir varsayıma dayanıyor o da nüfusun yıllar içinde artmayacağı kabulüdür. ki fatih'in mimarı olduğu ekonomik sistemde bu varsayımın izlerini her yerde görebiliriz.
  
  gelelim miras konusuna. deli saçması mı bu şimdi? bunun için kaynak mı vermem gerekiyor? buna kaynak istemek için müsadere denen şeyi hiç duymadığınızı kabul etmem gerek. o kadar düşük bir entellektüel seviyeye hitap edemiyorum. misak-ı milli sınırlarında onu yapabilen bir tek reis var.
  
  bunun dışında ilk giriyi özensiz yazdığımı kabul ediyorum. zaten kimsenin okumayacağı okusa da anlamayacağı şeyler için bir de özenecek miydim yani?
  
  orada fatih'in yasakladığı başka temel ekonomik unsurları es geçtim. misal fatih kar kavramını da tamamen değil ama kısmen yasaklamıştır.
  
  (bkz: narh)
  
  osmanlı pazarlarında belirli bir mal sadece devletin belirlediği fiyat üstünden satılabilirdi. bunun da pek çok girişimciyi daha baştan örseleyip ne yapsa daha fazla kazanamayacağı bir malın üretim verimliliğiyle uğraşmaktan baştan vazgeçirmiştir.
  
  gene başka bir sakatlık da fatih kanunnamesi'yle osmanlı pazarlarının rekabete kapatılmasıdır. gedik sözünün bütün anlamlarını bildiğinize emin misiniz? o buraların gediklisidir deyiminin tarihsel kökeniyle ilgili bir malumatınız var mı? benim yazdıklarıma deli saçması diyecek adamın bunlarla ilgili iki kelam edebiliyor olmasını beklerim.
  
  osmanlı çarşılarında yeni dükkan açmak da yasaktır. narh uygulamasının mantıksal bir sonucudur bu. fiyatlar sabit olacaksa rekabet de sabit olmalı değil mi? sorun şurada ki belki fiyatları rekabeti sabit tutabilirsiniz ama nüfusu tutamazsınız. bu sistemin ayakta durması için nüfus artışının sıfır olması gerekiyor. tabi bu mantıksal sonuca varılmaya çabalanmadı değil. albert hourani arap halkları tarihi adlı kitabında ve pek çok yerde osmanlı nüfusunun fatih sultan mehmet'ten sonraki dönemde artışta yavaşlama eğilimine girdiğini rakamlarıyla iletir. ancak dünya osmanlı imparatorluğu'ndan ibaret değildir ve dış dünyadaki artış bir kaç yüzyıl sonra cephede asker sayısı olarak geri dönmüştür.
  
  işte bu daha en baştan öngörülebilecek bir sakatlık olmasına rağmen 7 dil bilen padişahça öngörülememiştir. bu yazı daha bir sürü rakam ve bilgiyle desteklenebilir ama gerek var mı bilmiyorum.