self-coup

• bugünlerde yine ele alınması gereken kritik bir kavram: self-coup.
  
  türkçesi: öz-darbe.
  
  daha önce bu başlıkta yer alan fakat bir şekilde silinmiş olduğunu gördüğüm kayda değer bir entry'yi google önbellek'ten buraya kopyalamak istiyorum:
  
  <<bir ülkede anayasal olarak meşru yollarla göreve gelmiş hükümet ve yöneticilerin yetkilerini kötüye kullanarak parlamento ve yargı gibi devlet organlarını işlevsiz hale getirip anayasal sınırları çiğneyerek diktatörlük kurmasıdır. tarihsel olarak genelde adım adım gelişen bu çabalar son aşamaya geldiğinde artık anayasa ve parlamento tamamen feshedilir ve cumhurbaşkanının resmi olarak diktatör olmasıyla sonuçlanır.
  (bkz: julius caesar)
  (bkz: charles louis napoleon)
  
  28.12.2015 22:57 ~ 22:59 deepinthedesert>>
  
  wikipedia maddesi için:
  self-coup
  
  lafı dolandırmadan söyleyelim; haziran 2015 seçimlerinden sonra devreye sokulan proje bir öz-darbe projesidir.
  
  dünkü askeri darbe girişimi ise her türlü senaryoda bu öz-darbe sürecini destekleyecek ve rte'nin başkanlık yolunda elini güçlendirecek talihsiz bir olay olmuştur. ortada, bu darbe girişimine bilinçli bir şekilde izin verildiğine dair şüphe uyandıran emareler de bulunmaktadır.
  
  yine bu konuda, 3 nisan 2015'te, yani haziran 2015 seçimlerinden hemen önce yazılmış kritik ve isabetli bir yazıya rastladım. link çalışmıyor, önbellekten kopyalıyorum:
  
  << erdoğan öz-darbe yolunda- alp altınörs
  
  peru devlet başkanı alberto fujimori, 5 nisan 1992'de hükümeti, meclisi ve yargı kurumlarını feshettiğini ilan etti. olağanüstü hal yasalarıyla halka yönelik terör uyguladı. fujimori'nin darbesi gibi, seçilmiş devlet başkanı eliyle yapılan darbelere öz-darbe denir. başkanlık sistemine geçmeyi sağlayacak 330 milletvekilliğinin anayasal yollardan sağlanamayacağı netleşirse, erdoğan da fujimori tipi bir öz-darbe yapabilir.
  
  etkin haber ajansı / 03 nisan 2015 cuma, 10:36
  
  alp altınörs- 5 nisan 1992'de peru devlet başkanı alberto fujimori televizyona çıkarak, hükümeti, meclisi ve yargı kurumlarını feshettiğini ilan etti. yeni bir hükümet kurduğunu, bütün yasama ve yargı yetkilerini bu hükümetin üstleneceğini açıkladı. meclis bu kararı tanımayarak, anayasada var olan başkan'ı görevden alma yetkisini kullanmak istedi. fujimori orduya meclis'i basma ve dağıtma emrini verdi.
  
  fujimori anayasayı askıya aldı. sıkıyönetim ilan etti. muhalefet liderlerini tutuklattı. olağanüstü hal yasalarıyla halka yönelik terör uyguladı. ülkede işkenceler, gözaltında kayıplar ve katliamlarla dolu bir sayfa açtı. fujimori cuntası egemenliği altında yeni seçimler yapıldı ve kurucu meclis oluşturdu. bu meclisin yaptığı anayasa 1993'te referanduma sunuldu ve yüzde 52 oyla onaylandı.
  
  peru-fujimori örneği, darbelerin kendine has bir türünü oluşturuyor.
  
  fujimori'nin darbesi gibi, seçilmiş devlet başkanı eliyle yapılan darbelere öz-darbe veya kendi kendine darbe (auto-golpe, self-coup) denir. bu darbe türünde seçilmiş devlet başkanı kendi hükümetini (ve başka anayasal kurumları) lağvederek cunta kurar.
  
  erdoğan'ın "başkanlık sistemi" adı altında kurmaya yöneldiği yeni diktatörlük rejimini anlamak için peru örneğini iyi incelememiz gerekir.
  
  peru örneği, bizzat seçilmiş başkanın kendi hükümetine karşı yaptığı bir darbe olarak, günümüz türkiye'sine çeşitli yönlerden benzemektedir.
  
  erdoğan da bu tür bir öz-darbe yolunda gibi görünüyor.
  
  hükümeti beştepe'de topladığı 20 ocak'tan bu yana, fiilen akp hükümetini kendisi yönetiyor.
  
  cumhurbaşkanlığı genel sekreterliği'ne bağlı 12 daire başkanlığı oluşturarak ayrıca doğrudan kendine bağlı fiili bir paralel hükümet kurdu.
  
  cumhurbaşkanına örtülü ödenek kullanma yetkisi verildi. bu aynı zamanda saray'a bağlı bir özel istihbarat örgütüne de vize çıkarttı.
  
  erdoğan konuşmalarında sıkça "parlamenter sistem bekleme odasında", "bu anayasa bize dar geliyor" söylemleriyle, mevcut anayasayı askıya aldığını ilan ediyor. öz-darbe adım adım pişiriliyor.
  
  politik güç dengeleri erdoğan'ın "başkanlık" diktasını anayasal yollardan kurmaya elvermeyecek gibi görünüyor. hdp'nin "seni başkan yaptırmayacağız" çıkışının ardından, bülent arınç gibi akp kurmayları dahi, 330'u dahi bulamayacaklarını itiraf etmeye başladı. bu durumda erdoğan, inisiyatifi tümüyle üstlenerek davutoğlu ve hükümetini bir kenara itti. devletin bütün imkan ve olanaklarını bir iç kargaşa ve kaos iklimi oluşturmaya hasrediyor. iç güvenlik pakedinin tanıdığı olağanüstü yetkileri kullanarak halka karşı terörü tırmandıracak. kutuplaştırarak oy artırmaya çalışacak. özel amacı hdp'yi baraj altında ve dolayısıyla meclis dışında bırakmak.
  
  başkanlık sistemine geçmeyi sağlayacak 330 milletvekilliğinin anayasal yollardan sağlanamayacağı netleşirse, erdoğan da fujimori tipi bir öz-darbe yapabilir. bu öz-darbe tıpkı 2003'te generallerin tertiplemeye çalıştığı darbeler kadar halk desteğinden yoksun olacaktır. ancak eğer erdoğan, seçimlere doğru türkiye'yi yoğun bir çatışma ortamına çekebilirse, o zaman geniş yığınlarda "istikrarı sağlayacak bir güçlü adam" arayışı baş gösterebilir. halk nezdinde kredisi olmayan "başkanlık" sistemi işte ancak o durumda yığınlara ehven-i şer gibi görünmeye başlayabilir.
  
  bütün halk güçlerinin pozisyonunu buna göre alması ve böyle bir hamleyi kolaylaştıracak eylem ve söylemlerden sakınması yerinde olur. yanlış bir politik konjonktür okumasına dayalı eylemler, içerik olarak devrimci karakter de taşısalar, nesnel olarak erdoğan'ın hamlesini kolaylaştıran bir rol oynayabilir.
  
  erdoğan'ın demokratik siyaseti boğma, çatışma ortamını geliştirme ve seçimlere kadar ülkeyi yönetilebilir bir gerginlik ortamında kutuplaştırma siyasetini boşa çıkartacak bir demokratik kitle seferberliği, görevdir. an itibariyle, hdp bütün devrimci demokratik güçlerin birleşik antifaşist seferberliğini sağlayan merkez olarak, erdoğan diktatörlüğüne gidişin önündeki temel engeldir.>>
  
  edit: imla.
• "yok artık şu da olmaz dedik ama bak oldu" şeklinde almanak yazmak isterdim ama zihnim yerinde değil.
  self coup için de "yok lan o kadar da değil" diyoruz ya, aklımızon bi köşesinde acabalar dursun.
  adam gerçekten çok tehlikeli, sela okunması, çatışma sürerken halkı sokaklara davet etmesi olaylarında bunu derinden hissettim.
• dedikodulara göre wiki'ye erişimin engellenmesindeki önemli nedenlerden biri olan olgudur.
  
  wikipedia linki
  
  --- spoiler ---
  
  a self-coup (or autocoup, from the spanish autogolpe) is a form of putsch or coup d'état in which a nation's leader, despite having come to power through legal means, dissolves or renders powerless the national legislature and unlawfully assumes extraordinary powers not granted under normal circumstances. other measures taken may include annulling the nation's constitution, suspending civil courts and having the head of government assume dictatorial powers.[1]
  
  list of self-coups
  sparta: king cleomenes ııı (227 bc)
  rome: dictator lucius cornelius sulla (ca. 81 bc)
  rome: governor julius caesar (50 – 48 bc)
  england: king charles ı (january 4, 1642; failed)
  denmark: king frederick ııı (1660)
  france: king louis xıv (march 9, 1661)
  russia: tsar peter ı (october 22, 1721)
  sweden: king gustav ııı (august 19, 1772)
  france: french directory (september 4, 1797)
  france: first consul napoleon bonaparte (may 10, 1802)
  france: first consul napoleon bonaparte (november 1804)
  mexico: emperor agustín (october 31, 1822)
  france: president charles louis napoleon bonaparte (december 2, 1851)
  mexico: president ıgnacio comonfort (december 17, 1857)
  france: president patrice de macmahon (may 16, 1877)
  brazil: president deodoro da fonseca (november 3, 1891)
  mexico: president gen. victoriano huerta (october 7, 1913)
  china: president yuan shikai (november 20, 1915)
  ıtaly: prime minister benito mussolini (january 3, 1925)
  albania: president ahmet zogu (january 31, 1928)
  yugoslavia: king alexander ı (january 6, 1929)
  germany: chancellor adolf hitler (march 23, 1933) (alleged)
  austria: chancellor engelbert dollfuss (march 1933 – 1 may 1934)
  uruguay: president gabriel terra (march 31, 1933)
  estonia: prime minister konstantin päts (march 12, 1934)
  latvia: prime minister karlis ulmanis (may 15, 1934)
  bulgaria: tsar boris ııı (january 22, 1935)
  chile: president arturo alessandri palma (february 1936)
  greece: prime minister ıoannis metaxas (august 4, 1936)
  brazil: president getúlio vargas (november 10, 1937)
  romania: king carol ıı (february 10, 1938)
  bolivia: president maj. germán busch (april 24, 1939)
  paraguay: president gen. josé félix estigarribia (february 18, 1940)
  yugoslavia: king peter ıı (march 27, 1941)
  uruguay: president alfredo baldomir (february 21, 1942)
  romania: king michael ı (august 23, 1944)
  yugoslavia: prime minister josip broz tito (november 29, 1945)
  ecuador: president josé maría velasco ıbarra (march 30, 1946)
  bulgaria: prime minister kimon georgiev (september 8, 1946)
  paraguay: president higinio morínigo (january 13, 1947)
  romania: prime minister petru groza (december 30, 1947)
  south korea: president syngman rhee (may – july 1952)
  pakistan: governor-general malik ghulam muhammad (april 1953)
  ıran: prime minister mohammad mossadegh (3 – 10 august 1953)
  ıran: shah mohammad reza pahlavi (august 15, 1953)
  pakistan: governor-general malik ghulam muhammad (september 1954)
  ındonesia: president sukarno (july 5, 1959)
  morocco: king muhammad v (may 20, 1960)
  nepal: king mahendra (december 15, 1960)
  brunei: sultan sir omar ali saifuddien ııı (december 12, 1962)
  morocco: king hassan ıı (june 7, 1965)
  uganda: prime minister milton obote (february 22 – 23, 1966)
  lesotho: prime minister chief leabua jonathan (january 30, 1970)
  ecuador: president josé maría velasco ıbarra (june 22, 1970)
  thailand: prime minister field marshal thanom kittikachorn (november 17, 1971)
  philippines: president ferdinand marcos (september 23, 1972)[2]
  south korea: president park chung-hee (october 1972)
  swaziland: king sobhuza ıı (april 12, 1973)
  uruguay: president juan maria bordaberry (june 27, 1973)
  upper volta: president gen. sangoulé lamizana (february 8, 1974)
  bolivia: president hugo banzer (november 7, 1974)
  ındia: prime minister ındira gandhi (june 25, 1975)
  bahrain: emir sheikh ısa bin salman al khalifa (august 26, 1975)
  poland: prime minister wojciech jaruzelski (december 13, 1981)
  soviet union: vice president gennady yanayev (august 19–21, 1991; failed)
  peru: president alberto fujimori (april 5, 1992)
  guatemala: president jorge serrano elías (may 25, 1993; failed)
  russia: president boris yeltsin (september 21 – october 4, 1993)
  lesotho: king letsie ııı (august 17, 1994)
  nepal: king gyanendra (october 4, 2002)
  nepal: king gyanendra (february 1, 2005)
  pakistan: president gen. pervez musharraf (november 3, 2007)
  niger: president mamadou tandja (june 29, 2009)
  turkey: president recep tayyip erdoğan failed (july 15, 2016; alleged, fiercely denied by turkey)[3][4][5][6][7][8]
  gambia: president yahya jammeh (december 1, 2016–january 20, 2017; failed)
  venezuela: president nicolás maduro (march 29, 2017)[9][10]
  ın popular culture
  emperor palpatine, from the star wars franchise.
  the mayors salvor hardin and ındbur ı from the foundation series.
  
  references
  
  "turkey coup attempt: state of emergency announced". bbc news. bbc news. retrieved september 12, 2016.
  "turkey coup attempt: who's the target of erdogan's purge?". bbc news. bbc news. retrieved september 12, 2016.
  "turkey coup attempt: risk of nato suspension as erdogan's purge intensifies". the daily telegraph. telegraph media group. retrieved september 12, 2016.
  "merkel ally urges eu to suspend turkey accession talks over purge". reuters. reuters. retrieved september 12, 2016.
  "turkey coup attempt: un warns erdogan government purges could violate international law after 40,000 detained". the ındependent. ındependent print limited. retrieved september 12, 2016.
  
  --- spoiler ---
• ilgili wikipedia sayfasının 30 nisan ve 2 mayıs 2017 versiyonlarının kıyaslamasında, 2 mayıs itibariyle ülkemizin çok yakın tarihine dair bir kısmın çıkarıldığı görülmektedir.
  
  bu değişikliğe rağmen wikipedianın hala erişime kapalı olması şaşırtıcıdır.
• 15 temmuz 2016'dan çok daha önce 28 haziran 2015'te yazılmış öz-darbe ile ilgili bu makale de hayli ilginçtir (bkz: https://www.commentarymagazine.com/…nti-democratic/)
• (bkz: autogolpe)
  (bkz: autocoup)
• (bkz: false flag)
• bu kavramla ilgili kritik bir nokta şu ki, self-coup false flag içerebilir fakat bu gerekli bir koşul değildir. hitler'in reichstag'ı yakması mesela false flag içeren bir örneği, tüm erki elinde toplayabilmek için kullandığı bahanesiydi. bunun yanında misal gerçek bir darbe teşebbüsü, ekonomik buhran, terör saldırısı vesair de baştaki hükümetin anayasayı askıya alıp, meclisi kapatmasına zemin hazırlayabilir. yeter ki niyet ara rejime geçmek olsun ayağınıza fırsat gelir ve bunu kullanırsınız.
  
  aksine eğer kuvvetler ayrılığına inancınız varsa hiç bir olağanüstü durumun, savaş dahil olağan yasama faaliyetini durdurmaması için çabalarsınız. bakın misal bizim ankara meclisi savaş sırasında çalıştı, askeri manevralar, hatta sonrasındaki lozan süreci sonuna kadar eleştiri ve sorgulamaya tabi oldu. ingiliz iç savaşı'nın bir tarafı parlementoydu, yine ingiliz parlementosu 2. dünya savaşı'nda faaliyetine devam etti. hatta 1940'da norveç'te almanlara karşı yapılan başarısız bir operasyon sonunda uzun bir tartışma süreci başladı, başbakan'a karşı güvenoylaması yapıldı.
• (bkz: öz darbe)
• wikipedia'nın kapanmasına sebep olduğu iddia edilen olgu.
  wikipedia'nın ilgili sayfasına tekrar baktığımda self-coup listesinde 15 temmuz'u göremedim. demek ki ülkemizde erişime açılması için bir takım tavizler verilmiş.