navajo

• bir kızılderili kabilesi...
  (bkz: teks)
• beyaz adam verdiği sözü tuttugundan beri amerikada rezervasyonda asimile olmuş olarak yaşıyorlar.. büyük bölümü işsiz..
• navajolar, 1300'lü yıllarda kuzeybatı kanada'dan güneybatıya inen bir athapascan kabilesidir... kendilerine dineh derlerdi devr-i zamanında.. haşin, deri yüzücü, göçmen istilacılar olarak, güneybatıdaki çiftçi kabilelerin korkulu rüyasıydılar... pueblo'lar onlara apachu derlerdi... bunun bir nevi türevi olan tewa ve ispanyolca karışımı olan apaches de nabahu adı türemiş ve zaman içinde navajo halini almıştır.
  
  navajolar, pueblo komşularından gördükleri maskeli dans, sepetçilik ve seramikçilik gibi birçok kültürel uygulamayı benimsemişler.. pueblolar'dan dokumayı, ispanyollar'dan da gümüş işini öğrenmişlerdir...birilerinden birşeyler kapma hırsıyla yanıp tutusan mustesna bir kabile orneği teşkil etmişler.. ondokuzuncu yüzyılın ortalarında mücevhercilik ve dokumacılığa başlamışlar.. basit şef battaniyeleri bugün ünlü navajo dokumalarına dönüşmüştür...
  130.000'lik nüfusuyla navajolar birleşmiş milletler'deki en kalabalık kabiledir.. rezervasyonları gallup'dan büyük kanyon'a kadar new mexico ve arizona üzerinde 200 millik bir alana yayılır... bu alan içinde heykel vadisi, canyon de chelly gibi doğa harikaları, kömür ve petrol kaynakları bulunmaktadır... navajolar oldukça zengin bir kabiledir; tarım ve hayvancılıkta ilerlemiş bir kabiledir.. kadınları hala geleneksel kıyafetlerini giyerler; kadife bluzlar, bilek seviyesine inen etekler ve gümüş ya da turkuvaz gerdanlıklar falan filan....
  her ne kadar boylesine topraklarının özünü yansıtsalarda kendi yasamlarina beyaz adamın hırs dolu güncesi navajolar dahil pek cok kabilenin canına ot tıkamıştır tıkamayada devam etmektedir..
• navajo kabilesinden bir reisin doğum yapmak üzere olan karısını ve çocuğunu kar fırtınasında yaşatmak için kullandığı koyun ve inek gübresinin içinde doğum yaptırma yöntemi pierre belmare'ın c'est arrivé un jour adlı, gerçek olayların isim değiştirilerek anlatıldığı üç ciltlik fransızca kitabında ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
  hikaye, navajo'ların doğa bilgisini, etnik kültür ve zekalarını anlatmaktadır. kızılderili kültürünün sadece bir bölümünün yüzeysel anlatımı bile insanı kendisine hayran bırakir. ilkel dedigimiz insanlar, korkunc kosullarda bizim celik magaralarimizda hissettigimizden cok daha mutlu ve ozgur bir sekilde yasarlar.
• cift motorlu, pervaneli bir ozel ucak. tam ismi piper navajo'dur.
• new york'ta surekli arizona'ya donebilmek icin dilenen insanlarin bagli bulunduklarini beyan ettikleri yerli amerikan kabilesi. ayrica cheesecake factoryde tavuklu, pitali mitali bir sandvicin adi.
• ilk reglini gören kızlar için kinaalda adı verilen şölenler düzenleyen, cinsiyet eşitliği konusunda günümüz çağdaş (!) uygarlıklarını geride bıraktığı iddia edilebilecek kabile..
  
  (bkz: sünnet düğünü)
• kızılderililer türkmüş derseniz bu kabileyi örnek gösterebilirsiniz. bize çok benzer alışkanlıkları var.
• şööle de, nefis bi şarkıları vardır sevgili sözlük.
  
  iki tavşan bir ırmağa dalmışlar.
  biri; “aslında adetimiz değil.
  biz derede yüzmeyiz.” demiş.
  “doğru” demiş diğeri;
  “ama beraberiz ve buradayız.”
  
  irmak kıskanmış iki tavşanı nedense.
  ve ölümüne köpürtmüş,
  dalgalandırmış suları.
  coşmuş, taşmış
  sürükleyip ayırmış tavşanları.
  
  biri bağırmış;
  “bak gördün mü, ayrıldık.”
  “olsun” demiş diğeri;
  “beraberdik ve buradaydık...”
• (bkz: four corners monument)