parvus efendi

• 20. yüzyılın en renkli entelektüel simalarından birisidir. kendisi devrim tüccarı olarak bilinir. toplumsal dönüşüm anlarının hemen öncesinde ya da sonrasında almanya, rusya ve osmanlı imparatorluğu'nda bulunmuştur. devrimler ve savaşlar üzerine yaptığı spekülasyonlarla dünyanın en zengin insanlarından biri olarak ölmüştür. asıl adı alexander israel helphanddır. devrimciliğe ilk olarak 1905 rus devriminin liderlerinden biri olarak başlamıştır. bu dönemde sonradan troçkistleirn benimseyeceği "sürekli devrim" modelini geliştirmiştir. sonraları almanya'ya geçip oradaki sosyal demokrat çevrelerle ilişkiye girmiştir. ancak gorki'nin kitaplarını telif hakkı vermeden izinsiz yayımladığı için bu çevrelerden dışlanmıştır. 1910'da türkiye'ye gelir. 1908 devrimi (2. meşrutiyet) sonrası ittihat terakki'nin iktisat politikasını belirleyen kişilerden biri olur. sonraları "milli iktisat" adını alacak ve cumhurite döneminde de kısmen uygulanacak tezlerin kurucusudur. ayrıca marksizmin kapitalizmin ilerici rolünü yaptığı vurguya kapitalize olan ama ilerlemeyen osmanlı örneği ile eleştirir. 1. dünya savaşına kadar türkiyede yaşar. savaşa girilmesinde kısmen etkili olur. savaş spekülatörlüğü ile milyoner olur. ancak kazandığı parayı bu sefer bolşevik ihtilali için harcar. lenin ve zinovyev'in trenle rusya'ya gizlice girmelerini sağlar. devrim başarıya ulaşınca rusyaya dönmek ister ama lenin yeni bir devrim yapacağı korkusuyla girmesine izin vermez ama sonraları oğlu rusyaya girecek ve dışişleri bakanı olacaktır. parvus efendi 1924'te dünyanın en zengin adamlarından biri olarak ölür.
• 'sürekli devrim' fikrinin kara mizahıdır, devrim onun profesyonel mesleğidir ,devrimciliğin casanova'sıdır... parvus efendi bana charlie chaplin'in pek hoş karşılanmamış filmi monsieur verdoux'yu anımsatır. baş kahramanımız 'meslekten' katildir, tüm cinayetleri iş icabıdır, yoksa kimseye herhangi bir kini yoktur, daha kolay avlayabileceğini düşündüğünden zengin dullara yönelir, idama yollanmasına da gayet tepkisiz kalır çünkü bu durum işinin tehlikelerindendir. onda daha sakin ve ne aradığını bilen bir gözlemci havası vardır; her şeyi görmüş adamın bıyık altından gülüşü duyulur.
• menşevik rus devrimcisi, alman spd üyesi, silah taciri, alman ajanı, provokatör, spekülatör, ittihat ve terakki'nin danışmanı, türk yurtseverliğinin ve troçki'nin sürekli devrim tezinin babası sıfatlarını aynı anda taşıyabilmiş, 20. yüzyılın gördüğü en manyak şahsiyetlerden birisi. hayatı hakkında kısa bir yazı okuyup neredeyse her satırında şok geçirdikten sonra diyebilirim ki, kendisi kedinin fareyle oynadığı gibi dünya düzeniyle oynamaya kalkmış ve anlaşılan bunda büyük ölçüde başarılı da olmuş bir ruh hastasıdır.
• (bkz: alexander israel helphand)
• bir rus yahudisi.
• (bkz: parvus alexander ile küçük iskender/#13307349)
• niyazi berkes'in türk düşününde batı sorunu adlı kitabına göre balkan savaşının hemen ertesinde türk aydınlarına aşağıdaki sözleri ile seslenen ilginç tarihi kişilik.
  
  "çağımızın istediği bir iktisadi kuvvet vücuda getiremeyecek olursanız helak olmanız muhakkaktır. balkan muharebesinden sonra da türkiye mali ve sınai bakımdan eskisinden fazla soyulmaya devam edecektir. zira bu ülkede asıl egemen güçler ne hükümet, ne türk halkı, ne müslümanlar, ne hristiyanlardır; burada gerçekte egemenlik gücü olan avrupa maliyesidir. siz alacaklılarınızın hizmetçileri durumuna düştüğünüz gibi, devletiniz de onların çıkarına hizmet etmektedir. en önemli sorun, bütün hezimetlerinizin avrupa diplomasisi ve yüksek mali çevreleri tarafından hazırlandığını artık anlamanızdır. türkiye için kurtuluş yolu demokrasidir, fakat bu demokrasi sizin tanıdığınız diplomatlar ve bankerler avrupası’nın demokrasisi değil, kendi sömürücüleri ile savaşan avrupa’nın demokrasisidir. siz aydınlar halktan uzaklaşmışsınız; kendi ulusunuzu tanımıyorsunuz. siz milletinizi, ya kendi hayalinizde kahramanlık heyulası şekline sokarak göklere çıkarıyorsunuz, ya da cehalet ve muhafazacılığından ötürü onu yerlere çalıyorsunuz. fakat siz milletinizin kanının artık son damlasını akıtmakta olduğunu hala görmüyorsunuz, başkentinizin kapıları önünde gürlemekte olan top sesleri (balkan harbini kastediyor) kalplerinizi sarsmıyorsa, siz avcıları tarafından kuşatılmış bir av hayvanı gibi bir köşeye sıkıştırıldığınızı hala anlamıyorsanız size daha ne söyleyebilirim."
• (bkz: cihan harbine doğru türkiye)
• asıl adı alexander israel helphand olan sosyalist silah tüccarı, borsacı. ittihat ve terakkicilere zamanında büyük destek vermiştir. sosyalist olmasına rağmen anti-emperyalist düşünceleri büyük sempati toplamış ve bir çok milliyetçi-türkçü dergide, gazetede de yazıları yayınlanmıştır.
• "devlet-i osmaniye'nin borçları ve ıslahı" adlı eserinde osmanlı maliyesinin durumuna dair etraflı analizler yapmış ve çözüm önerileri getirmiş renkli kişilik. cins bir kafa.