• suçluluk duygusu yaratan bilinçdışı tehlikeli, yasak dürtü ve eğilimler çok yoğun olduğunda, bu dürtü ve eğilimlerin represe edilmesi de güçleştiğinden, bu dürtü ve eğilimlerin tam karşıtı olan bilinçli tutum ve davranışlar geliştirerek kişi kendini korumaya çalışır. jung’a göre, “aşırı davranışlar zıt olasılıklardan şüphelenmeye davet eder.” baskılanmış düşmanca duygular sevgi gösterileriyle, saldırgan istekler sevecenlikle, cinsel istekler ahlak savunuculuğuyla, eşcinsel eğilimler karşı cinse yönelik abartılmış ilgi ve etkinliklerle maskelenir. böylece kişi, içsel dürtülerine keskin engeller koyarak represyon mekanizmalarını pekiştirir ve duygularını bilinç düzeyinden uzak tutmuş olur.

    reaksiyon-formasyon mekanizmasını kullanan kişiler, kendi yaşamlarında olduğu gibi yakın çevrelerindeki insanların davranışlarını da baskı altında tutma eğilimindedirler. yaşam alanlarını dar tutarak kendilerini koruduklarından, içsel isteklerini kışkırtabilecek her türlü değişikliğe ve yeniliğe karşı çıkarlar. reaksiyon-formasyon mekanizmasını kullanan kişi, gerçekte yaşamak istediği ancak yaşarsa suçlanacağı istek ve dürtülerini kışkırtabilecek her türlü durumu, diğer insanlar tarafından olağan karşılanmasına rağmen, şiddetle reddeder.

    reaksiyon-formasyon mekanizması, kişilik yapısında kesin ve kalıcı bir değişiklik yaparak, diğer represif mekanizmaların kullanılmasına gerek bırakmaz. ideal benliği gerçek benliğe en çok yabancılaştıran savunma mekanizmasıdır. bir kişide reaksiyon-formasyon mekanizmasının yerleşmesi, çoğu kez, obsesif kompulsif nevrozun ortaya çıkmasına neden olur. psikanalitik kuramda “anal kişilik” diye bilinen ve aşırı cimrilik, düzenlilik, titizlik, inatçılık ve kararsızlık özellikleri gösteren obsesif kişilik türünde bu savunma düzeneği yoğun olarak kullanılır.
  • güdüleri çarpıtma, iki yüzlü olma biçiminde ifade edebileceğimiz, bireyin asıl tepkiyi göstermek yerine zıt tepki göstermesi durumudur.

    örneğin, içinden seni seviyorum demek geçtiği halde senden nefret ediyorum demek, üvey bir annenin eşinin çocuklarına yapmacık olarak sevgi göstermesi, kişinin sevmediği birini çok seviyormuş gibi davranması..

    (bkz: içi başka dışı başka olmak)
  • shakespeare'in deyişiyle;

    eğer bir bayan size bu kadar karşı geliyorsa sizinle aynı fikirde olabilir....
  • psikanalizde, birey açısından kabul edilemez olan, kaygı yaratan veya tehdit oluşturan dürtülerin, duyguların inkar edilerek* ya da bastırılarak* tam tersi dürtü ve duyguların benimsenmesiyle tanımlanan bir savunma mekanizması dır.bu mekanizma tamamen bilinçsizdir ve çok erken yaşlarda gelişir. gerçek duygularını dürtülerini, arzularını saklamaya, kendini farklı göstermeye yönelik bilinçli inkarla karıştırılmamalıdır.burada söz konusu olan en azından bilinç düzeyinde düzeyinde gerçek anlamda bir dönüşümdür.
    örnek vermek gerekirse, cezalandırılma veya sevgiyi kaybetme korkusuyla annesine yönelik nefretini bastırıp, tam tersine yönelen yani annesine hayranlıkla ve sevgiyle bağlanan çocuğun bilinç düzeyinde nefret değil sevgi vardır.
  • cohense (1955) ise teorisinde, psikanlizdekinden farklı olarak kişinin ulaşamayacağı hedefleri kötü olarak değerlendirildiği bir ego savunması olarak kullanıyor karşı tepki geliştirmeyi. atalarımızın kimbilir kaç yılında söyledikleri kedi uzanamadığı ciğere mundar derin bilimseli bir nevi.
  • (bkz: sag gosterip sol vurmak)
    (bkz: fake atmak)
    (bkz: gizli ibne)
  • bükemediğin eli öpeceksin benzeri bir yaklaşım. gerçek duygu nefret olduğunda gösterilen duygunun sevgi, hatta abartılı bir sevgi olması durumu. bunu dramatik kılan ise bu abartının rol olmaması. kişi gerçekten böyle hisseder. olumsuz duyguları çeşitli sebeplerle olumlu duyguya dönüştürme işlevi denebilir. sevgiyi nefret olarak gösterme nadiren vardır. ama nefreti sevgi gibi yaşama daha sık görülür.
  • kişini özsaygısını tehdit eden bir şeyi, karşıtını beyan ederek bilinçaltında gizleme çabası.
    (bkz: alperen ocakları'nın lgbti'leri tehdit etmesi)
  • kişinin düşündüğünün tam tersini söylemesi veya yapmak istediğinin tam tersini yapmasıdır. temelinde bastırma vardır. zaten kişi bu duyguyu, durumu bastırma adına zıt eylem gerçekleştirir. çocuklarda daha sık görülür.

    ör: kardeşiyle aslında anlaşamayan, onu kıskanan bir çocuğun kardeşini çok sevdiğini belirtip ona aşırı ilgi göstermesi.

    cinselliğe karşı aşırı istekli, sürekli cinsellik düşünen bir kişinin abartılı şekilde dindar davranması.

    freud'un "bir kadının evet demesi için önce hayır demesi gerekir." veya "bir insan bir yere hiç bakmıyorsa orada ilgilendiği bir şey kesinlikle vardır." sözleri.
  • türkçe karşılığı tepki oluşumu.
    psikanalitik bağlamda bireyin kabul etmediği, reddettiği ve buna istinaden kaygı uyandıran dürtü ve duyguların inkar edilerek tam tersinin benimsenmesiyle tanımlanan bir savunma mekanizması.
    (bkz: bastırma)
hesabın var mı? giriş yap