mangala

• küçükken köyde annemin mısır taneleriyle bizi oyalamak için öğrettiği, adına da kale dediği, 20 sene sonra türkiye'de unutulmuş olduğunun söylendiğini duyduğum ve kurallarını okuyunca sadece adının unutulmuş olduğunu anladığım - adını bilmeden oynuyormuşuz trabzon'da- tarihi türk tahta oyunu.
• tarihçesini falan okumak istiyorsanız http://www.mangala.com.tr/'yi ziyaret edin.
  
  bu oyunda dikkatimi çeken bazı şeyler var.mesela:
  
  - çukurdan alınan taşların ilkinin yine o çukura bırakılması türk sosyal hayatındaki baba ocağına sahip çıkma geleneğinin tezahürü olması
  - rakibin çukurundaki taşları çift yaptığınızda bu çukurdaki taşları kazanmanız türk inanç ve devlet sistemindeki ikili anlayışı simgelemesi
  
  bunlar mangala'yı tarihi manada cazip kılan şeyler...
  
  tüm bunların yanısıra, mangala tahtasının satranç ve dama tahtasına göre daha dinamik olduğunu söyleyebilirim. satrançta -istisnai durumlar hariç- yaptığınız hamleler bir bölgeyi ilgilendiriyor. keza damada da öyle...ancak bu oyunda yaptığınız hamle neredeyse tüm tahtadaki planları değiştiriyor. diğer strateji oyunlarına göre çok farklı bir tat. kuralları basit ama stratejisinin kompleks olması hoş.
  
  oyun kuralları 6 ana başlıkta toplanmış,toplam 17 maddeden oluşuyor. ana başlıklardan birisi "kale kuralı" üzerine. bu kuraldan alternatif kural olarak bahsederler, bildiğim kadarıyla isteyen uyguluyor...işte fazla olarak gönderilen diğerlerine göre farklı renkte olan taşlar bu kural çerçevesinde oyuna dahil oluyor.
  
  umarım pek yakın zamanda bu oyuna gereken önemi veririz ve satranç gibi,briç gibi federasyonlara kavuşturur, üzerine kitaplar yazabiliriz.
• anne ve babamın çocukluğunda sığır otlatmaya gittiği yaylalarda toprağa küçük çukurlar kazarak oynadığı oyundur. onlar oyunun adını evcik olarak biliyorlar. yörük kültüründe unutulmamış ve unutturulmamıştır. şimdi biz de uygulamasını indirerek telefonumuzda oynuyoruz eşimle. kaybeden yemek masasını toplar, kaybeden çayı demler, bir el daha kaybeden dolaptan bi soda kapar gelir. kazansam da kaybetsem de ihale hep bana kalır o ayrı.
• oyun için emek harcayan bazı kişiler var bu anlaşılabilir, fakat bana göre oyunun kapasitesi bir yere kadar ve hızlı şekilde bayıyor, yine de oyuna emek harcayan kişiler moral bozmasınlar, her seferinde kendini tekrarlayan tavla ve okeyi yıllardır oynuyor bizim insanımız.
• telefonun hindi gibi düşünmesini sağlayan oyun.
• oynayan kişiler otistikse gayet tehlikeli olur çünkü kendisi de otistik bi oyundur
  bu durumda kişiler başında kitlenir ve seyredenler sadece hiçbirşey anlamadıklarını söylerler
  ama oyuncular dikkat etmez o ayrı
  onlar 6 küçük ve kendilerine ait birer büyük oyuğa^* kitlenmişlerdir
  kafalarsa sayılar danseder ama bu konuda başarısızlardır diğer düşüncelere falan çarparlar ve dans pistinin dışına iterler onları
  özetle bu oyuna başlandığında hayat mancala ve karşınızdaki kişi dışında donar sadece eldeki taşların oyuklara bırakılırkenki sesleri duyulur ritmik olarak
  ve bağımlılık yapar
  eve girer girmez ayakkabılarını bile çıkarmadan taşları oyuklara yerleştirmeye başlayan kişiler görülmüştür
  bazıları (hatta aynı kişiler) ellerinde mancala taşıyla uyanabilirler bazen
  bir süre sonra taşlardan büyü sızmaya başlar ama asla köle etme amaçlı değildir oyun büyü hesap hızınızı arttırır bazı durumlarda oyuncuların 4 hamle sonrasına göre taşları dizmeye başladıkları görülür
  seyredenler ise bunu son duruma göre rastgele taşların yerini değiştirmek ve karşı tarafın da bu değişim sonunda taşların yerlerini değiştirmesi olarak algılayabilir
  sonunda oyuncular okadar hızlanırlar ki artık oyun dışındaki hayat devam edebilmeye başlar bir yandan oyun oynarken aynı zamanda 3. tekil şahısları çözmekle kitap okumakla örgü örmekle hikaye anlatmakla veya bunlar gibi birçok şeyle meşgul olabilirler
  multitasking olgusunun dibine vururlar çünkü oyun artık omurilik soğanıyla oynanır hale gelir (ama asla bitmez)^*
• seferberlik ilan edilmişçesine öğrenilmesi için kaynak yaratılan oyun.
  
  federasyonu kurulmuş, şampiyonaları falan başlamış, hakemleri yetiştirilmek isteniyor.
  
  neden acaba? noldu böyle birdenbire?
• benzer versiyonları olan akıl oyunu.
  
  ahşap oyma ile ilgilendiğim için sedef işlemeli yaptım bir tane.
  
  görsel
• yani anket yapsan mahallende 2 kisinin bilemeyecegi oyunu turklerin eski oyunu diye lanse etmeleride bir tuhaf.
• oğlana laf olsun diye aldığımız, ama sonra "dur bakalım neymiş" diyerek başladığımız ve fena derecede saran oyun.
  
  oyunun belirli bir limiti olduğu belli. yani belirli bir süre sonra sıkmaya başlayabilir ama ilk başlayanlar için çok keyifli bir oyun. tavla oynamaktan çok daha fazla keyif aldım.