kerbal space program

• adamı roket bilimci yapan oyundur.
  
  astronomiyi uzayı ezelden beri severim, ama işin teknik kısmıyla pek alakam yoktu açıkçası. kafası sayısal çalışan bir adam değilim. bilimkurgu filan izlerim, yeni keşifleri takip ederim ama, misal curiosity'i nasıl yolladılar mars'a, nasıl indiler kalktılar çok kafam basmaz, çok da ilgilenmemiştim açıkçası.
  
  ta ki bu oyunu oynamaya başlayana kadar.
  
  bu oyuna başlayalıberi, apoapsis, periapsis, semi-major axis, hohmann transfer, launch window, delta-v, ascending node, descending node, delta v'yi minimize etmek için hangi yörünge üçkağıtları kullanılır, oberth etkisi nedir, neden gezegenlerarası transfer için mümkün olduğunca alçak yörüngeden yola çıkmak en iyisidir, uzayda neden iki nokta arasındaki en kısa yol asla düz bir çizgi değildir, hepsini öğrendim. benim birader^*astronomdur, adam benden illallah dedi habire yörünge mekaniği sorup durmamdan ötürü. her fırlatmada, her başarısızlıkta, her başarıda, bu işi gerçekten de hayatını ortaya koyarak yapan adamlara saygım arttı. ben bir yerlerde mahsur kalan jebediah'ı kurtarmak için taklalar atarken, boncuk boncuk terlerken bu olasılıkları ve riskleri gerçek hayatta yaşayan ve göze alan, o dalga geçtiğimiz houston'daki, baykonur'daki kontrol odalarındaki adamlara ve en çok da o roketlere gerçekten binen ve o yolculuklara gerçekten çıkan adamlara saygım, sevgim ve hayranlığım katlandı. gerçekten de insanlığın en üstün, en muhteşem, en kahraman örnekleri olduklarına inancım arttı.
  
  bence kerbal space program, sadece bir oyun değildir. insanlığın içindeki kaybetmeye başladığımız o keşif, merak duygusunu ateşlemenin en güzel yöntemlerinden biridir. tüm okullarda çocuklara gösterilmesi, oynatılması gereken bir sanat eseridir. daha da önemlisi, eline geçirebilecek herkesin oynaması, tatması gereken bir güzelliktir.
• bana lise geometri derslerini hatırlatmış oyundur.
  
  training bölümünde docking diye bir görev var. yörüngedeki başka bir araçtan astronotları kurtarmaya çalışıyorsunuz. ilk adım yörüngeyi düzeltip iki yörüngeyi de olabildiğince aynı düzleme getirmek. sonra da manevralarla çaplarını tutturmaya çalışıyorsunuz.
  
  yalnız bende biraz okb olduğu için iki yörüngeyi tam üst üste bindirmeye çalışıyorum ve haliyle yakıtım bitiyor. bir türlü görevi tamamlayamıyorum. sonra kafamda lisedeki geometri hocamızın şu sözleri yankılandı: "iki farklı çember düzlemde birbiriyle tek veya 2 noktadan kesişebilir."
  
  evet lan. neden tam üst üste bindirmeye uğraşayım ki? yeteri kadar manevrayla 2 noktadan kesişecek hale getirebilirim. sadece kesişme zamanı retrograde manevra yapıp hızımı düşürmem gerekiyor. kaçırırsam bir sonraki kesişmeye de manevra yapabilirim. elimde bir şans daha var yani.
  
  neyse bunu okuyan geometri veya fizik öğretmeni varsa biraz kurcalasın. sonra "ama hocam bunlar gerçek hayatta ne işimize yarayacak ki ekiekieki" diyen bir ergenin ağzına soksun.
• bu programdaki gök cisimleri için:
  
  kerbol: yıldız. herşey bunun etrafında dönüyor. yüzeyine inmeye kalkarsanız fantastik şeyler olabiliyor.
  
  - moho: merkür eşdeğeri. aydan hallice bir çakıltaşı. kutuplarında kuyu var.
  
  - eve: venüs eşdeğeri. atmosferi venüs kadar manyak olmasa da oldukça kalın. bu yüzden sistemde katı bir yüzeyi olan cisimler arasında yüzeyinden kalkması en zor cisim. denilene göre mor okyanusları roket yakıtından oluşuyor. oyunun geliştiricileri ileride madencilik arayüzü eklemeyi düşündüklerini, bu sayede eve okyanuslarından yakıt ikmali yapılabileceğini söylüyorlar. ama mevcut durumda kalın atmosfer ve yüksek yer çekimi yüzünden genelde gönderdiğiniz araç orada kalıyor.
  
  - - gilly: eve'in tek uydusu. çakıltaşından hallice. oyundaki en ufak cisimlerden biri. inip kalkmak çok kolay olsa da arazi çok engebeli. ama kerbonotunuzun roket çantasıyla yörüngeye oturabiliyorsunuz (- ismail abi 1000 metre zıpladım abi! - iyi halt ettin eve de yürüyerek gidersin o zaman.)
  
  - kerbin: memleket. yola çıkış yeri. bir yerden sonra haritası ezberleniyor.
  
  - - mün: her kerbonotun ilk hayali. her oyuncunun da ekseri ilk hedefi. iniş yapmak sanıldığından daha zor. bir hayli engebeli. inip de kalkamamak da var.
  
  - - minmus: bir başka çakıltaşı. kerbin'in ikinci uydusu. ilginç bir şekilde gidip gelmek mün'den daha kolay - bir yerçekimi destek manevrası imkanının olması (mün), düşük yerçekimi sayesinde kalkmanın kolay olması ve deniz seviyesindeki muazzam düzlükleri sayesinde kolay inilmesi yüzünden mün'dense acemi bir kerbonotun ilk denemeleri için çok daha uygundur.
  
  - duna: mars eşdeğeri. gidip de gelinen bir gezegenlerarası uçuş için ideal hedef. kırmızı gezegen.
  
  - - ike: duna'nın çakıltaşı uydusu. yörüngesi tam duna'nın yörünge düzlemiyle çakıştığı için duna'ya yaklaşma manevralarında araya girebilir. inmesi kalkması aşırı engebeli olduğu için derttir.
  
  - dres: kılıksız bir yörüngede dönen bir çakıltaşı. geliştiricilerin dediğine göre "buraya asteroid kuşağı gelecek" bu da demek oluyor ki dres bizdeki ceres'in eşdeğeri oluyor.
  
  - jool: barzo gezegen. sistemin gaz devi. yeşil. yüzeyine inmeye kalkınca fizik motoru sapıtıyor.
  
  - - laythe: atmosferli bir ay. okyanuslarla kaplı. atmosferinde jet motorlarının çalışması gibi bir ilginçliği var, bu da oksijen olduğunu gösteriyor.
  
  - - vall: buz kalıbı. haşmetlicene bir ay. inip kalkması atmosfer olmadığı için hayli zor.
  
  - - tylo: diğer adıyla "yuh neyle beslediler seni", boyutu neredeyse kerbin kadar olan kallavi bir ay. atmosfer olmadığı ve dolayısıyla paraşüt kullanılamadığı için inmek imkansıza yakın.
  
  - - bop: jool'un dış aylarından biri. yakalaması zor, ama inip kalkması az yakıt istiyor. yine de yüzey engebeli olduğu için iniş zor. kallavi bir krateri var.
  
  - - pol: çiçek polenine benzeyen sarı bir jool ayı. gilly'den sonra sistemdeki en küçük cisim. aşırı engebeli olduğu için iniş yapmak çok zor.
  
  - eeloo: pluto eşdeğeri kartopu. ara sıra jool'un yörüngesinin içine giren kıl bir yörüngesi var. bu arkadaşa kerballi görev göndermek biraz fantezi sınıfına girse de, ufak boyu sayesinde inmesi kalkması nispeten kolay bir taş.
• gideceği gökcismine (target) atmosfer dışına çıktıktan sonra karar veren bir astronot olarak ben'i yaratmıştır.
• xkcd'nin cizeri, ayni zamanda nasa'da calisan fizikci randall munroe'nin bu oyun hakkinda soyle bir cizimi var:
  
  https://xkcd.com/1356/
• bugün en komik kazalarımdan birini yaşadığım oyun.
  
  normalde otomatik pilotla inişlerde 10-15 metre en az hata oluyor. ben de ona güvenip duna keşif aracımı önceden bilimsel ekipmanla gönderdiğim küçük bir kerbalsiz landerin koordinatlarına indireyim dedim.
  
  murphy kanunlarına uygun şekilde, otomatik pilotun sıfır hatalı iniş yapacağı tuttu. landerın tepesine indik, doğal olarak araç pert mk.
  
  şimdi kurtarma aracını hazırlıyorum. jebediah, bill ve bob duna yüzeyinde bekliyorlar gariban gariban.
  
  edit: kerbin'e inişte ufak bir arıza yaşadık (paraşütü açınca ana kapsül ve kurtarma modülü koptu, ama ana motor kurtarma modülünde kaldığı için göreceli olarak yumuşak bir iniş yaptı) ama genel olarak kurtarma operasyonu başarılı oldu. jeb, bill ve bob güvenli bir şekilde kerbal space center'de bir sonraki delimanyak denemeyi bekliyorlar.
• oyun gerçek fizik kurallarına göre yapılmıştır. henüz istediğim derecedeki yörüngelere oturma, gezegenlere inme işini beceremedim ama şöyle bir kıyak yapayım:
  
  her eklediğiniz parçanın total mass değeri yazıyor. mesela basit 1m'lik yakıt tüpü için 2.25. şimdi ben ufak paraşüt, kabin, decoupler, 2 tane bu tüpten ve bir motor koysam toplam total mass değeri atıyorum 7.10 çıkıyor dimi? kalkış yaptığımız gezegen için sabit değerimiz 9.18. bu yüzden 7.10 x 9.18= 65,178 çıkıyor. bu bizim ağırlığımız. bu ağırlığı kaldıracak motorumuz bir taneydi ve max thrust: 215 diyordu. 215-65=150 süper bir değer. saniyede 150m hızla bizi itecektir atmosfer içinde.
  
  bu mantıkla yukarıdaki aracımıza bir decoupler ekledik, altına 3 tane toplam ağırlığı 80 olan yakıt tankı ve motor seti ekledim. 7 de bizim aracın ağırlığı, 87*9.18=798. üç tane motor da bize 645 itiş gücü sağlıyor. bu yüzden yerinden kalkmaz araç. eğer ben 2 tane daha motor ekleyip yakıt borusu ile yakıt tanklarından bu motorlara da yakıt iletirsem 5 motor 1075 thrust ile oldukça hızlı şekilde kaldırır.
  
  gemimizi büyük mü yapsak küçük mü yapsak derdinden bu kurtarıyor. daha başka tüyolar da var ama uzun yazması, daha sonra. bir de her gezegen için delta-v hesapları var. mesela kalkıp aya gitmek + geri dönmek için kusursuz manevralarla atıyorum 4500 delta v kuvveti gerekir diyor o tablo. bu yüzden koyacağımız alet edevatın delta v toplamı da 5000 üzeri olsun ki başarı ile gidip dönelim, yolda kaldık derdi olmasın.
  
  orbit işini çözemedim ama bir türlü inemedim aya.
• bilimsel olmasından sebep, çok karmaşık bir uzay simülasyonu. bir kaç püf noktasını söylemekte yarar var. delta v bilmemiz gereken teknik bilgilerden en önemlisi.
  
  dünyada, istanbul'dan erzurum'a gitmek için 150 litre mazota ihtiyacımız var; bu durum uzayda değişir. roketimizin itiş gücü, uzay aracımızın ve yanıcının kütlesi ile belirlenen bir delta v kadarlık bir yol alır. bu da m/s cinsinden ifade edilir. uzayda iki nokta arası araç gidecek ise delta v değerine göre hesap yapılır. dünya ile ay arası delta v değeri 7000 m/s 'dir. yani bir ay'a gidecek bir uzay aracı dizayn ediyorsanız, aşağıdaki denklemden delta v'nizin en az 7000 m/s olması gerek.
  
  dv = ve * ln (m0 / m1)
  
  dv = delta v
  ve = bu denklemin bizden bağımsız kısmi (exhaust velocity), bir nevi roketin verimlilik katsayısı. (isp)
  ln = bildiğimiz ln, (doğal logaritma)
  m0 = roketin ilk kütlesi
  m1 = roketin yakıtı bittiği andaki kütlesi
  
  hesaplayan bir site de mevcut. delta v hesabı
  
  ayrıca sandbox ile başlarsanız bütün ekipman hazır bir şekilde emrinize amade aksi halde bilimsel gelişme kaydedip ilerliyorsunuz ki bunun için doktora gerekiyor sanırım.
  
  simülasyon hakkında detaylı bilgiler içeren pdf: link
  
  bilim ile ilgilenen herkesin mutlaka göz atması gereken simülasyon.
  
  edit: imla
• bu oyunda en çok işinize yarayabilecek modlardan bazıları: (hepsi kerbal space port sitesinde var, ama google'dan araştırıp forum linklerine ulaşın, bir ara koyarım linkleri de buraya)
  
  mechjeb 2 - otomatik pilot modu. 50 kere aynı fırlatmayı yapmak bir yerden sonra bezdirici olmaya başlayınca kullanmak üzere. ayrıca kenetlenme işi için de işe yarayabiliyor, o kenetlenme için yaklaşma manevralarını yaparken siz de aracın pozisyonunun düzgün olmasını sağlıyorsunuz, böylece doğru görünümlü istasyonlar yaratılabiliyor.
  
  ferram aerospace - oyuna gerçek aerodinamik ekleyen mod. oyunun kendi aerodinamik modellemesi biraz angutçana, angle of attack vb. filan yok, dolayısıyla uçaklar çok salak ve daha önce uçak simulasyonu ile uğraşmış ya da bir uçağın nasıl davrandığını az çok bilen adamlar için çok saçma hareketler yapıyorlar. aynı şey roketlere işleyen drag için de geçerli. bu arkadaş ve iyi bir fairing (kaplama) modu ile kerbin yörüngesi için gereken delta v'yi üçte bir oranında azaltabilirsiniz.
  
  procedural fairings - oyunun açık ara en iyi fairing modu. roketinizin tepesindeki payload'ın etrafını yörüngede atılacak aerodinamik bir kabukla kaplamak için kullanılabiliyor. bunun avantajı oyundaki diğer fairing modlarının aksine bu otomatikman aracınızın şekline göre şekil alıyor. böylece sağdan soldan çıkıntıları olan bir aracı bile parça sayısını çok arttırmadan rahatça içine sığdırabiliyorsunuz.
  
  b9 aerospace - oyunun en iyi uçak parçası modlarından. devasa, gerçekçi görünümlü uçaklar yapmak için ideal mod. ayrıca kapıları açılabilen kargo hangarları (uzay mekiğindeki gibi) sağlıyor.
  
  kethane - diğer gezegenlerde yakıt madenciliği yapmanızı sağlayan bir mod. kethane tarayıcısıyla nerelerde kethane olduğunu keşfedip, kazıp çıkarıp, rafineri parçasıyla istediğiniz tip yakıta (roket yakıtı, oksidizer ya da monopropellant) dönüştürebiliyorsunuz ya da kendi özel motorlarıyla rafine etmeden kullanabiliyorsunuz.
  
  h.o.m.e. - diğer gezegenlerde üs kurmak için habitat modülü, reaktör modülü gibi şeyleri içeren bir mod.
  
  bu listeye daha bir çok işe yarar mod ekleyeceğim zamanla. bunlar ilk aklıma gelenler.
  
  edit: aha ilk eklenti:
  
  ubiozur welding ltd. - zebellah boyunda, 1000+ parça istasyonlar ve gemiler yüzünden fps değeriniz tek rakamlara mı düştü? işte çözüm. çok parçalı yakıt tankı ve yapısal elemanları inşa edip, bu plugini kullanarak kaynaklıyoruz ve tek bir parça haline getiriyoruz. böylece arkadaşlar tek parça olarak geçecekleri için hem fps değerleri dibe vurmuyor, hem de wobbling problemi biraz da olsa azalıyor. not: mürettebat kısımları, docking portlar, motorlar gibi bağımsız işleyen parçalarla kullanılması tavsiye edilmez.
• hakkında adamlar birkaç kitap yazmış. temel şeylere göz atarak çok uzak diyarlara sorunsuz gidebilirsiniz.
  
  bunlardan biri, 190 sayfa ve ücretsiz.
  
  http://tr.scribd.com/…ng-manual-volume-i-pdf#scribd